|
Emlak Vergisi
uygulaması ve takdir işlemleri
Emlak Vergisi Yasası gereği olarak Türkiye sınırları
içinde bulunan binalar "bina" vergisine, arazi ve
arsalar "arazi" vergisine tabi tutulmaktadır. (Emlak
Vergisi Yasası Md: 1 ve 12)
Yasal düzenleme gereği olarak bina vergisini, binanın
maliki (sahibi), varsa intifa (kullanma) hakkı sahibi,
her ikisi de yoksa binaya malik bir tasarruf edenler
ödemektedir. Bu bağlamda Emlak Vergisi uygulaması
açısından bina tabiri yapıldığı madde ne olursa olsun
gerek karada gerekse su üzerindeki sabit inşaatın tümünü
kapsamaktadır. Vergi Usul Yasası uyarınca bina
mütemmimleri de (tamamlayıcıları) bina ile birlikte
dikkate alınmaktadır. Ancak; yüzer havuzlar, sair yüzer
yapılar, çadırlar ve nakil vasıtalarına takılıp
çekilebilen seyyar evler ve benzerleri bina
sayılmamaktadır.
Emlak Vergisi Yasası'nın 12'nci maddesi uyarınca
belediye sınırları içinde belediyece parsellenmiş arazi
arsa sayılmaktadır. Ayrıca "Belediye sınırları içinde
veya dışında parsellenmemiş araziden hangilerinin Emlak
Vergisi Yasası'na göre arsa sayılacağı bakanlar kurulu
kararı" ile belli olmaktadır.
Arazi vergisini, arazinin maliki, varsa intifa hakkı
sahibi, her ikisi de yoksa araziye malik gibi tasarruf
edenler öder.
Bir araziye paylı mülkiyet halinde olanlar, hisseleri
oranında mükelleftirler. Bu bağlamda "Elbirliği
mülkiyette malikler vergiden müteselsilen sorumlu
olurlar."
Mülkiyeti (sahipliği) ihtilaflı bulunan arazi için
mutassarıfı bulunmayan kişiler tarafından ödenen arazi
vergileri; ihtilafın ödeme yapan aleyhine sonuçlanması
halinde ihtilafla ilgili bulunanların karar tarihinden
itibaren bir yıl içinde başvurmaları şartıyla
kendilerine ret ve iade olunur.
Emlak Vergisi Yasası'nın 11 ve 21'inci maddeleri
uyarınca bina ve arazi vergisi ilgili belediye
tarafından;
* Dört yılda bir defa olmak üzere takdir işlemlerinin
yapıldığı yılı takip eden bütçe yılının ocak ve şubat
aylarında,
* Emlak Vergisi Yasası'nın 33'üncü maddesinde yer alan
"vergi değerini tadil (değiştiren) eden" nedenlerle,
* Herhangi bir sebep yüzünden bir şehir, kasaba veya
köyün tamamında devamlı olmak üzere bina ve arazinin
değerlerinde yüzde 25'i oranında artma ve eksiltme
olması hallerinde takdir işlemlerinin yapıldığı bütçe
yılını takip eden yılın ocak ve şubat aylarında,
vergi değerleri esas alınarak yıllık Emlak Vergisi tarh
edilmektedir.
Yapılan tarh ve tahakkuku izleyen yıllarda tespit edilen
vergi değeri üzerinden hesaplanan bina ve arazi
vergileri, her bütçe yılının başından itibaren o yıl
için tahakkuk etmiş sayılmaktadır.
Emlak Vergisi Yasası'nın 30'uncu maddesi uyarınca söz
konusu verginin birinci taksiti mart, nisan ve mayıs
aylarında, ikinci taksiti ise kasım ayı içinde olmak
üzere iki eşit taksitte ödenmektedir.
Maliye Bakanlığı kendisine verilen yetki uyarınca ödeme
aylarını, bölgelerin özelliklerine göre
değiştirebilmektedir.
Mevcut yasal düzenlemeler uyarınca veya diğer kamu
düzenine yönelik mevzuatla tasarrufu kısıtlanan bina,
arsa ve arazinin vergisi, kısıtlamanın devam ettiği
sürece 1/10 oranında tahsil olunmaktadır.
Yanan, yıkılan, tamamen kullanılmaz hale gelen veya
vergiye tabi iken muaflık şartlarını kazanan binalardan
dolayı mükellefiyet bu olayların vuku bulduğu tarihi
izleyen taksitten sonra sona ermektedir.
Buna ek olarak "oturulması ve kullanılması" yasaların
verdiği yetkiye dayanılarak yasak edilen binaların
vergileri, mükelleflerce durumun ilgili vergi dairesine
bildirilmesi veya vergi dairesince bu durumun re'sen
tespit edilmesi üzerine, olayın vukua geldiği
tarihlerden sonra gelen taksitlerden itibaren, söz
konusu hallerin devam ettiği sürece alınmamaktadır.
Emlak Vergisi uygulaması açısından "vergi değeri"
mükellefiyetin başlangıç yılını izleyen yıldan itibaren
her yıl, bir önceki yıl vergi değerinin Vergi Usul
Yasası hükümleri uyarınca aynı yıl için tespit edilen
yeniden değerleme oranının yarısı nispetinde artırılması
suretiyle tespit edilmekte ve tahsil edilmektedir.
2006-2009 yılları için belirlenmiş bulunan arsa ve arazi
asgari ölçüde birim değerleri 2009 yılında 2010-2013
yılları için yeniden belirlenmektedir. Bu bağlamda arsa
takdirleri; arsalar ve arsa sayılan parsellenmemiş
araziler için 2010 yılına ait emlak vergi değeri ilgili
belediyelerce, takdir komisyonları tarafından her
mahalle ve arsa sayılan parsellenmemiş araziyi sınırları
içinde bulunduran her köy için cadde, sokak veya değer
bakımından farklı bölgeler itibariyle takdir olunan
birim değerlere göre hesaplanacaktır. Turistik
bölgelerde, valilerce tespit edilecek pafta, ada veya
parsellere ait 2010 yılı Emlak Vergisi değerinin hesabı
bu esaslara göre yapılacaktır. Araziler için 2010 yılına
ait Emlak Vergisi değeri ilgili belediyeler tarafından
takdir komisyonları tarafından her il veya ilçe için
arazinin cinsi (kıraç, taban ve sulak) olmaları dikkate
alınarak takdir edilecektir.
Maliye Bakanlığı'nca yapılan açıklamalar çerçevesinde
2010 yılında dikkate alınması gereken arsa ve arazilerin
asgari ölçüde birim değerleri 17 Ağustos 2009 tarihinde
belli olacaktır. Bu değerlere yetkili kuruluşların
itiraz hakkı bulunmaktadır.
Veysi Seviğ
22.05.2009 |
