|
Fazla çalışmalarımız maaşımıza
yansımıyor
Çalıştığımız iş yerinde Fazla Çalışma yapıyoruz. Fakat
işverenimiz ödemelerimizi yaparken bunu gözetmiyor.
Acaba İş Kanunu’nda bununla ilgili bir madde var mıdır?
CEVAP: Değerli okurumuz, dilerseniz tanımlardan
başlayalım.
Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliğinin
3. maddesine göre FAZLA ÇALIŞMA, İş Kanununda yazılı
şartlar çerçevesinde haftalık 45 saati aşan çalışmaları;
FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA ise, haftalık çalışma süresinin
sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda
bu çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan
çalışmalar olarak tanımlanmıştır.
- Fazla Çalışmanın her saati için verilecek ücret,
normal çalışma ücretinin saat başına düşen tutarının %50
yükseltilmesi suretiyle ödenir.
- Fazla Sürelerle Çalışmalarda ise her bir saat yapılan
fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma
ücretinin saat başına düşen miktarının %25
yükseltilmesiyle ödenir.
- Fazla Çalışma süresi bir yılda 270 saatten çok olamaz.
Bu süre sınırı, iş yerlerine veya yürütülen işlere
değil, işçilerin şahıslarına ilişkindir.
- Fazla Çalışma veya Fazla Sürelerle Çalışma sürelerinin
hesabında yarım saatten az olan süreler yarım saat,
yarım saati aşan süreler ise 1 saat sayılır.
KİMLER
ÇALIŞTIRILAMAZ?
- 18 yaşını doldurmamış işçiler,
- İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile önceden
veya sonradan fazla çalışmayı kabul etmiş olsalar bile
sağlıklarının elvermediği iş yeri hekiminin veya Sosyal
Sigortalar Kurumu Başkanlığı hekiminin, bunların
bulunmadığı yerlerde herhangi bir hekimin raporu ile
belgelenen işçiler,
- İş Kanununun 88. maddesinde öngörülen Yönetmelikte
belirtilen gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren
işçiler,
- Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler
(Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere Fazla
Sürelerle Çalışma da yaptırılamaz) Fazla Çalışma
yapamaz.
İŞVERENİN
VAZİFELERİ
- Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma yaptırmak
için işçinin yazılı onayının alınması gerekir. Zorunlu
nedenlerle veya olağanüstü durumlarda yapılan çalışmalar
için bu onay aranmaz.
- Fazla Çalışma ihtiyacı olan işverence bu onay her
yılbaşında işçilerden yazılı olarak alınır ve işçi özlük
dosyasında saklanır.
- İşveren, Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma
yaptırdığı işçilerin bu çalışma saatlerini gösteren bir
belge düzenlemek, imzalı bir nüshasını işçinin özlük
dosyasında saklamak zorundadır.
Normal bir işçinin günlük çalışma süresi 7.5 saat ve
haftalık 45 saattir. İşverenler, işçilerini bazı günler
11 saate kadar çalıştırabiliyorlar. Böylece bazı
haftalar işçiler 66 saate kadar çalışabiliyor. Fazladan
çalıştıkları bu süreler Fazla Mesai süresi olarak kabul
edilmiyor. Çünkü işveren en geç 2 aylık bir dönem
içinde, fazladan çalışılan bu süreleri, bazı haftalar
işçilerin çalışma süreleri 45 saatin altında tutularak
mahsup ediyor ve haftalık ortalama 45 saati aşmıyor.
MESAİ NASIL
HESAPLANIR?
Denkleştirme ve telafi çalışması dışında işçinin
haftalık 45 saati aşan çalışma süreleri, Fazla Çalışma
süreleridir.
Fazla Çalışma süresinin ücreti de normal çalışma
süresindeki saat ücretinin %50 zamlı tutarıdır. Fazla
Sürelerle Çalışmanın ücreti ise, normal çalışma ücretine
%25 zamlı hesaplanır.
Bir önek verecek olursak bir iş yerinde part-time olarak
haftada 30 saat çalışan bir işçi 48 saat çalışırsa,
bunun 15 saati %25 zamlı ve 45 saati aşan 3 saatlik
çalışması da %50 zamlı ödenir.
Veya 1 saat Fazla Çalışma, 1 saat 30 dakika; 1 saat
Fazla Sürelerle Çalışma ise 1 saat 15 dakika tatil hakkı
doğurur.
Lütfi Köksal
23.12.2009 |
