|
Emekli olduktan sonra
çalışmak, ülkemiz gerçeklerinden birisi ve yeni
sosyal güvenlik sisteminde de bu duruma uygun
düzenlemeler var; ama biraz daraltılmış durumda.
Sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ile çalışma
olgusu yeni dönemde de yani 1.10.2008 günü ve
sonrasında eskiye göre epey farklılaştı. 1986
yılından beri SSK'dan emekli olanların hem
aylıklarını alıp hem de SGDP ödeyerek çalışmaya
devam etme imkânı vardır. Öte yandan Bağ-Kur'dan
emekli olanlara SGDP uygulaması 1999'dan beri
uygulanmaktadır. Bağ-Kur dışı yerlerden emekli
olup da emekli olduktan sonra işyeri açanlara da
SGDP uygulaması ise 2003'ten beridir
uygulanmaktadır. Son yasal düzenlemeler ile
emekli olduktan sonra bazı kişilere çalışmak
tamamen yasaklanmıştır.
EMEKLİ OLDUKTAN
SONRA KAMUDA İŞE GİRENİN AYLIĞI KESİLİR
Nereden emekli olursa
olsun, ücreti ne kadar olursa olsun kamuda memur
veya işçi olarak işe başlayan emeklilere, 5335
sayılı kanun gereğince emekli aylığı ödenmez.
Eski ve yeni durumda da bir değişiklik
yapılmamıştır. Eskiden olduğu gibi şimdi de
nereden emekli olursa olsun emekli olanlardan
kamuda işe girenlerin aylık alma hakkı yoktur.
YURTDIŞINDA İŞ BULAN
EMEKLİNİN AYLIĞI KESİLİR
Ne zaman emekli olursa
olsun, bir kişi yurtdışında bir işe girerse
SGK'dan aldığı emekli aylığı verilmeyecektir,
ama SGK'nın konuya ilişkin genelgesine göre yeni
kanunun yürürlük tarihi olan 1.10.2008 günü
(veya öncesinde) yurtdışında çalışıyor olanların
aylıkları kesilmeyecek olup, bunlardan işi
bırakıp sonra yeniden yurtdışında işe girenlerin
emekli aylıkları kesilecektir. Tabii 1.10.2008
gününden sonra Türkiye'de emekli olup da
yurtdışında işe giren olursa, tespiti halinde
emekli aylığı kesilecektir.
1.10.2008 VE
SONRASINDA İLK KEZ SİGORTALI OLANLARA ÇALIŞMA
YASAK
5510 sayılı Sosyal
Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile
halen emekli olanlar ile çalışanlar için SGDP
uygulaması yukarıda açıklandığı gibi bazı
küçük-büyük değişikliklerle devam edecektir.
Ancak, 1.10.2008 günü ve sonrasında ilk defa işe
girenlerin, ilerde 65 yaşına gelip de emekli
olduktan sonra işçi-memur olmaları halinde SGDP
ile çalışma hakları olmayacaktır.
Yani, 5510 sayılı
kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk
defa sigortalı olan kişilerden yaşlılık
(emeklilik) aylığı bağlandıktan sonra şimdiki
adıyla SSK, TC Emekli Sandığı veya özel
banka-borsa sandıklarına veya yabancı bir ülke
mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların
yaşlılık (emeklilik) aylığı, çalışmaya
başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi
başında kesilecektir.
Fakat bu kişiler,
şimdiki adıyla Bağ-Kur yeni adıyla 4/B'li olarak
çalışırsa, yani vergi mükellefi-şirket ortağı
olanlar, emekli aylıklarının kesilmemesi için
yazılı istekte bulunursa, emekli aylıklarının
ödenmesine devam edilecek. Ama bunlardan,
almakta olduğu aylıklarının yüzde 15'i oranında
SGDP kesilecektir.
YURTDIŞI BORÇLANMASI
YAPAN, ÇALIŞIRSA AYLIĞINI KAYBEDER
Yurtdışı borçlanması
ile ilgili 3201 sayılı kanunun 2008 yılı Mayıs
ayında değiştirilen 6. maddesinin (B) bendine
göre; "Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle
aylık bağlananlardan tekrar yurtdışında yabancı
ülke mevzuatına tabi çalışanlar, ikamete dayalı
bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği
alanlar ile Türkiye'de sigortalı çalışmaya
başlayanların aylığı, tekrar çalışmaya
başladıkları veya ikamete dayalı bir ödenek
almaya başladıkları tarihten itibaren kesilir.
31.5.2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal
Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun
sosyal güvenlik destek primi hakkındaki
hükümleri, bu kanun hükümlerinden yararlanmak
suretiyle aylık bağlananlar için uygulanmaz."
diyerek yurtdışı borçlanması yaparak emekli
olanlara SGDP ödeyerek çalışmayı yasaklamıştır.
Buna göre; yurtdışı
borçlanması ile emekli olanlar, tekrar
yurtdışında yabancı ülke mevzuatına tabi
çalışırsa, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya
da sosyal yardım ödeneği alırsa veya Türkiye'de
sigortalı çalışmaya başlarsa aylıkları, tekrar
çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı bir
ödenek almaya başladıkları tarihten itibaren
kesilmektedir. Reformdan sonra da bu uygulama
aynen devam edecektir.
Ancak, yeni bir
uygulama olarak Türkiye'de de işe girerlerse,
vergi mükellefi olurlarsa da aylıkları
kesilecektir, ama SGK'nın konuyla ilgili
genelgesine göre 8.5.2008 gününden önce yurtdışı
borçlanması yapmış olup da eskiden beridir SGDP
ödeyerek çalışanlar mevcut işlerine devam ettiği
sürece bu uygulama kapsamı dışına
çıkarılmışlardır. 8.5.2008 gününden sonra işe
girenlerin ise aylığı kesilecektir.
NE ZAMAN EMEKLİ
OLDUNUZ?
Siz, 2006 yılında
borçlanmayı yapmışsınız ama şayet 8 Mayıs 2008
gününden sonra emekli olduysanız SGDP ödeyerek
çalışma hakkınız yok. 8 Mayıs 2008 gününden önce
emekli olduysanız ve 8 Mayıs 2008 gününden önce
SGDP ödeyerek çalışmaya başladıysanız işe devam
edebilirsiniz.
ZİYA PERVER
Zaman/29.08.2009 |
