Tasarıda, 2006, 2007, 2008 ve
2009 yılları için matrah ve vergi artırımı
yoluyla vergi incelemesinden kurtulma imkanı
sağlayan bir düzenleme de yer alıyor. Matrah
ve vergi artırımında bulunan mükellefler
hakkında, artırımda bulundukları dönem ve
vergiler için daha sonra vergi incelemesi ve
başka bir tarhiyat yapılmayacak. Artırımın
dört yıl için yapılması zorunlu olmayıp,
mükellefler diledikleri yıllar için artırımda
bulunabilecekler.
Bir bakıma 'sigorta' olarak da
değerlendirilebilecek bu olanak, vergi türleri
itibariyle farklı şartlar taşıyor. Vergi
incelemesine ilişkin olarak yapılan
değişikliklerin de etkisiyle bu yönde bir
düzenleme kamuoyu tarafından bekleniyordu.
Yeni dönemde denetimlerin sıklaşacağına
ilişkin beyanlar da dikkate alındığında, çok
sayıda mükellefin bu yola başvuracağını tahmin
ediyoruz. Tasarıya göre matrah ve vergi
artırımının nasıl gerçekleştirileceği konusu
vergi türlerine göre şöyle olacak.
GELİR VE KURUMLAR
VERGİSİNDE MATRAH ARTIRIMI
Gelir ve
kurumlar vergisi yönünden konu, matrah
artırımı şeklinde düzenlenmiş. Matrah artırımı
oranları, verginin ait olduğu yıllara göre
farklı olarak belirlenmiş. Tasarıya göre,
verilmiş olan yıllık gelir ve kurumlar vergisi
beyannamelerinde bildirilen vergi matrahı
(üzerinden vergi hesaplanan) tutar;
- 2006 yılı için yüzde 30,
- 2007 yılı için yüzde 25,
- 2008 yılı için yüzde 20,
- 2009 yılı için yüzde 15
oranında artırılacak.
Artırılan tutar üzerinden hesaplanacak yüzde
20 oranındaki vergi, ikişer aylık dönemler
halinde en fazla 18 taksitte ödenecek.
Gelir ve kurumlar vergisinde artırılan matraha
uygulanacak yüzde 20'lik oran; matrah
artırımında bulunulan yıllara ilişkin gelir ve
kurumlar vergisi beyannamelerini zamanında
veren ve bu beyannameler üzerinden tahakkuk
eden vergileri süresinde ödemiş olan
mükellefler için (kesinleşmiş vergi alacakları
veya ihtilaflı alacaklar nedeniyle sağlanan
kolaylıktan yararlanmamış olmaları koşuluyla)
yüzde 15 olarak uygulanacak.
ASGARİ MATRAH
ARTIRIMI
Matrah artırımı
yapılan ilgili yıllarda zarar beyan edilmiş,
indirim ve istisnalardan yararlanılmış olması
nedeniyle matrah olmaması veya düşük matrah
çıkması durumları için tasarıda asgari artırım
tutarı öngörülüyor. Yıllara göre artırılacak
matrahların asgari miktarları vergi türü
itibariyle tabloda yer alıyor.
ÖRNEK : 2007 yılında zarar beyan eden bir
limited şirket, bu yıl için matrah artırımı
yapmak istediğinde ortada vergi matrahı
olmadığından bu yıl için öngörülen asgari
matrah olan 36.000 TL matrah artırımı yapacak.
Aynı limited şirketin 2008 yılında 50.000 TL
kurumlar vergisi matrahı olduğunu varsayarsak
matrah artırımı; ilgili yıl için belirlenen
artırım oranı olan yüzde 20 ile bu matrahın
çarpımıyla bulunacak. Hesaplama yapıldığında
sonuç (50.000 x %20) 10.000 TL çıkıyor. Bu
miktar 2009 yılında kurumlar vergisi
mükellefleri için öngörülen asgari tutarın
altında olduğundan, matrah 10. 000 TL yerine
45.000 TL artırılacak.
Kıst dönemde artırım
VERGİ
mükellefleri çeşitli nedenlerle takvim yılı
içinde işi bırakabilirler ya da işe
başlayabilirler. Bu durumda, bir yıldan az
süren vergileme dönemi söz konusu oluyor. Bir
yıldan az süren vergileme dönemlerine 'kıst
dönem' deniliyor. Tasarıda kıst dönem için
matrah artırımı konusunda özel düzenleme var.
Buna göre; işe başlama ve işi bırakma gibi
nedenlerle kıst dönemde faaliyette bulunmuş
gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri
hakkında ilgili yıllar için belirlenen asgari
matrahlar, faaliyette bulunulan ay sayısı (ay
kesirleri tam ay olarak) dikkate alınarak
hesaplanacak.
Kira gelirini beyan
etmeyenler
2006, 2007,
2008 ve 2009 yılı kira gelirlerini beyan
etmeyen veya eksik beyan edenler de matrah
artırımında bulunarak cezalı vergi ödemekten
kurtulabilecekler. Matrah artırımı, kira
geliri elde edenler için farklı uygulanacak.
Tasarıya göre vergiye tabi geliri sadece
gayrimenkul sermaye iradından (kira
gelirlerinden) oluşan mükellefler için
artırılacak matrah, ilgili yıllar için
belirlenen miktarın 1/5'i olarak uygulanacak.
