|
Yatırım yap,
maliyeti vergiden düş
Krizin etkileri kendini hissettirdikçe hükümetin istihdamı ve üretimi
artırmak için başvurduğu tedbirler artıyor. Bir yandan
Merkez Bankası'nın sürpriz faiz indirimi bir yandan da
alınan mali tedbirler, piyasada dolaşan nakit paranın
artmasına yönelik kararlar aslında.
Son olarak geçen hafta TBMM'de görüşülerek kabul edilen
kanun da bu tedbirlerden birisi olma özelliğini taşıyor.
Genel olarak ekonomik kalkınmanın hızlandırılması,
istihdamın artırılması ve bölgeler arası gelişmişlik
düzeyi farkının en aza indirilmesi için birtakım
tedbirler alınan kanun önemli etkiler doğuracak. Bu
tedbirlerin en önemlisi yeni yatırım yapacak kişi ve
işletmelere bu yatırımlarının bir kısmını finanse etmeye
yarayan vergisel destek. Getirilen yeni düzenleme ile
birçok yatırım için indirimli Kurumlar Vergisi oranı
uygulamasına imkân tanınacak.
Kanun, Bakanlar Kurulu'na illeri gruplandırma ve gruplar
itibarıyla teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin
yatırım ve istihdam büyüklüklerini belirleme yetkisi
veriyor. Ayrıca Bakanlar Kurulu, yapılan gruplandırmada
belirlenen illerde yapılacak yatırımın en fazla yüzde
25'ini vergi almamak suretiyle finanse etme yetkisine
sahip oldu. 50 milyon TL'yi aşan büyük ölçekli
yatırımlarda ise bu şekilde finans desteği yatırım
tutarının yüzde 45'ine kadar çıkarılabilecek. Bu
yatırımlardan elde edilen kazançlar üzerinden
hesaplanacak verginin oranı konusunda kanunda bir
belirleme yapılmamış, Bakanlar Kurulu'na yetki verilmiş.
Buna göre yukarıda yer alan kriterler çerçevesinde
Bakanlar Kurulu, Kurumlar Vergisi oranını % 90'a kadar
indirimli olarak uygulatabilecek. Bu durumda Bakanlar
Kurulu tarafından belirlenebilecek en düşük Kurumlar
Vergisi oranı % 2 olacak. İndirimli Kurumlar Vergisi
uygulamasından faydalanabilmek için Hazine
Müsteşarlığı'ndan belge alınması gerekiyor. Teşvik
belgesine bağlanan yatırımlar kısmen veya tamamen
işletilmeye başlandıktan sonra bu yatırımlardan elde
edilen kazanç teşvik edilen tutara ulaşıncaya kadar
indirimli vergiye tabi tutulacak. Uygulamada, Bakanlar
Kurulu farklı kıstaslarla illeri, sektörleri ve bunlara
ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini
gruplandıracak. Bu tasnif doğrultusunda teşvik
kapsamındaki bir yerde ve sektörde yatırım yapacak olan
firmanın yatırım harcamalarının bir kısmı az vergi
alınarak desteklenecek. Örneğin yüzde 25 oranında
desteklenen bir yerde 100 bin TL'lik yatırım yapan bir
şirketin yaptığı harcamaların 25 bin TL'si devletçe
desteklenecek. Bu şirket yaptığı yatırımdan gelir elde
ettikçe indirimli oran üzerinden vergi ödeyecek. Normal
orana göre alınmayan vergiler 25 bin TL'ye ulaşıncaya
kadar indirimli oran uygulaması devam edecek. Diğer bir
ifadeyle alınması gereken vergiler desteklenen yatırım
tutarından mahsup edilecek. Esas olarak bu teşvikler
yeni yatırımlar için getirildi. Ancak tevsi yatırımlarda
da aynı imkândan faydalanılabilecek.
Getirilen bu teşvik uygulaması her sektör için
uygulanmayacak. Buna göre; finans ve sigortacılık
sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş
ortaklıkları bu uygulamadan faydalanamayacak. Ayrıca
taahhüt işleri, yap-işlet modeli ile elektrik enerjisi
üretim tesisi yatırımları, yap-işlet-devret modeliyle
yapılan yatırımlar, rödovans sözleşmelerine bağlı olarak
yapılan yatırımlar bu teşviklerden faydalanamayacak olan
yatırımlar. Öte yandan yatırım harcamaları içindeki
arsa, bina, kullanılmış makine, yedek parça, yazılım,
patent, lisans ve know-how bedeli gibi harcamaların
desteklenme oranları Bakanlar Kurulu'nca
sınırlanabilecek. Kanun'ca getirilen şartlar sağlanmadan
indirimli vergi oranı uygulamasından faydalanılması
durumunda, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler
gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecek. Bu durumda
ayrıca vergi zıyaı cezası uygulanmayacak. Yatırımın
faaliyete geçmesinden önce devri halinde, devralan
kurum, aynı şartları yerine getirmek kaydıyla indirimli
vergi oranından faydalanabilecek. Yatırımın kısmen veya
tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde ise
devir tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra
ise devralan aynı şartları yerine getirmek kaydıyla
yatırıma katkı tutarının kalan kısmı için indirimli
orandan faydalanabilecek.
Ahmet Yavuz Zaman/23.02.2009 |
