Ücret
kesme cezası
İşlerin
düzenli ve huzur içinde
yürütülmesini sağlamak amacıyla,
işveren tarafından belirlenen ve
çalışanların uymaları gereken işyeri
kuralları vardır...
İşyerindeki çalışma disiplinini ve
işyeri kurallarına uyumun sağlanması
amacıyla da çeşitli disiplin
cezaları uygulanabilmekte...
Bunlar genel olarak uyarı, kınama,
ihtar ve hizmet sözleşmenin feshi
gibi yaptırımlar olabileceği gibi,
ücret kesme cezası gibi parasal
cezalar da olabilmekte...
Yazımızın konusunu oluşturan 'ücret
kesme cezası', 4857 İş Kanunu'nun
38. maddesinde düzenlenmiş olup,
uygulanması belli kurallara
bağlanmıştır.
CEZA
UYGULANACAK DAVRANIŞIN BELİRLENMİŞ
OLMASI
Ücret kesme
cezasının uygulanabilmesi için, ceza
uygulanacak davranışlar ve ceza
miktarları, toplu iş sözleşmesi veya
bireysel iş sözleşmelerinde açık
olarak belirlenmiş olmalı.
Başka bir anlatımla, hangi
davranışlarının ya da eylemlerinin
ücret kesme cezası ile
cezalandırılacağının işçi tarafından
önceden bilinmesi gerekir. Önceden
belirlenmeyen ve işçi tarafından
bilinmeyen davranışlar nedeniyle
ücret kesme cezası verilmesi mümkün
değil.
Ayrıca, ceza uygulaması için
öncelikle yapılması gerekenler
sıralaması oluşturulmuşsa bu
sıralamaya uyulması gerekiyor.
Örneğin, oluşturulan ceza cetvelinde
belirlenen bir fiil için öncelikle
yazılı ihtarda bulunulması, tekrarı
halinde ücret kesme cezası
öngörülmüş ise yazılı ihtarda
bulunulmadan ve fiil tekerrür
etmeden ücret kesme cezası
uygulanamaz.
SEBEP BİLDİRME
ŞARTI
İşçi
ücretlerinden ceza olarak yapılacak
kesintilerin, sebepleriyle birlikte
işçiye derhal bildirilmesi
gerekiyor. Böylece işçinin kesilecek
ceza miktarını ve zamanını önceden
öğrenmesi, uygulamanın haksız olması
halinde itirazına imkan sağlanması
amaçlanıyor.
CEZA ÜST
SINIRI
Yüksek
miktarlarda ücret kesintisi
yapılması ve keyfi uygulamaları
önlemek amacıyla, yasada ücret kesme
cezasının üst sınırı belirlenmiştir.
İşçinin ücretinden yapılacak ceza
kesintisi, bir ayda işçinin iki
günlük ücretinden, parça başına ya
da yapılan iş miktarına göre ücret
alan işçilerde ise işçinin iki
günlük kazancından fazla olamıyor.
KESİLEN CEZA
İŞVERENE KALMIYOR
Ücret kesme
cezası uygulanan işçinin ücretinden
kesilen ceza tutarı işverene
kalmıyor. Kesildiği tarihten
itibaren bir ay içinde, Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı adına
açılan banka hesabına yatırılması
gerekiyor. Ayrıca işveren,
uyguladığı ücret kesme cezası
tutarlarının ayrı bir hesabını
tutmakla yükümlüdür.
Bankaya yatırılacak tutar, işçinin
ücretinden vergi, sigorta vb gibi
yasal kesintiler yapıldıktan sonra
işçiye ödenmesi gereken net ücret
tutarıdır. Ücret kesme cezası,
işçinin sigorta prim ödeme gün
sayısında ve prime esas kazanç
tutarında herhangi bir değişikliğe
yol açmaz.
Bakanlık hesabına yatırılan bu
paralar, işçilerin mesleki eğitimi
ile iş sağlığı ve güvenliği
konusundaki eğitimleri ve sosyal
hizmetler için kullanılıyor.
Bakanlık hesabına yatırılan
paraların nerelere ne miktarda
verileceği ise Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanı'nın başkanlık
edeceği ve işçi temsilcilerinin de
katılacağı bir kurul tarafından
kararlaştırılıyor.
YASAYA AYKIRI
CEZA UYGULAMASI
Yasa hükmüne
aykırı olarak ücret kesme cezası
veren veya yaptığı ücret
kesintisinin sebebini ve miktarını
işçiye bildirmeyen işveren veya
vekiline 2009 yılı için 403 TL para
cezası uygulanıyor.
