KDV iadelerinde ve kod uygulamalarında yeni dönem

Geçen hafta yayınlanan sirküler ile KDV iadesine esas belgelerin önemli kısmı artık elden kâğıt ortamında veya CD ile vergi dairelerine verilmeyecek, e-beyannamede olduğu gibi internet ortamında verilecek.Sirkülerin uygulanması ile KDV iadesinde yaşanan pek çok sorunun, "Risk Analizi Projesi" ile çözüme kavuşması bekleniyor. Uygulama ile KDV iade süreci hızlanacak, iş gücü ve zaman tasarrufu ile denetimde etkinlik ve verimlilik sağlanacak. Proje ile aynı zamanda yurt çapında uygulama birliğinin sağlanması amaçlanıyor. Bakanlık bu modelle kamuoyunda "kod sistemi" olarak bilinen, bazı illerde uygulanan ve yoğun tartışmaya yol açan uygulamaya da son veriliyor.
KDV gelirlerinin yüzde 22'si iade ediliyor
Bütçe gelirlerinin büyük bir kısmı KDV'den oluşmasına rağmen tahsil edilen KDV'lerin yaklaşık %22'lik kısmı mükelleflere geri iade ediliyor. Mükelleflerin iade taleplerinin büyük bir kısmı ihracattan ve indirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanmakta. 2008 yılında yapılan KDV iadelerinin toplam tutarı yaklaşık 13.3 milyar TL'lik rakam toplam KDV gelirlerinin yüzde 22'sini oluşturuyor. 2009 yılının ilk 11 ayında yapılan iade tutarı yaklaşık 11.6 milyar TL olup, bu rakam toplam KDV gelirlerinin yüzde 22'sine denk gelmekte. Rakamlardan da anlaşılacağı üzere KDV iadesi tutarı, bütçe içerisinde önemli bir paya sahiptir. İhracattan doğan KDV iadesi talebi ise toplam iadelerinin yaklaşık yüzde 70'ine tekabül etmekte.
KDV iade süreci hızlanacak
Uygulamanın vergi dairelerine ve KDV iadesi bekleyen mükelleflere sağlayacağı en büyük avantaj KDV iade sürecinin hızlanması. Mükellefler KDV iade taleplerinde halen vergi dairelerinde VEDOP sistemi üzerinden manüel olarak yapılan kontrollerin hemen hemen tamamı bilgisayar teknolojisi kullanarak gerçekleştirilecek. Sistem problem tespit ettiğinde, problem otomatik olarak vergi dairesine bildirilecek. Böylece vergi daireleri doğrudan riskli noktalar üzerine yoğunlaşacak, bu da yapılacak denetimin etkinlik ve verimliliğini artıracak.
Sahte faturalar daha kolay tespit edilecek
KDV iadelerinde ortaya çıkabilecek haksız iadeleri tespit etmek amacıyla iade talebinde bulunan işletmelerin mal ve hizmet alımı yaptıkları firmalar çok kısa sürede sistem tarafından taranacak. Yeni uygulama ile birlikte tedarikçilerin vergisel durumları ölçülecek. Mükelleflerin mal ve hizmet alımı olarak beyan ettiği firmalar detaylı analizlere tabi tutularak KDV iade sürecinde sahte fatura düzenleyen veya kullanan mükelleflerin hızlı bir şekilde tespiti mümkün olacak.
Maliye Bakanlığı KDV İadesi Risk Analizi Projesi'yle sahte fatura veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenlemeyi ve kullanmayı alışkanlık haline getirenleri etkin bir şekilde tespit edecek. Gelir İdaresi Başkanlığı'nın, bilgi teknolojilerini Türkiye'de en fazla ve en etkin kullanan kamu kurumlarından birisi olduğunu hatırlatmakta fayda var.
Uygulama nasıl olacak?
KDV iade taleplerinde, "indirilecek KDV listesi", "yüklenilen KDV listesi" ve "satış faturaları listesi" ile iade için ibrazı istenilen durumlarda "gümrük (çıkış) beyannamesi listesi"nin elektronik ortamda alınmasını içeriyor. Söz konusu listelere, fatura düzenleme limitinin altında kalsa dahi her bir belge kaydedilecek. Bu durum iade tutarı içerisinde çok az yer almasına rağmen çok küçük tutarlı fatura ve belgelerin kayda girmesi nedeniyle uzun zaman alabilir. Sistemin tek eleştirilen kısmı bu.
Aynı mükelleften yapılan alımlar belge bazında bu listelere ayrı ayrı girilecek. İade talebine ilişkin olarak ibrazı gereken ve bu listelerin dışında kalan diğer belgelerin önceden olduğu gibi vergi dairesine intikal ettirilmesi gerekecek.
Vergi daireleri, mükelleflerin iade taleplerini iade için gerekli belgelerin tümü ve elektronik ortamda alınacak, sistem tarafından üretilecek KDV İadesi Kontrol Raporu çerçevesinde değerlendirerek ilgili KDV Genel Tebliğleri'nde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sonuçlandıracak. Bu listelerin doldurulmasında uyulacak kurallara internet vergi dairesinden ulaşılması mümkün olacak.
Uzun emek ve yatırımlar sonucu Gelir İdaresi'nin geldiği nokta çok önemli. Yıllar önce Maliye Bakanlığı'ndan Almanya vergi idaresini incelemek üzere gitmiştik. Alman yetkililer son aşama olarak belli merkezlerde manyetik ortamda beyannameleri toplu olarak almayı planladıklarını söyledikleri zaman ülkemizde bu sistemin başlayıp başlayamayacağını düşünüyorduk. Şu anda Gelir İdaresi'nin bilgi işleme yapmış olduğu yatırım ve sonuçlarının birçok ülkenin ilerisinde olduğunu gösteriyor. Emeği geçenleri kutluyorum.  İsmail KÖKBULUT
ikokbulut@bugun.com.tr / bugün