Türkiye'de son dönemde hukuk sisteminde
köklü değişiklikler yapıldı.
Anayasa'mızda yer alan,
'Kişiler arasında dil, ırk,
renk, cinsiyet, özürlülük,
siyasi düşünce, felsefi
inanç, din, mezhep ve
benzeri sebeplerle ayırım
yapılamaz.' hükmü ile Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi'ne
dayanılarak hazırlanan Ceza
Muhakemeleri Kanunu (CMK),
insan haklarını ön planda
tutan düzenlemelerin
uygulamaya konulmasını
sağladı.
Yapılan düzenlemelere göre,
herkes, özel ve aile
hayatına, konutuna ve
haberleşmesine saygı
gösterilmesini isteme
hakkına sahip.
Kolluk kuvvetleri suç ve
suçluları önlerken kanun
dışına çıkamaz, insan
haklarını çiğneyemez. Buna
rağmen zaman zaman hak
ihlallerine şahit olmuyor da
değiliz. Bu tür üzücü
olayların yaşanmaması için
herkesin haklarından
haberdar olması ve duyarlı
davranması şart. Ancak bu
şekilde kanunsuzlukların
önüne geçebiliriz.
Kanunlarda, hiç kimse
işkence yapılamayacağı, onur
kırıcı bir muameleye tabi
tutulamayacağı açıkça yer
alıyor. Herkesin özel
hayatına ve aile
mahremiyetine saygı
gösterilmesi esastır.
Bütün
vatandaşlar özgürdür
Hürriyet ve güvenlik;
tutuklama, gözaltına alma,
ıslahevine gönderme ve resmî
müessesede gözlem altına
alınma hallerinin dışında
hiçbir kişi veya kurum
tarafından ihlal edilemez.
Kişinin özgürlüğünü sağlamak
hukukun görevidir.
www.muhasebenet.net
İnsanca yaşam herkesin hakkı
insanca yasama, maddi ve
manevi varlığını koruma ve
geliştirme hakkına bütün
vatandaşlar eşit şekilde
sahiptir. Size hiç kimse
işkence ve eziyet yapamaz,
insan haysiyetiyle
bağdaşmayan bir cezaya veya
muameleye tabi
tutulamazsınız.
Özel
hayat gizlidir
Özel hayatınıza ve aile
hayatınıza saygı
gösterilmesini isteme
hakkına sahipsiniz. Özel
hayatınızın ve aile
hayatınızın gizliliğine
dokunulamaz. Özel hayatınızı
ihlal edenler hakkında dava
açabilir, maddi ve manevi
ceza almalarını
sağlayabilirsiniz.
Haber
alma hakkı engellenemez
Vatandaşların haber almak,
yazılı ve görsel basın ve
yayın yoluyla düşüncelerini
ifade etme hakkı vardır.
Ancak kişilerin özel yasamı
ile ilgili haber verirken
uyulması gereken kurallar
mevcuttur. Verilen bir haber
hukuka aykırı olmamalıdır.
Telefonla tacize sessiz
kalmayın
Sırf huzur ve sükûnunu
bozmak maksadıyla bir
kimseye ısrarla; telefon
edilmesi, gürültü yapılması
ya da aynı maksatla hukuka
aykırı başka bir davranışta
bulunulması halinde,
mağdurun şikâyeti üzerine
faile üç aydan bir yıla
kadar hapis cezası verilir.
Gürültüye pabuç bırakmayın
Kanunlarla belirlenen
yükümlülüklere aykırı
olarak, başka bir kimsenin
sağlığının zarar görmesine
elverişli bir şekilde
gürültüye neden olan kişi,
iki aydan iki yıla kadar
hapis veya adlî para cezası
ile cezalandırılır.
Her
geleni evinize sokmayın
Usulüne uygun hakim kararı
olmadıkça kimse konutunuza
giremez, arama yapamaz ve
eşyanıza el koyamaz. Sadeoe
gecikmesinde sakınca bulunan
hallerde cumhuriyet
savcılarının emirleriyle
güvenlik kuvvetleri evinizde
arama yapabilir.
Gece
evde arama olmaz
Suçüstü durumunda,
gecikmesinde sakınca bulunan
hallerde ve firar eden
mahkûm veya tutuklunun
tekrar yakalanmasını
sağlamak amacının dışında
geceleyin evinizde arama
yapılamaz. Güvenlik güçleri
hakim kararında gecen sucun
dışında delil arayamaz.
Üst
araması kolay değil
Üst
araması için makul şüphenin
oluşması gerekir. Kolluk
kuvvetleri şüphe durumunda
kimlik tespiti yapabilir.
Bayanın üst aramasını erkek,
erkeğin üst aramasını bayan
polis yapamaz. Hukuka aykırı
olarak bir kimsenin üstünü
veya eşyasını arayan kamu
görevlisine üç aydan bir
yıla kadar hapis cezası
verilir.
Kimlik
sormak en tabii hakkınız
Sokakta, evde, işyerinde ya
da statta polis veya
jandarma tarafından herhangi
bir isleme tabi
tutulacaksanız mutlaka önce
kimlik sorun. Karşınızdaki
kişinin kolluk kuvveti
olduğuna kanaat getirmeden
kendinizi aratmayın, kişisel
belgelerinizi teslim
etmeyin.
Polis
belge sorar fırça atamaz
Trafik polislerinin bir plan
doğrultusunda sürücü belgesi
ile aracınıza ilişkin
belgeleri kontrol etme hakkı
vardır. Bunu yaparken
karşılıklı saygı ihmal
edilmemeli. Sürücü uygun bir
şekilde belgelerini takdim
eder. Polis ise ceza
yazacaksa dahi kaba
davranamaz.
Bilgisayarı isteyene
vermeyin
Başka delil imkanı yoksa
cumhuriyet savcısının
istemiyle şüphelinin
bilgisayarına el
konulabilir. Ancak
bilgisayarda arama
yapılmasına, kayıtlardan
kopya çıkarılmasına,
kayıtların çözülüp metin
haline getirilmesine hakim
tarafından karar verilir.
Avukat
istemeyi unutmayın
Gözaltına alındığınızda
avukat isteme hakkınız var.
Zabıta amir veya
memurlarınca yapılan sorguda
yanınızda avukat
bulundurabilirsiniz. Maddi
yetersizliklerden dolayı
avukat secemezseniz devlet
size avukat görevlendirmek
zorundadır.
Delil
toplayabilirsiniz
ifadenizin alınması veya
sorgunuz sırasında
üzerinizde yoğunlaşan
şüpheden kurtulmak gayesiyle
somut deliller
toplayabilirsiniz. Bu amaçla
avukatınızdan yardım
isteyebilirsiniz. Ayrıca
lehinize tanıklık edecek
isimlerin çağrılmasını talep
edebilirsiniz.
Sorguda işkence yapılamaz
ifade esnasında kötü
davranma, işkence, zorla
ilaç verme, yorma, aldatma,
bedensel cebir ve şiddette
bulunma, araçlar vasıtasıyla
cebir ve şiddet uygulama
gibi durumlarla
karşılaşıldığında mahkemede
bu ifadeden
vazgeçebilirsiniz.
Tutuklanma sebebini öğrenin
Tutuklanma sebebinin
tarafınıza bildirilmesi
gerekiyor. Gözaltına
alındığınızda en kısa sürede
hakim önüne çıkarılmanız
gerekir. Kanuna uygun
olmayan bir unsurun
varlığında serbest kalmak
için yetkili bir yargı
merciine başvurma hakkına
sahipsiniz
