|
Finansal kiralamaya yeni düzenleme geliyor
Finansal kiralama, faktoring ve
finansman şirketleri kanun tasarısı TBMM Başkanlığına
sunuldu.
ANKARA - Finansal kiralama, faktoring ve finansman
şirketlerinin güvenilir ve etkin şekilde faaliyetlerini
"Tek bir kanun çatısı" altında sürdürmelerini amaçlayan
kanun tasarısı TBMM Başkanlığına sunuldu.
Finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri,
bankaların faktoring işlemleri, katılım bankaları ile
kalkınma ve yatırım bankalarının finansal kiralama
işlemlerini düzenleyen Finansal Kiralama, Faktoring ve
Finansman Şirketleri Kanun Tasarısına göre, finansal
kiralama şirketlerince, faaliyet kiralaması
yapılabilecek, bu faaliyetler hakkında kanunun finansal
kiralama sözleşmelerine ilişkin hükümleri
uygulanmayacak.
Konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere
kiralanmasında ve finansman şirketlerinin konut
finansmanı faaliyetlerine ilişkin diğer kanunlarda yer
alan özel hükümler geçerli olacak.
Birlik, faaliyet kiralaması, finansal kiralama, kontrol,
şube ve temsilciliklerini tanımlayan tasarıya göre,
Türkiye'de söz konusu şirketler, Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurulunun (BDDK) en az 5 üyesinin aynı yöndeki
oyuyla kurulabilecek.
Şirket, anonim şirketi şeklinde kurulacak, pay senetleri
nakit karşılığı çıkarılacak ve tamamı nama yazılacak,
nakden ve her türlü muvazaadan arınmış olarak ödenmiş
sermayesi en az 5 milyon lira olacak.
Kuruluş izninin yanı sıra BDDK'dan faaliyet izni
alınacak
Şirket, kuruluş izninin yanı sıra BDDK'dan da faaliyet
izni alacak. Kuruluş iznini takip eden 6 ay içerisinde
faaliyet izni için başvuruda bulunmayan şirketin,
kuruluş izni geçersiz sayılacak.
Kuruluş izni alan şirketin faaliyete geçebilmesi için;
sermayesini nakit olarak ödemesi, kurucularının
belirtilen asgari sermayenin yüzde 5 tutarındaki sisteme
giriş payının BDDK hesabına yatırılması, uygun hizmet
birimleri ile iç kontrol, muhasebe, bilgi işlem ve
raporlama sistemlerinin kurulması şartları aranacak.
Bütün ortakları Türkiye'de kurulu finansal kiralama
şirketi olmak kaydıyla, kuruluş ve faaliyet izni
almadan, BDDK'ya bildirimde bulunarak sadece bir gemi
kiralamak üzere finansal kiralama şirketi kurulabilecek.
Şirket, her ne ad altında olursa olsun şube ve
temsilcilik dışında teşkilatlanmaya gidemeyecek,
acentelik veremeyecek.
Faktoring şirketleri teminat mektubu veremeyecek
Faktoring şirketlerince faktoring işlemleriyle sınırlı
olmak kaydıyla, verilen garanti ve kefaletler hariç
garanti, kefalet ve teminat mektubu veremeyecek olan
şirket, Sermaye Piyasası Kanununa göre menkul kıymet
ihracı, uluslararası piyasalardan ödünç para alınması,
genel esaslar dahilinde ortak ve ortaklıklarından,
bankalardan, para piyasalarından ve organize
piyasalardan fon sağlanması dışında, mevduat veya her ne
ad altında olursa olsun bir ivaz karşılığı para
toplayamayacak.
Faktoring şirketleri, kambiyo senetlerine dayalı olsa
bile, bir mal veya hizmet satışından doğan veya doğacak
fatura ile belgelenemeyen alacakları satın alamayacak
veya tahsilini üstlenemeyecek.
Finansal kiralama şirketleri finansal kiralama işlemine
konu edilen mallara, bu kapsamda alınan teminatlara ve
malı kiralayan kişilere; finansman şirketleri ise alımı
kredilendirilen mallara, hizmetlere, kredilerin
teminatlarına, kredilendirilen malı veya hizmeti satın
alan gerçek veya tüzel kişilere, kredi borcunun geri
ödenmesi ve benzeri tüm kredi unsurlarını koruma altına
alacak her çeşit sigortayı kapsayacak şekilde iştigal
konusuna giren işlere ilişkin sigorta sözleşmelerinin
yapılmasına aracılık dışında, sigortacılık işlemleriyle
uğraşamayacak.
