Doğum borçlanmasında son durum

Doğum borçlanmasıyla ilgili uygulamayı gösteren SGK genelgesi yayımlandı.
1 Temmuzda Resmi Gazete’de tebliği yayımlanmış ve o tarihten bu yana uygulamanın nasıl olacağını gösteren genelgenin yayımlanması bekleniyordu.

Doğumdan önce sigorta şart
Doğumdan önce sigortası olmayan bayanların doğum borçlanması yapmaları mümkün değil. Bu, bu güne kadar çok tartışıldı, bundan sonra da tartışılacağa benziyor. Askerlik borçlanmasında askerden sonra sigortalı olan kişi askerlik borçlanması ile sigortalılık başlangıcını öne çekerken doğum borçlanmasında bu mümkün değil. Doğum borçlanması için doğumdan önce 4/a’lı (SSK’lı) sigortalı olma şartı var.

Prim ödenmiş olmalı
Doğum borçlanması yapmak isteyen bayanların sigortalı çalıştıkları dönemde adlarına bildirilmiş olan primlerin ödenmiş olması da diğer bir şart.
Doğumdan önceki bir tarihte sigortalılık tescili olan ancak bildirilen primleri ödenmemiş olan bayanlar ya da hak sahipleri borçlanma yapamayacaklar.

300 gün şartı yok
Önceki genelgede yer alan doğumun sigortalı işten ayrıldıktan sonra 300 gün içinde gerçekleşmesi şartı da kaldırılmış. Yani 1980 yılında SSK çalışması olan bir bayan 1990 yılında yaptığı doğumdan sonra çalışmadığı 2 yılı borçlanabilecek.
Çıraklık tescili olanlar
Çıraklıktan dolayı sigorta tescili olan, tescilden sonra doğum yapan ve bundan sonra hiç çalışması olmayanlar da doğum borçlanması yapabilecekler.

Ödenecek tutar
ne kadar?
Borçlanılacak süreler için ödenecek tutar günlük asgari ücretin %32’sidir. Temmuz 2010-Aralık 2010 içinde borçlanma için başvuruda bulunan kimsenin bir gün için ödeyeceği tutar asgari ücretin günlük tutarı olan 25,35 liranın %32 si olacaktır. Bu dönemde başvurup bir yıllık süre için borçlanma yapacak kişinin ödeyeceği tutar (25,35 X 360 X 0,32 =) 2.921 liradır.

Tartışmalar sürecek
Doğum borçlanmasında da askerlik borçlanması gibi sigortalı olmadan önceki sürelerin borçlanılabilmesi beklentisi vardı. Bundan dolayı bu yönüyle yine tartışmalar süreceğe benziyor.
Genelgeden sonra tartışılacak başka bir konu, çıraklıktan dolayı tescili olanlara borçlanma hakkı verilmişken iş verenleri tarafından primleri ödenmemiş olan kişilere bu hakkın verilmemesidir.
Yine genelgede yer alan borçlanılan sürelerin hangi statüde değerlendirileceğini gösteren iki örnek uygulamada başka bir tartışmaya yol açacağa benziyor.
“Örnek 1- 10/11/1998-15/12/2000 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna, 5/1/2005 tarihinden itibaren ise 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalı olan ve 10/3/2001-10/3/2003 tarihleri arasındaki doğum süresini borçlanan sigortalı (M)’nin bu süresi 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılık süresi olarak dikkate alınacaktır.”
“Örnek 3- 27/10/1995-1/5/1996 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi çalışması bulunan, 4/7/2000 tarihinde 5434 sayılı Kanuna tabi göreve başlayarak halen bu görevine devam eden ve 22/4/1999-3/7/2000 tarihleri arasındaki doğum sonrası süresini borçlanan sigortalı (O)’nun bu süresi 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalılık süresi olarak dikkate alınacaktır.”
Örnek 1’de yapılan doğum borçlanması devam eden sigortalılık 4/b (Bağ-Kur) olduğundan bu statüde değerlendirilirken Örnek 2’de yapılan doğum borçlanması devam eden sigortalılık statüsünden sayılmayarak 4/a (SSK) statüsünde sayılmaktadır.


Ahmet ŞERİF ahmet.serif@yahoo.com