Teşvikli yatırımlar yılın ilk altı ayında 5'e katlandı

Teşvikli yatırımlar 2010 yılının ilk yarısında atağa geçti. Teşvike bağlanan sabit sermaye yatırımları Ocak-Haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 5 kat artarak 31 milyar 953 milyon TL'ye yükseldi.

Yılın ilk 6 ayında verilen teşvik belgesi sayısı geçen yılın eş dönemine göre 3 kat artışla 2 binin üzerine çıkarken, sabit sermaye yatırımı çerçevesinde istihdam edilecek kişi sayısı ise 2.5 artışla 63 bin 493 oldu.

Hazine Müsteşarlığı verilerine göre, Ocak–Haziran döneminde verilen teşvik belgesi sayısı geçen yılın aynı dönemine kıyasla (eski teşvik sistemine göre) yüzde 209 artışla 2 bin 3’e yükseldi. Hazine, geçen yıl ilk 6 ayda 648 teşvik belgesi vermişti. Teşvik kapsamına alınan toplam sabit yatırım tutarı bu yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 361 oranında artışla 31 milyar 953 milyon TL’ye çıktı. Geçen yıl eski teşvik sistemi kapsamında toplam 6 milyar 922 milyon TL tutarında sabit yatırım, teşvik belgesine bağlanmıştı. Bu yılın ilk 6 ayında teşvike bağlanan yatırımlarla öngörülen toplam istihdam geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 257 artarak 24 bin 734 kişiden 63 bin 493 kişiye yükseldi. Teşvikli yatırımların bu denli artmasında, Çalık Grubu’nun Adana’da yapacağı 14 milyar 828.6 milyon TL’lik petrokimya ve rafineri yatırımının teşvik kapsamına alınması etkili oldu. Yılın 6 aylık döneminde teşvike bağlanan toplam yatırımlardan Çalık Grubu’nun 14.8 milyar TL’lik yatırım çıkarıldığında, 17 milyar 124 milyon TL düzeyine gerileyen toplam yatırımların geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 147 arttığı, kriz öncesi dönem olan 2008 yılının ilk 6 aylık dönemine göre ise artışın yüzde 12.6 arttığı tespit edildi.

Haziran’da teşvike bağlanan yatırım tutarı 3.6 milyar TL
1-30 Haziran tarihleri arasında verilen 376 adet yatırım teşvik belgesi kapsamında 3 milyar 551 milyon TL’lik sabit sermaye yatırım teşvike bağlandı. Düzenlenen belgelerde 11 bin 671 kişilik istihdam öngörüldü. Teşvike bağlanan sabit sermaye yatırımlarının 2 milyar 213 milyon TL'si imalat sanayi, 665 milyon TL'si hizmetler, 295 milyon TL'si enerji,202 milyon TL'si tarım, 177 milyon TL'si ise madencilik yatırımlarından meydana geldi.

Teşvike bağlanan yatırımlarda yenilerin payı yüzde 81 oldu
2010 yılının ilk yarısında teşvike bağlanan yatırımların yüzde 81’ini komple yeni yatırımlar oluşturdu. Ocak-Haziran döneminde 25 milyar 866 milyon TL tutarında komple yeni yatırım teşvik kapsamına alındı. Anılan dönemde düzenlenen 2 bin 3 belgenin bin 356’sı komple yeni yatırımlara, 462'si tevsi yatırımlara yönelik gerçekleşti.

Madencilik sektöründe 15.5 milyar TL'lik yatırım
Yılın ilk yarısında verilen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen yaklaşık 31 milyar 401.9 milyon TL’lik yatırımın 15 milyar 496 milyon TL’sini madencilik yatırımları aldı. Bunun 14.8 milyar TL’si zenginleştirme, 662 milyon TL’si istihraç ve işleme, 5.6 milyon TL’si işleme yatırımlarından oluştu. Ocak-Haziran döneminde imalat sanayinde 7 milyar 569 milyon TL’lik yatırım teşvike bağlanırken, hizmetler sektöründe 4 milyar 929 milyon TL, tarım sektöründe 994 milyon TL’lik yatırım teşvik kapsamına alındı. Enerji sektöründe 2 milyar 964 milyon TL'lik yatırım teşvike bağlandı.

Teşvikli yatırımların yüzde 57.7’si ikinci bölgeye
Teşvikli yatırımlarda ikinci bölge açık ara öne geçti. Yılın ilk 6 ayında teşvike bağlanan 31 milyar 953 milyon TL’lik sabit sermaye yatırımının yüzde 52’si ikinci bölgeye gitti. Aralarında Antalya, Aydın, Denizli, Isparta, Burdur, Adana ve Mersin'in de bulunduğu ikinci bölgede teşvik kapsamına alınan sabit sermaye tutarı 16 milyar 620 milyon TL oldu. Yılın ilk 6 ayında İstanbul, İzmir, Ankara, Bursa, Kocaeli, Sakarya gibi illerin yer aldığı birinci bölgeye giden teşvikli yatırımlar 7 milyar 986 milyon TL oldu. Böylece birinci bölgenin toplam teşvikli yatırımlar içindeki payı yüzde 25'e ulaştı. Ocak-Haziran döneminde 4 milyar 623 milyon TL’lik sabit sermaye yatırımını teşvik belgesine bağlayan Manisa, Hatay, Aksaray, Antep gibi illerinde arasında yer aldığı üçüncü bölgenin payı yüzde 14.5, 2 milyar 723 milyon TL’lik teşvikli yatırıma ev sahipliği yapacak olan dördüncü bölgenin payı ise yüzde 14’te kaldı.
Ocak-Haziran döneminde verilen yatırım teşvik belgeleri

Belge Toplam Sabit Yat. İstihdam

Sayısı (Adet) bin(TL) (Kişi)

2007 1.344 15.694.263 66.085

2008 1.419 15.196.440 57.678

2009 648 6.922.439 24.734

2010 2.003 31.952.574 63.493

Değişim(%)

2010/2009 209 361 157

Kaynak: Gözlem