Finansal kiralama sözleşmesi
Finansal kiralama sözleşmesi; "kiralayanın, kiracının
talebi ve seçimi üzerine üçüncü bir kişiden veya bizzat
kiracıdan satın aldığı, başka suretle temin ettiği veya
daha önce mülkiyetine geçirmiş bulunduğu bir malın
kullanım hakkını, her türlü faydayı sağlamak üzere kira
bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören
sözleşme" olarak tanımlanıyor.
Bilgisayar yazılımlarının çoğaltılmış kopyaları hariç
olmak üzere patent gibi fikri ve endüstriyel haklar bu
sözleşmeye konu olamayacak. Bütünleyici parça veya
eklenti niteliklerine bakılmaksızın asli niteliğini
koruyan her mal, tek başına finansal kiralama
sözleşmesinin konusu olabilecek.
Yurtdışında yapılacak kiralamalar
Yurtdışından yapılacak finansal kiralama sözleşmeleri,
Finansal Kiralama Şirketleri Birliğince tescil edilecek.
Özel bir sicile kayıtlı olmayan taşınır mallara ilişkin
sözleşmeler, Finansal Kiralama Şirketleri Birliğince
tutulacak özel sicile tescil edilecek.
Sigorta pirimlerini kiracı ödeyecek
Tasarıya göre, sözleşmede aksine hüküm yoksa kiracı,
malın her türlü bakımından ve korunmasından sorumlu
olacak, bakım ve onarım masraflarını karşılayacak.
Kiralanan malın sigorta ettirilmesi zorunlu olacak. Söz
konusu malın kimin tarafından sigorta ettirileceği
sözleşmede gösterilecek. Sigorta primleri ise kiracı
tarafından ödenecek.
Malın sözleşme süresi içinde hasardan, ödenen sigorta
miktarının karşılanmayan kısmı ile sınırlı olmak üzere,
kiracı sorumlu olacak.
Kiracının seçimi ve talebi üzerine üçüncü kişiden
sağlanan mal, kiracı tarafından teslim alınmışsa bu
malın ayıplı olmasından kiralayan sorumlu tutulamayacak.
Sözleşmenin sona ermesi
Sözleşme, sözleşme süresinin dolması, kiracının iflası,
ölümü veya fiil ehliyetini kaybetmesi hallerinde
kendiliğinden sona erecek.
Sözleşmenin taraflarından her biri, sürenin bitiminden
en az 3 ay önce bildirmek kaydıyla mevcut veya yeni
şartlar ile sözleşmenin uzatılmasını talep edebilecek.
Kiralayan, kiralama bedelini ödemeyen kiracıya verdiği
30 günlük süre dolunca sözleşmeyi feshedebilecek. Ancak,
sözleşmede süre sonunda mülkiyetin kiracıya geçeceği
kararlaştırılmışsa tanınan bu süre 60 günden az
olamayacak. Bir yıl içinde kira bedellerinden ikisinin
zamanında ödememesi halinde kiracılarla yapılan
sözleşmeler, kiralayan tarafından feshedilebilecek.
Sözleşme sona erdiğinde kiracı, malı derhal geri
vermekle mükellef olacak. İade edilen malın sözleşmenin
feshi tarihindeki değeri, vadesi gelmemiş kiralama
bedelleri ile varsa kiralayanın bunu aşan zararı
toplamından düşük olması durumunda aradaki fark kiracı
tarafından kiralayana ödenecek.
Birlik kurulacak
Faktoring sözleşmesi ve finansman sözleşmesi tanımları
yapılan tasarıya göre, her iki sözleşme de yazılı
şekilde düzenlenecek.
Finansman şirketlerinin, kredilendirecekleri mal veya
hizmetleri temin eden satıcılarla önceden yazılı şekilde
genel bir sözleşme yapmaları zorunlu olacak.
Tüzel kişiliği haiz ve kamu kurumu niteliğinde olan
Finansal Kiralama Şirketleri Birliği, Faktoring
Şirketleri Birliği ve Finansman Şirketleri Birliği
kurulacak.