Buna göre kira geliri elde edenlerin asgari
matrah artırımı; 2006 yılı için 2.000 TL, 2007
yılı için 2.400 TL, 2008 yılı için 3.000 TL ve
2009 yılı için 4.000 TL olacak. Bu şekilde
artırılan matrahlar üzerinden vergi
hesaplanırken 'konut istisnası'
uygulanmayacak.
Mahsup kısıtlamaları
MATRAH
artırımında bulunan gelir ve kurumlar vergisi
mükellefleri için tasarıda bazı kısıtlamalar
öngörülüyor. Bunlardan ilki, stopaj yoluyla
ödenen vergilerin mahsubuyla ilgili. Tasarıya
göre, matrah artırımında bulunanlar, daha önce
stopaj (tevkifat) yoluyla ödemiş oldukları
vergileri artırdıkları matrahlar üzerinden
hesaplanan vergilerden mahsup edemeyecekler.
İkinci kısıtlama, gelecek yıllara devredilen
istisna, indirimler ile geçmiş yıl
zararlarının artırılan matrahlardan
indirilememesini öngörüyor.
Üçüncü kısıtlama, zarar mahsubuyla ilgili.
Matrah artırımında bulunan mükellefler,
artırımda bulunduğu yıllara ait zararların
yarısını 2010 ve izleyen yılla karlarından
mahsup edemeyecekler.
KATMA DEĞER
VERGİSİNDE VERGİ ARTIRIMI
KATMA Değer
Vergisi mükellefleri, her bir vergilendirme
dönemine ilişkin olarak verdikleri
beyannamelere dayalı olarak 'hesaplanan katma
değer vergisinin', yıllık toplamı üzerinden
yıllara göre farklı oranlarda 'vergi artırımı'
yaparlarsa, artırım yaptıkları yıllar için KDV
yönünden denetimden kurtuluyorlar.
Tecil-terkin uygulamasından yararlanan
mükelleflerde, vergi artırımında baz alınacak
tutar belirlenirken, tecil edilen vergiler
hesaplanan vergiden düşülecek.Hesaplanan
yıllık KDV tutarı üzerinden hesaplanarak
ödenecek KDV oranları, yıllara göre tasarıda
şu şekilde belirlenmiş:
- 2006 yılı için yüzde 3,
- 2007 yılı için yüzde 2,5
- 2008 yılı için yüzde 2,
- 2009 yılı için yüzde 1,5.
Artırım yapılacak yıllardaki işlemlerin
tamamının;
- İstisna kapsamındaki teslim ve hizmetlerden
oluşması,
- Diğer nedenlerle hesaplanan KDV bulunmaması,
- Tecil-terkin uygulaması kapsamındaki
teslimlerden oluşması halinde veya KDV
beyannamelerinin hiç verilmemiş ya da bir veya
iki döneme ilişkin beyanname verilmiş olması
halinde, KDV artırımından yararlanmak için,
ilgisine göre gelir ve kurumlar vergisinde
matrah artırımında bulunulması şart koşuluyor.
Bu durumdaki mükelleflerin, KDV yönünden
ödemeleri gereken vergi; gelir veya kurumlar
vergisinde artırılan matraha yüzde 18 oranının
uygulanmasıyla bulunacak.
İkiden fazla (üç ve daha fazla) dönem KDV
beyannamelerinin verilmiş olması halinde ise,
beyanname verilen dönemlerin hesaplanan KDV
ortalaması bir yıla tamamlanarak, vergi
artırımında esas alınacak miktara ulaşılacak.
Vergi artırımı yoluyla ödenen katma değer
vergisi, gelir veya kurumlar vergisi
matrahlarının tespitinde gider veya maliyet
unsuru olarak dikkate alınmayacak. Ayrıca,
ödenmesi gereken katma değer vergilerinden
indirilemeyecek ve herhangi bir şekilde iade
konusu yapılmayacak.
DÜŞÜK GÖSTERİLEN
ÜCRETLERE İLİŞKİN VERGİ ARTIRIMI
TASARIDA,
işverenlerin düşük gösterdikleri ücretler
üzerinden eksik ödedikleri gelir (stopaj)
vergileri için de vergi artırımından
yararlanarak, ücret gelirleri açısından vergi
incelemesinden kurtulmaları öngörülüyor.
Buna göre, işverenler her bir vergilendirme
dönemine ilişkin olarak verdikleri muhtasar
beyannamelerde yer alan ücret ödemelerine
ilişkin gayrisafi tutarın yıllık toplamı
üzerinden;
- 2006 yılı için yüzde 5,
- 2007 yılı için yüzde 4,
- 2008 yılı için yüzde 3,
- 2009 yılı için yüzde 2
oranında hesaplanacak gelir vergisini, kanunun
yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna
kadar idareye başvurarak artırımda bulunmayı
kabul ettikleri takdirde, vergiyi ödemelerine
bağlı olarak, artırım yapılan yıllar için
ücret yönünden gelir (stopaj) vergisi
incelemesi ve tarhiyat yapılamayacak.
YARIN
Kayıtlarla
gerçek durum arasındaki tutarsızlıklar nasıl
çözülecek? Tasarıda, Varlık Barışı kapsamında
beyanda bulunan fakat şartları yerine
getiremeyenler için ne gibi düzenlemeler var?
Ödemeler ne şekilde ve ne sıklıkta
yapılabilecek?
Metin Taş-Sezgin Özcan
Kaynak: http://www.aksam.com.tr/denetime-sigorta-geliyor-161y.html
