|
Bir vergi veya ceza gelince ne
yapılması gerekiyor
HAYAT ilginç sürprizlerle ve olaylarla dolu...
Bir seyahat dönüşü evinizin alt üst edildiğini görüp,
hiç hesapta olmayan bir hırsızlık olayı ile
karşılaşıyorsunuz.
Bazen beklenmedik bir trafik kazası yaşanıyor veya bir
yakınınız kalp krizi geçirebiliyor. Bazen de vergi
dairesinden ciddi tutarda vergi ve ceza gelebiliyor.
Bu ve benzeri olaylar ilk kez yaşandığında insan ne
yapacağını bilmeyebiliyor.
İDARİ ÇÖZÜM
Bir vergi ve ceza ihbarnamesi geldiğinde, dava açmadan
önce, idari aşamada çözüm yolları aranabilir. Örneğin;
1. Yapılan işlemde bir “vergi hatası” varsa,
düzeltilmesi talep edilebilir.
2. Vergi ve ceza için dava açma yoluna gidilmeyecekse,
“Vergi Usul Kanunu’nun 376. maddesine göre ödeyeceğim”
diye bir dilekçe verilerek “vergi ziyaı” cezasının (bu
tür bir başvuru ilk kez yapılıyorsa), yarısı indirtilir.
Ancak indirimden yararlanabilmek için, vergi aslı ile
indirimden sonraki cezanın vadesinde ödenmesi gerekir.
3. Uzlaşma başvurusunda bulunulabilir. Uzlaşma, vergi ve
cezanın tutarı konusunda pazarlık edilmesi suretiyle
indirim anlamına geliyor. Uzlaşma görüşmelerinde;
a) Maliye temsilcisi üç kişi ile mükellef ya da
temsilcisi karşılıklı pazarlık ediyorlar.
b) İndirim oranı konusunda yasal bir sınırlama yok.
Genellikle cezanın yüzde 90-99’u, verginin ise (dosyanın
durumuna göre) yüzde 10-70’i kaldırılabiliyor.
c) Uzlaşılan vergi ve cezanın, vadesinde ödenmemesi,
indirilen kısmı ortadan kaldırmıyor.
d) Uzlaşma “tarhiyat öncesi” ve “tarhiyat sonrası” diye
ikiye ayrılıyor.
- Tarhiyat öncesinde, vergi-ceza ihbarnameleri tebliğ
edilmeden, vergi inceleme raporundaki belirlemelere
göre, uzlaşma pazarlığı yapılıyor. Bu görüşmeye
incelemeyi yapan denetim biriminden üç kıdemli kişi
(örneğin üç maliye müfettişi, üç hesap uzmanı ya da
gelirler kontrolörü) katılıyor.
- Tarhiyat sonrası uzlaşma başvurusu ise, vergi-ceza
ihbarnamelerinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün
içinde yapılabiliyor.
- Uzlaşma görüşmeleri sırasında, belli bir tutar
üzerinde anlaşmaya varılamaması halinde, “vergi
mahkemesinde dava açma yolu” kapanmıyor.
- Tarhiyat öncesi ya da sonrası uzlaşmadan, yalnızca
biri talep edilebiliyor.
DAVA AÇMA YOLU
Uzlaşma talebinde bulunan bir mükellef, uzlaşamazsa yani
vergi ve cezanın tutarı konusunda, vergi idaresinin
temsilcileri ile anlaşamazsa, vergi mahkemesinde “dava
açma” yoluna gidebilir.
Ancak, hem cezada indirim yaptırıp hem de dava açma
yoluna gitmek mümkün değil. Aynı şekilde, uzlaşma yolu
ile vergi ve cezanın tutarı konusunda anlaşmaya varan
bir mükellefin, ayrıca dava açması da mümkün değil.
Mükellefin, vergi ve cezanın belli bir kısmı için
uzlaşması (örneğin Kurumlar Vergisi ile ilgili vergi ve
cezada uzlaşması) belli bir kısmı için de (örneğin KDV
ile ilgili vergi ve cezaya karşı dava açması da) mümkün
olabiliyor.
Vergi ve cezalar için “teminat” istenmesi durumunda,
belirlenen süre içinde teminat gösterilmesi gerekiyor.
Teminat istenmesine esas olan olayda; açıkça hukuka
aykırı bir durum varsa ve telafisi imkansız zarar ortaya
çıkacaksa, “yürütmeyi durdurma ve iptal” davası
açılabilir. Bu gibi durumlarda, vergi mahkemesi vergi
dairesi savunması alınana kadar yürütmeyi durdurma
kararını, öncelikli olarak verebilir ya da vergi
dairesinin savunma süresini kısa tutabilir.
Vergi ve cezalara karşı dava açılması durumunda;
ödemenin nasıl olacağını, dava sürecini ve diğer
özellikli durumları da yarın açıklayacağız.
Şükrü KIZILOT
30.09.2009 |
