|
Emeklilikte esnaf
olmak avantajlı
1 Ekim 2008 sonrası işe başlayanlar, emekli olduktan
sonra çalışmak isterse Bağ-Kur'a bağlı çalışmaları,
örneğin esnaf olmaları avantajlı. Bunlar emekli maaşını
da almaya devam edecek. İşçi ya da memur olanların ise
emekli maaşı kesilecek...
1 Ekim 2008 öncesi girişliler ŞANSLI
Sosyal Güvenlik Reformu’nun (5510 sayılı Kanun)
yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008'den önce;
Çalışmaya başlamış (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı fark
etmez) olanlar,
Herhangi bir şekilde isteğe bağlı prim ödemesi olanlar,
Emekli olanlar, Yani kısacası, reformdan önce sosyal
güvenliğe şu veya bu şekilde kayıtlı olanlar (çalışanlar
+ emekliler), emeklilikte yeniden çalışma konusunda
şanslı kesimi oluşturuyor. Bu kesimin, emekli olduktan
sonra yeniden çalışmaya başlaması halinde karşılaşacağı
hükümleri sırasıyla ele alalım.
SSK'ya tabi çalışanlar
Reform öncesi çalışması olanlar, hangi kurumdan emekli
olurlarsa olsunlar, emekli olduktan sonra SSK (4/a)
kapsamında emekli aylıkları kesilmeksizin
çalışabilecekler. Bu kapsamdakiler, emekli olduktan
sonra yeniden çalışmaya başlarlarsa, emekli aylıklarını
kesintisiz alacaklar. Sadece çalıştıkları işyerinden
aldıkları ücretten Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP)
ödenecek. Bu kesintinin ise 1/4'ü çalışandan, kalanı
işverenden kesilecek.
Bağ-Kur'a tabi çalışanlar
Yine reform öncesi sosyal güvenlik girişi bulunup da
emekliliğinde Bağ-Kur'a (4/b) tabi çalışmak isteyenler
de emekli aylıkları kesilmeksizin çalışabilecekler.
Bunlardan da SGDP kesintisi yapılacak. Kesinti, bu
emeklilerin aylıklarından yüzde 15 olacak. Fakat bu oran
2009'da yüzde 13 ve 2010'da ise yüzde 14 olarak
uygulanacak. 2011'den itibaren yüzde 15 olarak devam
edecek.
Memuriyete girenler
Bir kimse ister memur emeklisi isterse başka bir
kurumdan emekli olsun, emekliyken memuriyete başlarsa
emekli aylığı kesilir. Yani emeklilik sonrası kamuda
çalışmaya başlayanların, hem emekli aylığı alıp hem
memur maaşını alma imkanları bulunmuyor. Reform
sonrasında da aynı düzenleme korundu.
1 Ekim 2008 sonrası girişliler ŞANSSIZ
Emeklilikte yeniden çalışma konusunda en şanssız kesimi,
reform öncesinde hiçbir çalışması veya prim ödemesi
olmayıp da ilk defa 1 Ekim 2008 sonrası çalışmaya
başlayanlar oluşturuyor. Bu kesim de yine çalışmanın
türüne göre farklı hükümlere muhatap olacak. Fakat şunu
da belirtelim ki bu düzenleme bugünün emeklilerini
değil, bugünlerde çalışmaya yeni başlayıp da 30-35 sene
sonra emekli olacak nesli ilgilendiriyor.
SSK'ya tabi çalışacaklar
Bugünün yeni çalışanları, ilerde emekli olup da yeniden
SSK'ya tabi çalışmak isterlerse emekli aylıkları
kesilecek. Yani bunların, destek primi ödemek suretiyle,
emekli aylığını da alarak çalışma şansları olmayacak.
Bağ-Kur'a tabi çalışacaklar
Bugünün yeni çalışanları, 30- 35 sene sonra emekli
olduklarında, esnaf veya şirket ortağı olurlarsa emekli
aylıklarını alarak çalışabilecekler. Yani ilk defa
reform sonrası sigortalı (işçi, memur, esnaf) olanlar
da, reform öncesindekilerde olduğu gibi, yüzde 15 SGDP
ödemek suretiyle, emekli aylıkları kesilmeksizin
çalışabilecekler.
Memuriyete girecekler
Reform sonrasının sigortalıları da öncekilerde olduğu
gibi, emeklilik sonrası memuriyete başlarlarsa, emekli
aylıkları kesilecek.Görüldüğü üzere reform sonrasında
sigortalı olanların en büyük şanssızlığı, emeklilik
sonrasında SSK'lı olarak çalışmaya başladıklarında
emekli aylıklarının kesilecek olması.
