|
|
|
| |
SGK doğum paramı neden ödemiyor?
> T. K / İSTANBUL
4 yıldan bu yana sigortalı çalışmaktayım. Doğumuma 10
hafta kala rahatsızlığım sebebiyle 2 hafta ücretsiz izin
alıp, daha sonra 8 hafta Analık İzni kullandım. Sosyal
Güvenlik Kurumu (SGK), Analık İzni öncesi 9 günden fazla
izin kullandığım gerekçesiyle bana Analık Parasını
ödemedi. Bu durum yasal mı, uygulama nasıl oluyor?
ANALIK SİGORTASI
CEVAP: Kıymetli okuyucum, doğum olayı, doğum öncesinde
ve sonrasında sigortalı annenin gelir kaybına uğramasına
yol açmaktadır. Bilindiği gibi İş Kanunumuza göre
doğumdan önce ve sonraki 8 haftalık sürelerde kadın
sigortalıların çalışması yasaklanmıştır. Doğum yapacak
kadınlar bu sürelerde çalışamadıkları için ücret
gelirinden mahrum oldukları gibi aynı zamanda sağlık ve
tedaviye bağlı masraflarla da karşı karşıya kalmaktadır.
Sigortalı annenin doğum nedeniyle uğradığı gelir kaybı
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanunu’nun 15. maddesinde düzenlenen Analık Sigortası
yoluyla giderilir. Böylece SGK’nın sigortalıya
ödenmesini öngördüğü sağlık yardımları ve parasal
yardımlarla doğum yapacak kadının hem gelir kayıpları
hem de gider artışlarını en aza indirilerek, sigortalıya
ekonomik bir güvence sağlanır. Analık hali nedeniyle
ayakta ya da yatarak yapılacak tüm sağlık yardımları
nedeniyle sigortalıdan ücret alınmaz.
ŞARTLARI NELERDİR?
Sigortalı kadının analık hali nedeniyle İş Göremezlik
Geliri, diğer bir ifade ile Analık Parası alması belirli
şartlara bağlanmıştır.
- Analık Parası almanın 1. şartı; sigortalı olmaktır.
Sigortalılık ilişkisi sona eren yani çalıştığı iş
yerinden ayrılan bu parayı alamaz. Ayrıca ilgili
kanunlar gereği çalışan kişi sigortalılık niteliğini;
ücretsiz izinli olması, greve iştirak etmesi veya
işverenin lokavt yapması ve bu hallerin sona ermesini
takip eden 10. günden itibaren kaybeder.
- Analık Parası alınması için aranan 2. şart da; belirli
bir süre prim ödenmesidir. Kanuna göre doğumdan önceki 1
yıl içinde en az 90 gün prim ödemesi yoksa Analık
Parasının ödenmesi mümkün değildir.
- Doğum Parası alınmasında aranan 3. şart ise, doğum
yapan annenin analık istirahatı süresince çalışmamış
olmasıdır. Çünkü bu para çalışamama karşılığı ödenen bir
yardım olduğu için, bu sürelerde aynı ya da bir başka iş
yerinde çalışılması halinde çalışılan süreler için
Analık Parası ödenmez.
NE KADAR ÖDENECEK?
Analık Parası, doğum nedeniyle çalışılamayan doğum
öncesi ve sonrası 8’er haftalık (56+56=112 gün) süreler
için, ayakta tedavilerde sigortalının brüt günlük
kazancının 3’te 2’si, yatarak tedavilerde yarısı
oranında ödenir.
Örneğin; doğum yapan kadının günlük kazancı brüt olarak
45 TL ise bunun üçte ikisi olan 30 TL çalışılamayan 112
gün ile çarpılır ve toplamda sigortalıya 3.360 TL ödeme
yapılır. Dikkat edilecek olursa bu tutar, sigortalı
analık haline uğramamış ve çalışmış olsa idi çalışma
sonucu elde edeceği kazanç miktarıdır. Bir anlamda
Analık Parası ödenmesi yoluyla çalışamayan kadına ücret
ödenerek, gelir kaybı önlenmiş olmaktadır.
Doğum yapacak sigortalı kadınların doğum öncesi yasal 8
haftalık Analık İzni öncesi ücretsiz izne ayrılması 5510
sayılı Kanuna göre Doğum Parası almaya engel değil.
Çünkü bu süre içinde sigortalı kadın sigortalılık
niteliğini yitirmez. Sigortalının ücretsiz izinli olması
halinde iznin sona ermesini takip eden 10. günden
başlanarak sigortalılık niteliğini yitirmiş sayılır.
Çünkü sigortalının ücretsiz izne ayrılması halinde iş
akdi devam eder.
ÜCRETSİZ İZİN
HAKSIZLIĞI
SGK tarafından yayınlanan 108 sayılı Genelge hükümlerine
göre, Hastalık ve Analık hükümlerinin uygulanmasında
sigortalılık niteliğinin ödenen primin ilişkin olduğu
günü takip eden 10. günden başlanarak yitirilmiş
sayılacağı, ancak, ilgili kanunlar gereği sigortalının
ücretsiz izinli olması, greve iştirak etmesi veya
işverenin lokavt yapması hallerinde, bu hallerin sona
ermesini takip eden 10. günden başlanarak sigortalılık
niteliğini yitirmiş sayılacağı ifadelerine yer
verilmiştir.
Genelgeye göre sigortalıya Analık Parası ödenmesi
gerekmekle birlikte SGK, 4 günden fazla süreli olan
ücretsiz izinleri yasal dayanağı bulunmayan izinler
olarak değerlendirmekte ve istirahat başlangıcından önce
9 günden fazla kullanılan izinlerde sigortalıya Analık
Parası ödememektedir.
SGK’nın ücretsiz izin uygulamasına katılmamız mümkün
değildir. Zira aksini düşünmemiz bizi; ücretsiz iznin
gayri yasal bir izin olduğu sonucuna götürür. SGK’nın bu
hatalı uygulamasını yeniden gözden geçirmesi ve
sigortalı anneleri mağdur etmemesi temennisiyle 2010
yılının sağlık ve hayırlara vesile olmasını diliyorum.
Şerif Akçan
03.01.2010 |
|
|
|
|
