Raporlu işçi çalışamaz

Geçici iş göremezlik ödeneği, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hâllerinde kanunda belirtilen geçici iş göremezlik sürelerinde verilen ödenektir.

Bazen sigortalıların özel sağlık sigortası veya kişisel olanakları ile tedavi oldukları ve SGK ile anlaşması olmayan sağlık kurumlarından rapor aldıkları görülmektedir. İstirahat raporlarından dolayı geçici iş göremezlik ödeneği verilebilmesi için SGK ile sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları tarafından düzenlenmesi şarttır. SGK ile sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucuları tarafından verilen ve istirahat süresi 10 günü geçmeyen raporlar, SGK ile sözleşmeli resmi sağlık hizmeti sunucusu hekimi tarafından, 10 günü aşan raporlar ise SGK ile sözleşmeli resmi sağlık hizmeti sunucusu sağlık kurulunca onandığı takdirde geçerli olur.

Ayaktan tedavilerde sigortalıya tek hekim raporu ile bir defada en çok 10 gün istirahat verilebilir. İstirahat sonrasında kontrol muayenesi raporda belirtilmiş ise toplam süre yirmi günü geçmemek kaydı ile istirahat uzatılabilir. Yirmi günü aşan istirahat raporları sağlık kurulunca verilir. Sağlık kurulunun ilk vereceği istirahat süresi sigortalının tedavi altına alındığı tarihten başlamak üzere altı ayı geçemez. Tedaviye devam edilmesi hâlinde malûllük hâlinin önlenebileceği veya önemli oranda azaltılabileceği sağlık kurulu raporu ile tespit edilirse bu süre uzatılır.

Sigortalının iş göremezlik ödeneği alabilmesi için;

- Kurumla sözleşmesi bulunan sağlık hizmet sunucuları tarafından sigortalı adına iş göremezlik belgesi düzenlenmesi (istirahat raporu) veya SGK ile sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucuları tarafından verilen raporların usulüne uygun şekilde sözleşmeli resmi sağlık hizmeti sunucusuna onaylatılması gereklidir. Yani, rapor, SGK ile anlaşması olmayan özel hastaneler tarafından verilen ve istirahat süresi 10 günü geçmeyen raporlar, SGK ile sözleşmeli resmî sağlık hizmeti sunucusu hekimi (sağlık grup başkanlığı) tarafından, 10 günü aşan raporlar ise SGK ile sözleşmeli resmî sağlık hizmeti sunucusu sağlık kurulunca onandığı takdirde geçerli olur.

İşveren tarafından, e-sigorta yoluyla çalışılmadığına dair bildirim girişi yapılmalıdır. 12 Mayıs 2010 tarih 27579 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan tebliğ hükmüne göre, Çalışılmadığına Dair Bildirim" http://www.sgk.gov.tr internet adresinde "İşveren" menüsü "Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi", "Kullanıcı Şifre Ekranı", "Çalışılmadığına Dair Bildirim İşlemleri", "Giriş" bölümünde yer alan bilgiler kaydedilmek suretiyle sigortalılarca hak edilen istirahat süresini takip eden 5 iş günü içinde elektronik ortamda kuruma gönderilmelidir.

İşveren, özel sağlık sigortalarını kullanarak SGK ile anlaşması olmayan bir özel hastanede tedavi olan ve buradan rapor alan çalışanlarının SGK'dan geçici iş göremezlik ödeneği alma prosedürüyle uğraşmamaları amacıyla çalışamadıkları günlerinin ödemesini tam olarak yapmak isterse, SGK'ya sigorta primleri tam olarak bildirildiği için sorun yaşamaz. Yani özel hastane raporu olsa bile, çalışmamasına rağmen ücretini tam ödediğimiz işçi için herhangi bir yere bildirim yapılmasına gerek yoktur. Sadece özel hastane raporunun özlük dosyasında saklanması yeterlidir.

İşveren, istirahatlı işçiye istirahat süresinde ücret ödemek zorunda değil. Ama ücret ödemek isterse ödeyebilir. Ancak ücret ödediği takdirde sigorta primini de kesip işçiyi tam bildirmelidir. İşverenin raporlu işçiye, raporlu olduğu dönemde çalışması koşuluyla atıfet kabilinden (iyilik olsun diye) ücretini ödediği takdirde işçi rapor parasını da alabilir. Yani işçinin rapor döneminde sigorta primlerinin ödenmiş olması geçici iş göremezlik ödeneği almasına engel değildir.

Çalışılmadığına dair bildirim girişi, 10 günün altındaki raporlar için iş göremezlik belgesindeki …./…./…… tarihinde çalışır-kontrol tarihinden itibaren 5 iş günü içinde yapılmalıdır.

10 gün ve daha uzun süreli raporlarda ise onar günlük sürelerin bittiği ve son 10 günlük süreden arta kalan istirahat süresinin bittiği günü takip eden 5 iş günü içersinde yapılır. Günlerin hesabı iş günü dikkate alınarak yapılır.

Ayrıca, rapor süresince sigortalının işyerinde çalışmaması gereklidir. Rapor süresince çalıştığı tespit edilen işçiye geçici iş göremezlik ödeneği verilmez ve verilmiş olan da geri istenir.

Zorunlu olmadığı halde işveren hastalık raporlarında geçici iş göremezlik ödeneği verilmeyen ilk iki gün için ödeme yapabilir. Bu durumda SGK primlerinin kesilmesi gerekir. Ancak çalışmazlık bildirimi raporda belirtilen başlangıç ve bitiş tarihleri esas alınarak SGK'ya bildirilmelidir.

İbrahim IŞIKLI / SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU/ Dünya