Emeklilikte çalışma ve maaş farklılıkları

Soru: Sadettin Bey; ben Haziran ayı itibariyle emekli oldum ama aynı işyerinde çalışmaya devam ediyorum.

763 lira emekli maaşım bağlandı. Aynı işyerinde tekrar sigortalı olduğumda emekli maaşımda düşüş olacak mı? Ayrıca aynı işyerinde çalışma sürelerimiz ve toplamda ödenmiş prim miktarımız da aynı olmasına rağmen -hatta benim ki fazla bile- bir diğer arkadaşıma 934 lira aylık bağlandı. Aradaki bu fark neden olmuş olabilir?

Cevap: Değerli okurum, emekli olduktan sonra SSK'lı (4/a) olarak çalışmaya devam etmeniz durumunda aylığınızda herhangi bir kesinti yapılmaz. Yine 763 TL almaya devam edersiniz. Sadece çalıştığınız işyerinden alacağınız ücretten %7,5 oranında Sosyal Güvenlik Destek Primi kesilir. Arkadaşınızla sizin aranızdaki maaş farkına gelince; emekli aylıklarının hesabında 3 ayrı sistem kullanılıyor. 2000 öncesi çalışmalarınız için gösterge sistemi, 2000-2008 arası için gelişme hızı ve güncelleme katsayısı ve 2008 sonrası çalışmalarınız için gelişme hızının düşük hali (%30) uygulanıyor. Sizin jenerasyonunuz olan emeklilerin aylıkları, bu üç dönemdeki çalışmaların fazlalığı ya da azlığına göre değişiyor. Örneğin arkadaşınızla sizin prim gününüz aynı olabilir ancak arkadaşınızın 2000 öncesi çalışması sizden fazla olabilir. Ya da 2000 öncesinin brüt kazançları sizinkinden yüksektir. İşte bunun gibi bazı teknik ayrıntılara bağlı olarak, aynı tarihte aynı prim günüyle emekli olmuş kişiler arasında maaş farklılıkları oluşabilmekte. Bu da maalesef emeklilik sistemimizde ortalama 10 yılda bir yapılan sistem değişikliklerinin bir sonucudur.

Doğum borçlanmasında son durum nedir?

Soru: Sadettin Bey, doğum borçlanması konusundan ve bu konuda Yargıtay 10. Hukuk Dairesi'nin almış olduğu son karardan sizin internetteki yazınızla haberdar oldum. Böyle bir konunun üzerine gittiğiniz için teşekkür ederim. Ben 01/12/1999 -30/06/1999 tarihleri arasında SSK'lı olarak çalıştım. 24/07/2000 tarihinde memur olarak atandım ve halen memur olarak çalışmaktayım. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi'nin almış olduğu son karar doğrultusunda, 1990 yılında doğan çocuğum için 2 yıllık borçlanma yaparsam sigortalı giriş tarihim 01/12/1997'ye çekilir mi? Eğer çekilir ise emekli sandığından emekli olma şartım 20 hizmet yılı ve 54 yaşa iner mi? Borçlandığım bu süre SSK'lı çalışma süresine mi eklenecek?

B. Günenç

Cevap: Değerli okurum, şu anki uygulamada SGK, doğum borçlanması başvurusunda bulunan bayanlarda;

· SSK'lı olarak çalışmaya başlamış olmak,

· Doğum sebebiyle işten ayrılmış olmak,

· İşten ayrıldıktan sonra 300 gün (10 ay) içerisinde doğum yapmış olmak ve

· Çocuğun sağ doğmuş ve yaşamış olması

şartlarını arıyor. Sizin de bahsettiğiniz Yargıtay Kararı, bu şartlardan 300 gün şartının aranmaması gerektiğini söylüyor. Ancak 'SSK'lı olarak çalışmaya başlamış olma' şartı ile ilgili bir hüküm içermiyor. Dolayısıyla sizin durumunuzda bulunan yani SSK'lı olarak çalışmaya başlamadan önce doğum yapmış bayanlarla ilgili olarak henüz kesinleşmiş yargı kararı bulunmuyor. Benim şahsi beklentim, sizler için de Yargıtay'dan iyi haberlerin geleceği yönünde. Nitekim bu durumdaki çok sayıda bayan dava açmış durumda. Fakat bir kimsenin lehine karar verilmesi, herkes için borçlanma hakkı doğurmadığından, sizin de borçlanma hakkı için dava yoluna başvurmanız gerekiyor. İki yıllık borçlanma yapmanız durumunda sigorta başlangıcınız 01.12.1997 tarihine çekilir. Buna göre sizin de belirttiğiniz gibi 54 yaş ve 20 yıl ile emekli olursunuz. Borçlanma yapmadığınız taktirde 58 yaş ve 25 yıl hizmet şartlarıyla emekli olursunuz (SSK çalışmanızı 01/12/1999 -30/06/1999 olarak yazmışsınız ancak sanırım 30/06/1999 değil 30/06/2000 olacak.)  Sadettin ORHAN / sorhan@bugun.com.tr/ Bugün