Hazine Bonosu ve tahvili olanlar dikkat!..

"Mart ayı dert ayı" derler. 2009 yılında elde edilen kazançların beyan ve Gelir Vergisi'nin ödenme zamanı geldi. Beyan edilecek gelirlerden biri de Devlet Tahvili ve Hazine Bonosundan elde edilen faiz gelirleri. Devlet Tahvili ve Hazine bonosu menkul sermaye iradı kapsamında gelir vergisine tabi tutuluyor. Bu gelirlerin beyanı, sade vatandaşın anlayabileceği açıklık ve basitlikten oldukça uzak... Cezalı duruma düşmemek için, belirteceğim bazı hususlara dikkat etmelerinde fayda var. Vergilendirmede iki husus belirleyici oluyor; 1- Hazine bonosu ve tahvilin ihraç tarihi, 2- Uygulanacak istisna tutarı ve beyan sınırı. Devlet Tahvili ve Hazine Bonosundan Faiz geliri ve alım satım kazancı olarak iki şekilde gelir elde ediliyor. Tahvil ve Bonoyu itfa tarihine kadar tutanların elde ettiği gelir, "Faiz geliri" olarak, Tahvil ve Hazine Bonosunun vade tarihinden önce elden çıkartılmasından sağlanan alım satım kazancı ise "Değer artış kazancı" olarak Gelir Vergisine tabi tutuluyor. İhraç tarihine göre bazı faiz gelirlerinin beyanı gerekmezken, bazılarının da belli tutarı aşması halinde beyanı gerekiyor. Beyan edilmeyecek faizler 1 Ocak 2006 ve sonraki tarihlerde ihraç edilen bono ve tahvil faiz gelirlerinin vergilendirme rejimi 31 Aralık 2015 tarihine kadar uygulanmak üzere değiştirildi. Buna göre 1 Ocak 2006'dan İtibaren ihraç edilen Tahvil ve Bono dan, 2009 yılında elde edilen faiz gelirlerinden banka ve aracı kurumlar tarafından yapılan yüzde 10 stopaj nihai vergi olacak ve tutar ne olursa olsun beyan edilmeyecek. Diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de beyannameye dahil edilmeyecek. Beyan edilecek faizler 26.7.2001 - 31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen Devlet Tahvili ve Hazine Bonosundan 2009 yılında elde edilen faiz geliri ise beyana tabi. Ancak; beyan edilecek faiz önce Maliye Bakanlığı'nca 2009 yılı için belirlenen yüzde 16,7 oranında enflasyon indirimine tabi tutulacak, kalan tutar 22 bin TL'yi aşıyorsa beyan edilerek, tutarına göre, tablodaki tarifeden yüzde 15-35 oranında vergilendirilecek. Örneğin Mahmut bey 100.000 TL faiz gelirinden önce yüzde 16,7 oranında 16.700 TL enflasyon indirimini düşecek, kalan 83.300 TL 22.000 TL beyan sınırını aştığından, 83.300 TL yi beyan edecek ve vergi tarifesindeki oranlardan hesaplanan tutarı varsa stopajı mahsup edilerek Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödeyecek. Bono ve tahvilin elden çıkarılması 01.01.2006 tarihinden sonra ihraç edilen bono ve tahvillerden sağlanan alım satım kazançları üzerinden yapılan yüzde 10 vergi kesintisi nihai vergilendirme kabul ediliyor ve beyanname verilmiyor. 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilenlerde ise elde edilen alım satım kazançları stopaja tabi bulunmadığından 31.12.2005 tarihi itibariyle geçerli hükümlere tabi olup, beyan usulüyle vergilendirilmeye devam ediliyor. Kazanç tespit edilirken alış bedeli, tahvilin elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere ÜFE endeksine göre artırılacak. Endeksleme yapılabilmesi için, endeks farkının yüzde 10'u aşması şartı aranmayacak. Endekslenmiş bedel ile satış bedeli arasındaki farka diğer alım satım kazançlarıyla birlikte 2009 yılı için 17.900 TL İstisna uygulanacak, kalan tutar beyan edilerek vergisi ödenecek. Zamanında beyanname verilmezse usulsüzlük ve vergi ziyaı cezası ile birlikte ödemesi geciken vergiye her ay yüzde 19.5 gecikme faizi uygulanıyor dikkat!...   ARİF ŞİMŞEK
arif.simsek@tercuman.com.tr / Tercuman