DESTEK PRiMi ÖDEYiP ÇALIŞIN
Yusuf Melen: Sadettin Bey, ben 2008 yılında memuriyetten
emekli oldum. Bu günlerde kendi adıma bir dükkan açarak
çalıştırmak istiyorum. Bunun için sanırım vergiye kayıt
olmam gerekiyor. Vergi kaydım başlayınca emekli aylığımı
keserler mi? Ne yapmamı önerirsiniz? Cevap: Yusuf Bey,
memur emeklisi olarak kendi adınıza dükkan açarsanız,
eski adıyla Bağ-Kur yeni adıyla 4/b kapsamına
alınırsınız. Bu durumda memur emekli aylığınız kesilmez.
Sadece maaşınızdan yüzde 13 Sosyal Güvenlik Destek Primi
kesilir.
EMEKLİ HİKAYELERİ
Remzi Kaçmaz (43 yaşında, Emekli Gazeteci)
“Emekliler tüketici konumundan kurtarılmalı”
Remzi Kaçmaz, çiçeği burnunda emeklilerden. Üstelik yaşı
da çok genç. 1965 doğumlu Kaçmaz, 21 sene yoğun bir
tempoyla sürdürdüğü gazetecilik mesleğinden emekli.
Emekliliğin ilk günlerini yaşayan Kaçmaz, bir hayli
bocaladığını söylüyor. Şu günlerde en çok 'Emekli oldun
şimdi ne yapacaksın?' sorusuyla karşılaşıyormuş Remzi
Bey. "İnanın, ben de bilmiyorum" diyor.
Lise talebesi bir çocuk babası Kaçmaz, ne kadar maaş
alacağını tam bilmemekle birlikte, 900- 1000 TL arası
bir rakam olacağını tahmin ediyor. 'Alaylı' tabir edilen
gazetecilerden Kaçmaz, "Misyonumu tamamladığımı
düşünüyorum. Vazifeyi mektepli gençlere devretmenin
heyecanını taşıyorum." diyor.
İş hayatından çok yıprandığını söyleyen Kaçmaz,
emeklilikle birlikte tüketici konuma geçmek istemediğini
ifade ediyor ve ekliyor: "Meslek örgütleri ideolojik
meselelerle iştigal etmek yerine emeklileri
yönlendirmeli, onlara yol göstermeli. Bahsettiğim şey
illa ki maddi bir yönlendirme değil. Emekliler ev-
kahvehane- park üçgeninden kurtarılmalı."
Babam gibi ‘emekli’ olmak istemiyorum
Kaçmaz, emeklilerin çoğunun kaçak çalıştığını, yeni
istihdama engel olduğunu, bunun da devlete bir yük
getirdiğini söylüyor. Meslekten en verimli çağında
emekliye ayrılan Kaçmaz, Türkiye'de kendisi gibi çok
insanın yaşadığını, meslekte edinilen tecrübelerin
paylaşımının da yeni yetişenler için çok önemli olduğunu
düşünüyor.
'Kimse Yok Mu' yardım derneği gibi bir oluşumun içinde
bulunarak insanlığa hizmet etmek istediğini belirten
Kaçmaz, "Kahvehane ve ev arasında geçiyor günlerim. Ben
babam gibi emekli olmak istemiyorum" diyor.
Emekli öğretmen Mualla Eryaşa
ÇOK ÇALIŞTIM ŞiMDi RAHATIM
İstanbul'da yaşayan Mualla Eryaşa, öğretmenlikten emekli
olduktan sonra serbest avukatlık yaptı. İleride kimseye
muhtaç olmamak için yıllarca durmadan çalıştığını
anlatan Eryaşa, şimdi çok rahat bir hayat sürdüğünü
anlatıyor.
Hiç sıkıntım yok!
20'li yaşlardayken maddi sıkıntı çektiğini anlatan
Eryaşa, bir daha o günleri yaşamamak için hiç durmadan
yıllarca çalıştığını belirtiyor. "Kimseye muhtaç olmamak
için baştan işi sıkı tuttum" diyen Eryaşa, o dönem 2
mesleğin eğitiminin aynı anda alınabilmesinden
yararlandığını belirterek "Normalde öğretmenlik yaptım;
ama emekli olunca serbest avukatlık yaptım" diyor.
Hiç evlenmediğini anlatan Eryaşa, tercihinden hiç
pişmanlık duymadığını ifade ediyor. Eryaşa, "Kendim
çalışıp kendim yedim" diyor. Gençlere çok çalışmalarını
tavsiye eden Eryaşa, "Hayatın size ne göstereceğini
bilemezsiniz. Ama gücünüz kuvvetiniz yerindeyken
çalışırsanız sonra rahat edersiniz. Ben hiç bu
sıkıntıları yaşamadım" diye konuşuyor.
Aceleci olmayın
"Anlaşabileceğiniz biri çıkarsa evlenin" diyen Eryaşa,
"Tabii bu kararı verirken de acele etmeyin. Şimdiki
gençler jet hızıyla karar veriyorlar" diyerek gençlerin
iş ve eş seçimi yaparken dikkatli olmaları tavsiyesinde
bulunuyor.
Sadettin ORHAN
sorhan@bugun.com.tr
Bugün/26.06.2009 |