Birliklerin aldığı karar ve tedbirlere uymayan üyelere,
1000 liradan 10 bin liraya kadar idari para cezası
verilecek.
Faturalar için merkezi kayıt sistemi
Faktoring Şirketleri Birliği, faktoring işleminin mal
veya hizmet satışından doğduğunu belgeleyen faturaların
seri numaralarının tutulduğu ve faktoring şirketlerinin
gerektiğinde erişimine açık bir Fatura Merkezi Kayıt
Sistemi kuracak. Faktoring şirketleri ile bankalar,
sözleşme düzenlenmeden faturayı sistemden kontrol
edecek.
Kanuna aykırı finansal kiralama, faktoring ve finansman
şirketi açanlara, 3 bin liradan 10 bin liraya kadar
idari para cezası uygulanacak. Ana faaliyet konuları
dışında faaliyette bulunan şirketlere 50 bin liradan 100
bin liraya kadar para cezası verilecek.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunca, bu kanuna
dayanılarak alınan kararlara, çıkarılan yönetmelik ve
tebliğlere, düzenlemelere ve talimatlara uyulmaması
halinde, bin liradan 5 bin liraya kadar idari para
cezası uygulanacak.
İzinsiz faaliyette bulunma
İzin almaksızın, meslek edinerek finansal kiralama,
faktoring ve finansman faaliyetlerinde bulunan gerçek
kişiler ile tüzel kişilerin yetkilileri, 6 aydan 2 yıla
kadar hapis ve 1000 güne kadar adli para cezası ile
cezalandırılır. Ayrıca, bu suçun bir işyeri bünyesinde
işlenmesi halinde, işyerlerinin 1 aydan 1 yıla kadar,
tekrarı halinde ise sürekli olarak kapatılacak.
Alınması gereken izinleri almaksızın, ticaret
unvanlarında, her türlü belge, ilan ve reklamlarında
veya kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda şirket gibi
faaliyet gösterdikleri izlenimini uyandıracak söz ve
deyimleri kullananlara, 3 aydan 1 yıla kadar hapis ve
1000 güne kadar adli para cezası verilecek.
Kanunla yetkilendirilen mercilerin ve denetim
görevlilerinin istedikleri bilgi ve belgeleri vermeyen
kişilere, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 500 günden 1500
güne kadar adli para cezası uygulanacak.
Faaliyet izninin iptal edilmesi
Bir şirketin faaliyet izninin hangi nedenlerle iptal
edileceği belirlenen tasarıya göre, "faaliyet izninin
alınmasını müteakip 1 yıl içerisinde faaliyete
geçilmemesi, Birliğe süresi içinde üye olunmaması,
sisteme giriş payının Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurum hesabına yatırılmaması ve adres değişikliğinin
süresi içerisinde bildirilmemesi, faaliyetlere
kesintisiz 1 yıl süre ile ara verilmesi, 1 yıl içinde
iki defadan fazla ana faaliyet konuları dışında
faaliyette bulunulması, mevduat veya her ne ad altında
olursa olsun bir ivaz karşılığı para toplanması,
garanti, kefalet ve teminat mektubu verilmesi"
hallerinin herhangi birinin gerçekleşmesi, faaliyet
izninin iptal edilmesine gerekçe olacak.
Geçiş hükümleri
Finansal Kiralama Kanunu ile Ödünç Para Verme İşleri
Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten
kaldırılacak.
Kanun uyarınca yapılacak düzenlemeler yürürlüğe
girinceye kadar, geçiş sürecinde doğabilecek mevzuat
boşluğunun önlenmesi için mevcut düzenlemelerin kanuna
aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam
olunacak.
Kanunda öngörülen düzenlemeler, 1 yıl içerisinde
yürürlüğe konulacak.
Tasarıya göre, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
faaliyette bulunan şirketler, birliğin faaliyete geçtiği
tarihi izleyen 1 ay içinde birliğe üye olacak.
Fatura Merkezi Kayıt Sistemi, Faktoring Şirketleri
Birliğinin faaliyete geçtiği tarihi izleyen 6 ay içinde
kurulacak.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce düzenlenen
finansal kiralama sözleşmelerine, yürürlükten
kaldırılacak olan Finansal Kiralama Kanunundaki süreye
ilişkin hükümlerin uygulanmasına devam olunacak.
Dünya
29.04.2009 |
