|
Evlenen kadın işçiye kıdem tazminatı
Konu: Evlenen Kadın İşçinin İş Sözleşmesini İhbar
Süresiz Haklı Feshi, Kıdem Tazminatı Talebi ve Ödenmesi
İlgili Mevzuat: 1475 sayılı Mülga İş Kanunu'nun halen
mer'î 14'üncü maddesi,
Sirküler Özeti: Belirsiz süreli hizmet akdine tabi
olarak çalışan kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren
bir yıl içerisinde kendi rızası ile hizmet akdini sona
erdirmesi durumunda kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
Ancak, kadın işçi, kanuna karşı hile yolunu seçerek,
sürekli birlikte yaşadığı halde, hile için boşandığı
eşiyle kısa sürede tekrar evlenerek, kanunun kadın
işçiye verdiği, evlenme nedeniyle haklı fesih hakkı
yetkisini kullanırken iyiniyetli olunmaması, yani hakkın
kötüye kullanılması ve yasanın amacıyla
bağdaştırılmasının mümkün olmaması nedeniyle kıdem
tazminatına hak kazanamayacaktır.
1.Giriş - Kıdem Tazminatının Hakedilmesi ve Ödenmesi
Bilindiği üzere, İş Hukukumuzda kıdem tazminatı, 1475
sayılı Mülga İş Yasası'nın halen yürürlükteki 14'üncü
maddesinde düzenlenmiştir. 4857 sayılı İş Yasası, 10
Haziran 2003 tarihinde yürürlüğe girmesine rağmen, bu
yasada kıdem tazminatı yeniden düzenlenmeyerek 1475
sayılı Mülga İş Yasası'nın 14. maddesinin uygulaması
korunmuş ve bu suretle kıdem tazminatına ilişkin 14.
madde, bu Yasanın yürürlüğünü sürdüren tek maddesi
olarak kalmıştır. (Bkz. 4857 s. İşK.m.120 ve Geçici m.6)
Kıdem tazminatı, sözkonusu 14'üncü madde hükmünde sözü
edilen ve 4857 sayılı İş Kanunu'nda düzenlenmiş bulunan
fesih ve sona erme hallerinde en az bir yıllık çalışması
olan işçiye veya işçinin vefat etmesi halinde de bu
işçinin hak sahiplerine işveren tarafından ödenmesi
gereken paradır. 1475 sayılı Yasanın ilgili 14. maddesi
ile iş akdi her ne suretle sona ererse ersin, tüm
işçilere kıdem tazminatı ödenmesi öngörülmemektedir.
Nitekim “kıdem tazminatının hak edilmesi ve ödenmesi”
hakkındaki bu maddenin konumuza ilişkin 1'inci
fıkrasında, “Bu kanuna tabi işçilerin iş
sözleşmelerinin:
1-İşveren tarafından 4857 sayılı İş Kanunu'nun m. 25/II
numaralı bendinde gösterilen haklı sebepler dışında,
2-İşçi tarafından 4857 sayılı İş Kanunu'nun m. 24
uyarınca haklı sebebe dayanılarak,
3-Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,
4-Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya
sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malûllük aylığı
yahut toptan ödeme almak amacıyla;
5-506 sayılı Yasanın 60. maddesinin 1. fıkrasının (A)
bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar
dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun Geçici
81. maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için
öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün
sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten
ayrılmaları nedeniyle,
feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren
bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirilmesi
veya işçinin ölümü sebebi ile son bulması hallerinde
işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin
devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye
30 günlük ücret tutarındaki kıdem tazminatı ödenir. Bir
yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme
yapılır” denilmektedir.
2.Evlenen Kadın İşçiye Kıdem Tazminatı Ödenmesi
Bu sirkülerimizde bir işyerinde çalışan bayan işçinin
evlenerek işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı hak
etmesi ve alabilmesin esasları ele alınmıştır.
1475 sayılı Mülga İş Kanunu'nun halen yürürlükteki
14'üncü maddesindeki düzenlemeye göre; İş Kanunu
kapsamındaki bir işyerinde çalışan “Kadının evlendiği
tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi rızası ile iş
sözleşmesini sona erdirmesi durumunda,” kıdem tazminatı
almaya hak kazanacağı hükme bağlanmıştır.
Bu hükme istinaden kadın işçinin kıdem tazminatı
alabilmesi için öncelikle, iş sözleşmesinin devam ediyor
olması gerekmektedir. Yani, işten ayrıldıktan sonra
evlenen kadın işçiye kıdem tazminatı ödenmesi mümkün
değildir. Yine, kadın işçinin iş sözleşmesinin kıdem
tazminatı almasını hak etmeyecek şekilde sona ermesinden
bir süre sonra, evlenme nedeniyle kıdem tazminatı talep
etmesi halinde, işçiye kıdem tazminatı ödenmesi söz
konusu olmayacaktır. