|
İsteğe bağlı
sigortalının emekliliği
İsteğe bağlı sigorta uygulamaları bir çok okurumuzun
merak ettiği konuların başında geliyor. Okurumuz Ü.Erdön;
"İsteğe bağlı sigortamı yapsam çalışan SSK'lılar gibi mi
emekli olacağım? İsteğe bağlı sigorta hakkında bilgi
verebilir misiniz? İsteğe bağlı SSK'da primi kaç ay
yatırmazsam veya nasıl iptal olur?" diye soruyor.
5510 sayılı kanunda isteğe bağlı sigorta; kişilerin
isteğe bağlı olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli
sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına tâbi
olmalarını sağlayan sigorta olarak tanımlanmıştır.
01.10.2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalı
olabilmek için;
a)Türkiye'de yasal olarak ikamet etmek,
b)18 yaşını doldurmuş bulunmak,
c) Kanuna tâbi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek
şekilde çalışmamak veya sigortalı olarak çalışmakla
birlikte, ay içerisinde 30 günden az çalışmak veya son
bir yıl içinde 360 günden az çalışmış olmak ya da tam
gün çalışmamak,
ç) Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış
olmak,
d) İsteğe bağlı sigorta giriş bildirgesiyle kuruma
başvuruda bulunmak, şartları aranacaktır. 5510 sayılı
yasanın yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinden önce SSK
sigortalıları için 1.080 gün prim ödeme koşulu
kaldırılarak isteğe bağlı sigortaya devam edebilmek için
herhangi bir sigortalılık süresi aranmayacağı hükme
bağlanmıştır. Yapılan düzenleme ile isteğe bağlı
sigortalılık kolaylaştırılmıştır.
İsteğe bağlı sigortalılık, müracaatın kurum kayıtlarına
intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren
başlayacaktır.
Sosyal güvenlik reformu sonrasında isteğe bağlı sigorta
primi, belirlenecek olan prime esas kazancın alt sınırı
(asgari ücret) ile üst sınırı (asgari ücretin 6,5 katı)
arasında, sigortalı tarafından belirlenen aylık kazanç
üzerinden bulunacak kazancın yüzde 32'sidir.
İsteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenen tarihlerde,
Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamında 5510 sayılı yasanın 4.
maddesine göre 4/a, 4/b veya 4/c sigortalısı olmayı
gerektirecek çalışması bulunduğu tespit edilenlerin,
zorunlu sigortalılıkla çakışan isteğe bağlı prim ödenen
süreleri iptal edilerek, bu süreye ilişkin ödedikleri
primler ilgililere iade edilecektir.
5754 sayılı Kanun'la 5510 sayılı Kanun'daki isteğe bağlı
sigorta hükümlerinde yapılan değişiklikle, ay içerisinde
30 günden az çalışan veya kısmi süreli (part time)
çalışan sigortalıların aynı ay içerisinde isteğe bağlı
sigortaya prim ödemeleri imkanı sağlanmıştır.
İsteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreler, malûllük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası
hükümlerinin uygulamasında dikkate alınacak ve bu
süreler 5510 sayılı yasanın 4 /(b) bendi kapsamında
(eski Bağ-Kur) sigortalılık süresi olarak kabul
edilecektir.
Bu da 01.10.2008 tarihinden sonra 3,5 yıldan fazla bir
süre isteğe bağlı sigorta primi ödeyen bir kişinin
Bağ-Kur koşullarına göre emekli olabileceği ve emekli
olabilmek için de hem daha fazla prim ödeyip, hem de
daha geç emekli olunması anlamına gelmektedir.
İsteğe bağlı sigorta priminin takip eden ayın sonuna
kadar ödenmesi gerekmektedir. Ait olduğu aydan itibaren
en geç 12 ay içinde kendileri veya hak sahipleri
tarafından gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte
ödenmeyen süreler, hizmet olarak
değerlendirilmeyecektir.
İsteğe bağlı sigortalılığını sona erdirmek için kuruma
yazılı talepte bulunanların sigortalılıkları aşağıdaki
durumlarda sona ermektedir;
1) Talepte bulunulan ayın primi ödenmemişse, talep
tarihinden önceki primi ödenmiş ayın sonunu takip eden
günden itibaren sona erdirilecektir. Talepte bulunulan
ayın primi ödenmişse, dilekçesinin kurum kayıtlarına
intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren sona
erdirilecektir. İsteğe bağlı sigortalının sona erdiği
tarihten sonra ödenen primler talepleri halinde iade
edilir.
2) İsteğe bağlı sigortaya devam etmekte iken aylık
talebinde bulunanların sigortalılıkları, aylığa veya
toptan ödemeye hak kazanılmış olmak koşulu ile talep
tarihinden itibaren sona erdirilecektir.
3) İsteğe bağlı sigortalılık, uluslararası sosyal
güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen
işverenlerce çalıştırılmak üzere yurt dışına götürülen
Türk işçileri hariç, uluslararası sosyal güvenlik
sözleşmelerinden doğan haklar saklı kalmak şartıyla
ikametin yurtdışına taşındığı tarihten itibaren sona
erecektir.
4) Ölen sigortalının prim borcu bulunmaması halinde ölüm
tarihi itibariyle isteğe bağlı sigortalılık sona
erdirilecektir. Ölen sigortalının prim borcunun
bulunması durumunda borcun hak sahiplerince 12 ay
içerisinde gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte
ödenmesi halinde isteğe bağlı sigortalılık ölüm tarihi
itibariyle sona erdirilecektir.
5) Zorunlu sigorta kapsamında çalışmaya başladığı
tarihten bir gün önce sona erdirilecektir.
6) İsteğe bağlı sigortaya devam edenlerin yurtdışındaki
çalışmalarının sona ermesi halinde isteğe bağlı
sigortalılıkları da aynı tarih itibariyle sona
erdirilecektir. Bunlardan isteğe bağlı sigortalı olmak
isteyenlerin yeniden talepte bulunmaları gerekmektedir.
Resul KURT / İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK
info@resulkurt.com
28.08.2009
|
