|
Gelir vergisi kanunu değişiyor
Maliye Bakanlığı, Yeni Gelir
Vergisi Kanun Taslağı çalışmalarını bu ay içinde
tamamlayarak Mayıs ayında Başbakanlığa sevk etmeye
hazırlanıyor. Taslakla kentsel rantlara vergi, küçük
esnafa da vergi istisnası geliyor. Vergi oranlarında
indirim ile zirai kazançların vergilendirilmesi konusu
da Maliye Bakanına bırakılıyor. Alınan bilgiye göre,
Vergi Konseyi, Gelir İdaresi Başkanlığı ve Gelir
Politikaları Genel Müdürlüğünce ortaklaşa hazırlanan
gelir vergisinin yeniden düzenlenmesine ilişkin taslak,
Maliye Bakanlığında yeniden ele alınıyor.
Maliye Bakanı Unakıtan'a daha önce 2 ayrı brifingte
anlatılan taslağa, bakanın görüşleri ve ekonomik
gelişmeler dikkate alınarak son şekli verilecek.
Kentsel rantlara vergi
Gelir Vergisi Kanun Taslağı, mevcut kanunda geniş çaplı
değişiklikler öngörüyor.
Konseyin Gelir Vergisi Kanun Taslağında, gelirler 3
temel başlık altında toplanmıştı. Maliye Bakanlığındaki
görüşmelerde, gelir vergisine tabi gelirlerin şimdi
olduğu gibi ticari kazançlar, zirai kazançlar, ücretler,
serbest meslek kazançları, gayrimenkul sermaye iratları,
menkul sermaye iratları, diğer kazanç ve iratlar
şeklinde bağımsız olarak düzenlenmesi kararlaştırıldı.
Veraset vergisi kaldırılırken, ivazsız intikaller de
taslağa dahil edildi ve söz konusu gelirin, kentsel
rantlarla birlikte diğer kazançların içinde
vergilendirilmesi görüşü benimsendi.
Taslakta kentsel rantların vergilendirilmesinde 10
yıllık bir geçiş dönemi öngörüldü. Buna göre, edindiği
gayrimenkulü bir yıl içinde satanlar, elde edilen rant
gelirinin yüzde 10'unu düşecek, geri kalan yüzde 90'ı
için beyanda bulunup, gelir vergisi ödeyecek.
Gayrimenkulünü 2. yılda satanlar, değer artış kazancının
yüzde 20'sini düşüp, yüzde 80'inin vergisini verecek.
Kentsel rantlarda vergiden düşülecek tutar, 3. yılda
yüzde 30, 4. yılda yüzde 40, 5. yılda yüzde 50, 6. yılda
yüzde 60, 7. yılda yüzde 70, 8. yılda yüzde 80, 9. yılda
yüzde 90, 10. yılda da yüzde 10 olacak.
Böylece bir yıl içinde elden çıkarılan gayrimenkulden
elde edilen değer artış kazancının yüzde 90'ı, 9. yılda
ise yüzde 10'u vergilendirilecek. 10 yıl sonra satılan
gayrimenkulden ise rant geliri ne olursa olsun vergi
alınmayacak.
Esnafa vergi istisnası
Taslakla küçük esnafa istisna geliyor. Bir iş yeri
açmaksızın gezici olarak ve doğrudan doğruya tüketiciye
iş yapmak kaydıyla hallaç, kalaycı, lehimci, çilingir,
boyacı, berber, nalbant, fotoğrafçı, odun ve kömür
kırıcısı, badanacı, çamaşır yıkayıcısı ve hamal gibi
kimselerin veya küçük tamirat ve tadilat işleriyle
uğraşan küçük sanat erbabının bu işlerinden elde
ettikleri kazançlar gelir vergisinden istisna olacak.
Aynı şekilde dışarıdan işçi almamak şartıyla oturdukları
evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, halı, kilim,
dokuma mamulleri, örgü, dantel işleri, süpürge, paspas,
fırça, sepet, yapma çiçek ve turistik eşyayı dükkan
açmaksızın satanlar ile pazar takibi suretiyle gıda,
bakkaliye ve temizlik maddelerini satanlar ile sabit iş
yerlerinin önünde sergi açmak suretiyle o iş yerlerinde
satışı yapılan türden malları satanlar da bu kapsamda
değerlendirilecek.
Gezici piyango bayileri ve hurdacılar da istisnadan
yararlanacak.
Halen basit usule tabi olup da, kazanç seviyesi yüksek
olan mükellefler, gerçek usule geçirilecek.
Yapılan çalışmalarda, istisna kapsamına giren küçük
esnafın her yıl ocak ayında vergi dairesine giderek,
belli bir ücret karşılığında istisnaya ilişkin küçük
esnaf belgesi alması, temmuzda yeniden vergi dairesine
giderek, belgeyi onaylatması üzerinde duruluyor.
Bu arada taslakta, taksiciler gibi meslek gruplarına
yönelik yeni bir vergi sistemi getiriliyor. Düzenlemede,
Gelir İdaresi Başkanlığı ve ilgili meslek odasının
yetkilendireceği 2'şer temsilcinin katılımıyla
oluşturulacak komisyonların, bölgeler ve iş kolları
itibariyle asgari ücretin 6 aylık tutarından az olmamak
üzere, basit usule tabi mükellefler için yıllık kazanç
tutarları belirlemesi öngörülüyor.
