|
|
|
|
Evlenen kadın işçinin kıdem tazminatı |
|
Özellikle bayan
okurlarımızdan evlenme nedeniyle kıdem tazminatı
ödenmesi konusunda sorular geliyor. 4857 sayılı
İş Kanunu ile, 1475 sayılı İş Kanunu'nun kıdem
tazminatına ilişkin 14. maddesi dışındaki
maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır. |
|
|
Bu nedenle, kıdem
tazminatına ilişkin hükümler yeni bir düzenleme
yapılıncaya kadar kıdem tazminatına ilişkin uygulama
aynen devam ettirilmektedir.
1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesinin (e) bendinde;
"Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde
kendi rızası ile iş sözleşmesini sona erdirmesi
durumunda" kıdem tazminatına hak kazanacağı hükme
bağlanmıştır.
Kadın işçiler, evlendikten sonra bir yıl içinde iş
sözleşmesini feshetmeleri halinde kıdem tazminatına hak
kazanmaktadırlar.
Bu düzenlemeye istinaden kadın işçinin kıdem tazminatı
alabilmesi için öncelikle, kadın işçinin iş
sözleşmesinin devam ediyor olması gerekmektedir. Yani,
işçinin işten ayrıldıktan (iş sözleşmesi kıdem tazminatı
almasını hak etmeyecek şekilde sona erdikten) bir süre
evlenmesi halinde kıdem tazminatı ödenmesi söz konusu
olmayacaktır. Bu nedenle, işçinin iş sözleşmesinin devam
etmesi önemli bir koşuldur.
İkinci bir koşul ise, iş akdi devam eden kadın işçinin
evlenmesi halinde, bir yıl içinde evlendiğini belirterek
işverenden kıdem tazminatını istemesi gerekmektedir.
Evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde iş
sözleşmesinin feshedilmemesi ve işverenden kıdem
tazminatı istenmemesi halinde işçinin bu hakkı
kaybolmaktadır.
Üçüncü koşul ise, kadın işçinin en az bir yıllık
çalışmasının olmasıdır.
- Evlenme nedeniyle fesihte ihbar tazminatı
Evlenme nedeniyle iş sözleşmesinin feshinde, işçinin
bildirim süresi vermesi gerekip gerekmediği konusunda
kanunda bir açıklık bulunmamaktadır. Ancak, uygulamada
(gerek iş müfettişlerinin uygulamalarında gerekse de
Yargı kararlarında) kadın işçinin evlenme nedeniyle iş
sözleşmesini feshederken herhangi bir bildirim süresi
verilmesine gerek bulunmadığı kabul edilmektedir.
Yargıtay, bir kararında, "dairemizin kararlılık kazanan
uygulamasına göre, kıdem tazminatını gerektirecek
şekilde kadın işçinin evlenmesi nedeni ile hizmet
sözleşmesinin feshi halinde karşı tarafa önel verme
zorunluluğu yoktur.(Yargıtay 9. HD. E.1997/14623,
K.1997/18913, T.12.11.1997)" denilmek suretiyle evlenme
nedeniyle iş sözleşmesini bir yıl içinde fesheden kadın
işçinin süre vermesine gerek bulunmadığı hükme
bağlanmıştır.
Bu nedenle, işçinin herhangi bir bildirim süresi
vermeden, evlendikten itibaren bir yıl içinde işverene
müracaat ederek kıdem tazminatını talep etmesi halinde,
önceden bildirim süresi verilmemesi gerekçe gösterilerek
işçiden ihbar öneli istenilmemesi yerinde olacaktır.
Buna göre, kadın işçinin evlenme nedeniyle iş
sözleşmesini feshetmesi halinde kıdem tazminatının
ödenmesi gereken tarih, iş sözleşmesinin feshedildiğinin
işverene bildirildiği tarih olacaktır. İşçi ve işveren
arasında anlaşmazlık çıkabilecek olması ihtimalinin
bulunduğu durumlarda, işçi iş sözleşmesini evlenme
nedeniyle feshettiğini noter aracılığıyla tebligat
göndererek bildirmelidir.
- Evlenme nedeniyle ayrılan kadın işçi çalışabilir mi?
Kadın işçiler, evlendikten sonra bir yıl içinde hizmet
akdini feshetmeleri halinde kıdem tazminatına hak
kazanmaktadırlar. Bu hak, sadece kadın işçiye
verilmiştir. İşverenin bu maddeye dayanarak iş akdini
feshetmesi yetkisi yoktur. Evlendiği tarihten itibaren
bir yıl içinde hizmet akdinin feshedilmemesi ve
işverenden kıdem tazminatı istenmemesi halinde işçinin
bu hakkı kaybolmaktadır.
Kadın işçinin evlenme nedeniyle hizmet akdini feshetmesi
halinde kıdem tazminatının ödenmesi gereken tarih,
hizmet akdinin feshedildiğinin işverene bildirildiği
tarih olacaktır. İşçi ve işveren arasında anlaşmazlık
çıkabilecek olması ihtimalinin bulunduğu durumlarda,
işçi hizmet akdini evlenme nedeniyle feshettiğini noter
aracılığıyla tebligat göndererek bildirmelidir.
Kocasından boşandıktan bir süre sonra eski kocasıyla
tekrar evlenen kadın işçinin bu evlenme nedeniyle kıdem
tazminatı talep ettiği görülmektedir. Bir Yargıtay
kararında bu şekilde evlenerek kıdem tazminatı
alınamayacağı, alınmışsa da iade edilmesi gerektiği
kabul edilmektedir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun
14.02.1990 tarih ve E. 1990/9-52, K. 1990/84 Sayılı
Kararı'nda; "Kocasından boşanarak çok kısa süre sonra
boşandığı kocası ile tekrar evlenen kadın işçinin kıdem
tazminatı alması hakkın kötüye kullanılmasıdır. İşveren,
hataen ödediği bu miktarı geri isteyebilir" hükmü
verilmiştir.
Evlenme nedeniyle işten ayrılarak kıdem tazminatı alan
kadın işçinin daha sonra tekrar işe girmesi halinde
kıdem tazminatı ödeyen eski işvereniyle çeşitli sorunlar
yaşanmaktadır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun bir
Kararı'nda, (27.04.1988 tarih ve E. 1988/9-225, K.
1988/369 sayılı Kararı) , "...Kadın işçiye tanınan bu
hak aile birliğini koruma amacıyla getirilmiş olup
çalışma hayatını evlilikle birlikte gereği gibi
yürütemeyeceği düşüncesinde olan kadına yasa ile
tanınmış bir olanaktır. Bir işyerinde çalışmakta iken
evlenen bir kadın yasanın tanıdığı olanaktan
yararlanarak kıdem tazminatını almak suretiyle
ayrılmışsa, daha sonraki dönemlerde çalışma hakkını
kaybettiğinden söz edilemez. Diğer taraftan önceki
işinden ayrılan kadın ayrılmasını hemen takiben çalışma
hayatı ile evliliği öncekine göre daha kolaylıkla
yürütebileceği yeni bir iş bularak çalışmasını da
sürdürebilir" denilmek suretiyle, işverenin söz konusu
durumdaki kadın işçiye kıdem tazminatı ödemekle yükümlü
olduğu gibi tazminatı ödemiş ise, iadesini de talep
edemeyeceği hükme bağlanmıştır.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı'nın hakkaniyete uygun
olduğu ve evlenme nedeniyle işten ayrılan ve kıdem
tazminatı alan kadın işçinin çalışma hakkını
kaybettiğini söylemenin mümkün olmadığı görülmektedir.
Resul KURT
29.12.2009 |
|
|
|
|
