Kanundan önce vergi incelemesine başlanmasının avantajı

Vergi incelemesinin avantajı olur mu diyebilirsiniz.
Tabii ki hiç kimse vergi incelemesine tabi tutulmak istemez. Ancak Maliye Bakanlığı vergi inceleme elemanları işletmeleri incelemek suretiyle ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu kontrol ederler. Vergi incelemesi sonucu ortaya çıkan ilave vergi varsa, bu verginin en az bir kat vergi ziyaı cezası ve bugüne kadar hesaplanan ve aylık şu anda %1,4 oranında gecikme faizi ile birlikte istenir. Bu tutar vergi aslı, cezası ve gecikme faizi ile birlikte bazen beyan edilmeyen kazancın çok üzerinde bir tutar olabilir.

Peki, neden kanunun yayınlanmasından önce vergi incelemesinin başlaması önemli. Açıklayalım...

Önümüzdeki günlerde kanunlaşması beklenen "Bazı alacakların yeniden yapılandırılması ile sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanunu ve diğer bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun" tasarısı gündemimizde. Tasarıda kesinleşmiş kamu alacaklarının tahsilini kolaylaştırıcı birçok iyileşme yer almakta.

Bu düzenlemenin dışında bizim bugün değinmek istediğimiz matrah artımı ile inceleme ve tarhiyat safhasında bulunan ve kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan vergilerin durumuna ilişkin düzenlemeler.

Yapılacak düzenlemede 2006-2009 yıllarını kapsayacak şekilde matrah artımı imkânı getiriliyor. Kanunlaşması halinde düzenlemede yer alacak şekilde matrahını artıran mükellefler hakkında vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacak. Ancak bunun mükelleflere bir maliyeti var. Bu maliyete katlananlar bu dönemlere ilişkin vergi incelemesine tabi tutulmayacak. Bu bedelin hesabında mükelleflerin 2006-2009 yıllarında beyan ettikleri kazançları üzerinden ilave matrah yani kazanç beyan edip bu tutar üzerinden %20 oranında ilave vergi ödemeleri gerekecek. Bu dönemlerde mükellefler vergi beyan ve ödemelerini zamanında yapmış ise bu oran %15 olarak dikkate alınacak. Aynı işlemi eğer katma değer vergisi ve muhtasar beyanname ile beyan edilen vergiler içinde istiyorsanız ilave Katma Değer Vergisi ve Gelir (stopaj) Vergisi ödemek durumundasınız.

Matrah artımının maliyeti ne?

Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi mükellefleri için

2006 Yüzde 30 artış (asgari kurumlar için 30 bin lira Gelir Vergisi mük. için 10 bin lira)

2007 Yüzde 25 artış (asgari kurumlar için 36 bin lira Gelir Vergisi mük. için 12 bin lira)

2008 Yüzde 20 artış (asgari kurumlar için 45 bin lira Gelir Vergisi mük. için 15 bin lira)

2009 Yüzde 15 artış (asgari kurumlar için 60 bin lira Gelir Vergisi mük. için 20 bin lira)

Katma Değer Vergisi mükellefleri için

Katma değer vergisi mükelleflerinin beyannamelerindeki hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden;

- 2006 yılı için %3

- 2007 yılı için %2,5

- 2008 yılı için %2

- 2009 yılı için %1,5 oranına göre belirlenecek ilave Katma Değer Vergisi'nin ödenmesi gerekir.

Gelir (Stopaj ) Vergisi'ni tevkifat yapanlar için

Hizmet erbabına ödenen ücretlerden tevkifat yapmaya mecbur olanların her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri muhtasar beyannamelerde yer alan ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden;

- 2006 yılı için %5

- 2007 yılı için %4

- 2008 yılı için %3

- 2009 yılı için %2 oranında hesaplanan verginin ilave olarak ödenmesi gerekir.

Bu ödemeler karşılığında 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin olarak gelir ve Kurumlar Vergisi, Katma Değer Vergisi ile ücret ödemelerine ilişkin olarak yapılacak matrah artırımı karşılığında herhangi bir vergi incelemesine tabi tutulmama ve vergi tarh edilmeme garantisi sağlanmakta.

İncelemesi kanunun yayınlandığı tarihten önce başlayanlar

Tasarıya göre kanunun yayınlandığı tarihten önce başlandığı halde tamamlanamamış olan vergi incelemeleri sonucunda hesaplanan vergi, gecikme faizi ve cezalara ilişkin büyük kolaylıklar sağlanmakta. Örneğin bugün ve öncesinde başlamış bir vergi incelemesi kanunun yayın tarihine kadar sonuçlandırılmamış olursa, ortaya çıkacak vergi ve cezaları dava konusu yapılmaması kaydıyla;

- Vergi aslının yarısı

- Vergi cezası

- Gecikme faizi kaldırılmakta.

- Geriye sadece ortaya çıkan vergi aslının yarısı ile bu tutara vadesinden itibaren uygulanacak TEFE/ÜFE aylık değişim oranlarına göre hesaplanan tutar ilave edilecek.

Bu imkândan faydalanmak için işletmelerin söz konusu tasarının kanun olarak yayımlandığı tarihten önce vergi incelemesine alınması gerekir.

Matrah artırımımı yoksa vergi incelemesine tabi olmak mı daha avantajlı?

Hükümet yetkilileri son düzenlemelerin bir af olmadığının defalarca altını çizdiler. Bu tasarı bu haliyle gerçekten af niteliğinde değil. Nedeni mükelleflerin vergi incelemesine tabi tutulmamalarının bedeli var. Bu bedel her işletme için ayrı ayrı hesaplanmalı. Gelir veya Kurumlar Vergisi, Katma Değer Vergisi ve muhtasar beyana ilişkin matrah artımının toplamını 4 yıl için hesaplarsanız ortaya ciddi bir maliyet çıkacağı açık. Bu durumda kanunun Resmi Gazete'de yayımlanmasından önce vergi incelemesine başlanmış olmak daha avantajlı olabilir. Tabi bu durum çok yüksek miktar vergi kaçağı için firmalar için söz konusu olmayabilir. Ancak vergisel yükümlülüklerini dikkatlice yerine getiren firmaların durumlarını fayda maliyet anlamında gözden geçirmelerinde fayda var.

Burada önemli nokta vergisel yükümlüklerini yerine getirmekte azami hassasiyet gösteren firmaların biraz mağdur olmaları. Haliyle bu firmaların zamanında beyan ettikleri matrahların yüksek olması nedeniyle matrah artırımına başvurmaları durumunda ortaya daha yüksek bir ilave vergi çıkmakta. Diğer yandan daha az vergisel yükümlülüklerini yerine getiren firmaların matrah artırımı nedeniyle matrah artımına ilişkin ilave vergileri daha az çıkmakta. Sonuçta her iki firmanın ilave maliyetleri farklı olsa da sonuçta iki firmada vergi incelemesine tabi tutulmamakta. Bu yönüyle vergisel yükümlüklerini daha fazla yerine getiren mükellefler aleyhine bir durum ortaya çıkmakta.

İsmail KÖKBULUT
ikokbulut@bugun.com.tr
bugün