Zirai kazançların
vergilendirilmesi
Zirai kazançların vergilendirilmesi: Taslakta, defter
tutmak zorunda olup olmadıklarına bakılmaksızın çiftçi
niteliğine haiz gerçek kişilerin elde ettikleri zirai
kazançların, hasılatları üzerinden vergi kesintisi
yapılmak suretiyle vergilendirilmesi öngörülüyor.
Vergi Kanunlarına göre defter tutmakla yükümlü oldukları
halde defter tutmayan ya da Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre belge alma, verme, saklama ve biraz
yükümlülüklerine uymayan ya da çiftçi kayıt sistemine
kaydolmayan çiftçilerin, çeşitli kamu kurum ve
kuruluşları tarafından verilen avans, kredi,
sübvansiyon, prim gibi ayni ve nakdi destek
unsurlarından yararlanamayacakları hükme bağlanıyor.
Ancak Maliye Bakanlığındaki görüşmelerde, zirai
kazançların vergilendirilmesinin hassas bir konu olduğu
üzerinde duruldu ve bu konuda son kararı Maliye
Bakanının vermesi kararlaştırıldı.
Vergi güvenlik
müesseseleri
Yeni Gelir Vergisi Kanun Taslağı, vergi kayıp ve
kaçağıyla mücadeleye dönük yeni güvenlik müesseselerine
de yer veriyor.
Bu müesseseler de taslakta şöyle sıralanıyor:
-Beyanname ön kontrolü: Bu sistemde mükelleflerin
beyanname vermelerinden sonra, Vergi İstihbarat Merkezi
devreye girecek. Beyandaki rakamlar, mükellefe ilişkin
bilgiler, aynı bölgedeki diğer mükelleflerin beyanları
ve sektör ortalamalarıyla karşılaştırılacak. Mükellefin
beyan ettiği rakam, sektör ortalamalarının ciddi oranda
altında kalıyorsa, sistem uygunsuzluk sinyali verecek.
Mükellef de (verdiğin beyannameyle ilgili
tereddütlerimiz var. Sistem, beyannamenizi riskli
beyanname olarak niteliyor. Durumunuzu bir kez daha
gözden geçirir misin?) diye sorulacak. Bunun için
mükellefe belli bir süre verilecek. Mükellef, beyanname
bilgilerini gözden geçirip, düzeltmezse, o zaman kendisi
hakkında daha kapsamlı bir inceleme yapılacak.
İncelemede, beyanname bilgileri doğru değilse, cezai
işleme geçilecek.
-Gider bildirimi: Lüks yaşama (bunu nasıl ve neyle
finanse ettin) sorusunun sorulacağı gider bildiriminde
yıl içindeki harcamalar, o yıla ilişkin beyan edilen
gelirle karşılaştırılacak. Gelir düşük, harcama
yüksekse, mükelleften bunun izahı istenecek.
Servet yerine, harcamaların sorgulanacağı gider
bildiriminde, kredi kartı dahil yüksek harcaması
olanlar, sık sık yurt dışına çıkanlar, 5 yıldızlı
otellerde düğün yapanlar, yatı, uçağı olanlar, beyan
ettikleri gelir ile yaşam standartları arasında fark
varsa, bu yaşamı hangi gelir ile sürdürdüklerini
açıklayacak.
-Asgari gayri safi hasıla: İşletmelerin belli dönemdeki
hasılatına göre, bir yıllık tahmini hasılata ulaşılacak
ve kar marjının düşürülmesinin ardından, bu hasılata
uygun beyanda bulunulup bulunulmadığına bakılacak.
Vergi oranları hükümete
bırakılıyor
Vergi Konseyinin hazırladığı taslakta gelir vergisinde
halen yüzde 15, 20, 27 ve 35 olarak düzenlenen vergi
tarifesi de değiştiriliyor. Yüzde 15'lik ilk oran yüzde
10'a çekilirken, diğer oranlar yüzde 20 ve 25 olarak
belirleniyor. Böylece oran sayısı 4'ten 3'e iniyor.
Ancak, Maliye Bakanlığındaki gözden geçirme
çalışmalarında taslağın bu oranlarla mı, yoksa halen
uygulanmakta olan oranlarla mı hükümete sevk edileceği
konusunda mutabakat sağlanamadı. Oran konusunda son söz
Maliye Bakanına bırakıldı.
Gelir İdaresi Başkanlığı ve Gelir Politikaları Genel
Müdürlüğü, oranlar konusunda çeşitli alternatifler de
hazırladı ve bunların bütçeye getireceği yükü tek tek
hesapladı. Bu çalışmalar, önce Maliye Bakanının, sonra
da Hükümetin önüne konulacak ve oran indirimi olup
olmayacağına siyasi otorite karar verecek.
Maliye Bakanlığı yetkilileri, oran indiriminin yürürlük
tarihinin 2010 yerine daha sonraki yıllara
bırakılabileceğini, aynı şekilde kademeli bir indirime
de gidilebileceğini ifade ediyor.
Tasa taslağı Mayıs'ta
Başbakanlığa sevk ediliyor
Öte yandan Maliye Bakanlığı yetkilileri, yeni Gelir
Vergisi Taslağının mayıs ayının ilk yarısında
Başbakanlığa sevk edilmesinin planladığını bildirdiler.
Yetkililer, taslağın Meclis tatile girene kadar
yasalaşması halinde yılın geri kalan bölümünde ikincil
mevzuatın hazırlanabileceğini ve 1 Ocak 2010 tarihinde
de her şey hazır şekilde uygulamaya geçilebileceğini
vurguladı.
Vergi Haber
22.04.2009 |
