|
Her
mükellefe karne
Tek tuşa basılarak her
mükellefin ayrıntılı mali durumu görülecek. Mükellefin
durumuna göre karne oluşturulup, karne notuna göre daha
yakından izlenecek. Geçen hafta Gelir İdaresi'nin
kamuoyuna duyurduğu uygulama mükellefler için daha yakın
takip demek. Bu kayıtlı çalışan ve vergisel
yükümlülüklerini; tam ve zamanında getiren mükellefler
için olumlu, eksik ve zamanında veya hiç yerine
getirmeyen mükellefler için olumsuz olacak. Bu zaten
gelişmiş ülkelerde olması gereken bir durum. Gelir
İdaresi'nin yakın takibinden ancak vergisel
yükümlülüklerini yerine getirmeyenler rahatsız
olacaktır. Çünkü günümüzde işletmelerin vergi gibi
önemli bir mali yükün yerine getirilip, getirilmemeleri
haksız rekabete neden olmakta. Bir tarafta çalıştırdığı
işçisinin sosyal güvenlik primini ve vergisini ödemeyen
işletme ile diğer tarafta bu yükümlülükleri yerine
getiren işletmenin aynı pazarda rekabet edebilmeleri
mümkün mü?
Tek tuşla işletmelerin karnesi görülecek
Bu amaçla Gelir İdaresi mevcut yapısına karne
uygulamasını da ilave ederek bir adım öteye gidiyor. Her
gerçek ve tüzel kişinin vergisel ödevlerini yerine
getirip getirmediği bilgileri ile mali durumu hakkında
her türlü hareket gözlenmek suretiyle karne
oluşturuluyor. Karnede notu düşük olan daha yakından
takip ediliyor. Böylece Gelir İdaresi önemli ölçüde
enerjisini doğru yere yönlendirmiş ve vergi kaçırma
ihtimali daha yüksek olan işletmeleri ve kişileri
öncelikle vergi incelemesine almış olacak. Karnesinin
kötü durumda olduğunu bilen mükellefler notlarını
düzeltmek için gayret sarf edecek ve böylece vergisel
ödevlerini de yerine getirmeye başlayacak. Adeta
bütünlemeye kalmış bir öğrenci gibi sınıfta kalmamak
için dersine daha iyi çalışacak. Bu tür uygulamaların
vergi ödeme bilincini geliştireceği açık. Ansızın
firmayı incelemeye alıp ödeyemeyeceği mali yük çıkartmak
yerine önceden karne notunun iyi olmadığı ve durumunun
böyle gitmesi durumunda da ciddi bir vergi incelemesi
yapılacağını bilmesi daha yerinde bir uygulama. Amaç
zaten bağcıyı dövmek değil, üzüm yemek. Bu tür
uygulamalar vergi kayıp ve kaçağının önlenmesi için
önemli tedbir. Son yıllarda Gelir İdaresi'nin
teknolojiye yaptığı yatırımlar sayesinde birçok işletme
farkında olmadan zaten çapraz kontrollere tabi
tutuluyor. Bu uygulama ile bir adım öteye gidilmiş
olacak.
Karne notu düşük olanlar
Karnede notu düşük olanlar için zorlu bir sınav
başlayacak. Bu sınav Vergi Usul Kanunu'na göre yapılacak
olan vergi incelemeleri. Karnedeki not ortalaması
mükelleflerin riskli gruba girip girmediklerini de tayin
edecek. İşletmelerin geçmişte naylon fatura kullanıp
kullanmadığı, beyannameleri zamanında verip vermediği,
sektör ortalamasının altında kârlılık beyan edip
etmediği ve daha önce yapılmış vergi incelemelerinde
vergi kayıp ve kaçağının tespit edilmesi gibi hususlar
değerlendirildikten sonra incelemeye alınıp
alınmayacağına karar verilecek.
Karne notu yüksek olanlar
Vergi kanunlarına uymayanlara cezalar uygulanırken,
kanunlara uyanlara ödüllendirme yok. Vergisini doğru ve
zamanında ödeyen ve ödediği vergiler ile ülke bütçesine
ciddi katkı sağlayan işletmelerin ve mükelleflerin
ödüllendirilmesi gerekir. Verilecek plaketler dışında
onurlandırıcı uygulamalar vergisini tam ödemeyen
mükellefleri de teşvik edecektir. Örneğin ilinde veya
sektöründe ilk sıralarda vergi ödeyen mükelleflere yeşil
pasaport uygulaması, birtakım kamu imkânlarından
faydalanmada öncelik gibi uygulamalar vergi ödeme
bilincini artıracaktır.
İsmail KÖKBULUT
ikokbulut@bugun.com.tr
Bugün/28.09.2009 |
