|
Vefat etmiş
Bağ-Kur’lu yakınlarına iyi haber
Dedem 1935 doğumlu. 1967-1969 yılları arasında 24 ay
süre ile Almanya’da çalışmış, bir iş kazası geçirerek
Bağ-Kur’dan maaş bağlanmıştı. Dedem 1993 yılında vefat
ettikten sonra babam tüm girişimlerine rağmen babaanneme
maaş bağlatamamış. Sadece 24 ay içinde ödenmiş olan
primlerini iade etmişler. Geçen yıl 900 günden emekli
olabilme hakkı verildiğini ama ekim ayında bunun sona
erdiğini öğrendim. Dedemin askerlik borçlanmasını
yaparak bu haktan babaannemi yararlandırabilir miyiz?
ASKERLİK BORÇLANMASI
CEVAP: Kıymetli okuyucumuz, ölen sigortalıların eş,
çocuk ve ana-babalarına belirli şartlarla ölüm aylığı
bağlanmaktadır. SSK’lı (işçi), Bağ-Kur sigortalısı veya
Emekli Sandığı mensuplarının vefatı halinde yakınlarına
belirli şartlarla ölüm aylığı bağlanmaktadır.
Bu gelişmeler sonrasında vefat etmiş Bağ-Kur’luların
hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için;
- 04.10.2000 öncesi vefat etmiş olanların 3 yıl,
- 04.10.2000-08.08.2001 arası vefat etmiş olanların 5
yıl,
- 09.08.2001-01.08.2003 arası vefat etmiş olanların 3
yıl,
- 02.08.2003-01.10.2008 arası vefat etmiş olanların 5
yıl sigortalılık süresini doldurmaları gerekmektedir.
Sosyal Güvenlik Reformu olarak bilinen 5510 sayılı
yasadan önce, vefat etmiş Bağ-Kur sigortalısının hak
sahiplerince askerlik borçlanması yapmak istemeleri
halinde, vefat etmiş sigortalının vefat tarihinde
Bağ-Kur’lu olma şartı aranmaktaydı. SSK sigortalıları
için böyle bir şart aranmazken, Bağ-Kur’lunun ölüm
tarihinde Bağ-Kur’lu olma şartları birçok kişinin ölüm
aylığından mahrum olması ile sonuçlanmaktaydı. Reform
öncesinde Bağ-Kur’luların askerlik borçlanması işleminde
karşılaştığı diğer bir sıkıntılı durum ise, kısmi
borçlanma yapamamaları idi. Örneğin 4 yıl 11 ay
sigortalılık süresi olan vefat etmiş bir sigortalının
hak sahibi 1 ay askerlik borçlanması ile aylığa hak
kazanabileceği halde, askerlik süresinin tamamını
borçlanması ve ödemesi gerekiyordu.
Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) 11 Eylül 2009 tarihinde
çıkardığı 2009/114 sayılı Genelge, yukarıda belirtildiği
şekilde aylık bağlanılamayan birçok hak sahibine aylık
bağlanılması yolunu açmıştır. Bağ-Kur’un eski
uygulamasındaki ölüm tarihinde fiilen Bağ-Kur’lu olmak
şartı, 5510 sayılı Kanun ile düzeltildiğinden, ölüm
tarihinde Bağ-Kur’lu olmayanların yakınları da askerlik
borçlanması yapabileceklerdir. Hem de askerlik
borçlanmasının bütün olarak yapılması uygulaması yerine
kısmi borçlanma yapılabilecektir.
Bu şekilde askerlik borçlanması yaparak ölüm aylığı
talebinde bulunan hak sahiplerine sigortalının ölüm
tarihinde yürürlükte bulunan kanun hükümlerine göre
borcun ödendiği tarihi takip eden ay başından itibaren
ölüm aylığı bağlanacaktır.
Genelge ile yapılan düzenleme sonrasında çok sayıda
mağduriyet giderilmiş olacaktır. Bu anlamda yerinde bir
düzenleme olup, vefat eden Bağ-Kur sigortalılarının
yakınlarını rahatlatacak bir adım atılmıştır.
Okuyucularımız söz konusu genelgeye SGK’nın internet
sitesinden de ulaşabilirler.
NİNENİZE BİR İYİLİK YAPIN
Okuyucumuzun sorusuna gelince; dedeniz 1993 tarihinde
vefat etmiş. Bağ-Kur’da vefat ettiği tarihteki Kanunlar
geçerli. Dedeniz 04.10.2000 tarihinden önce vefat ettiği
için, babaannenize maaş bağlanması için 1080 gün
gerekiyordu. Dedenizin bu kadar günü olmadığı için eşine
maaş bağlanamamış ve ödenen 24 aylık primi toptan ödeme
şeklinde geri ödenmiş. O tarihte aktif Bağ-Kur’lu
olmayan ve hak sahipleri askerlik borçlanması
yapamıyordu, kısmi borçlanma da yoktu. Ama dedeniz 1
Ekim 2008 tarihinden önce vefat ettiği için yukarıda
bahsettiğimiz genelgelere göre, siz askerlik borçlanması
yapabilirsiniz. Bunun için SGK İl Müdürlüğü’ne müracaat
ederek daha önce 24 ay için aldığınız toptan ödemeyi
geri iade (İHYA) edersiniz, 1 yıl da da askerlik
borçlanırsanız, 1080 günle eşinden dolayı babaannenize
Bağ-Kur’dan maaş bağlanır.
Lütfi köksal Türkiye/28.12.2009 |
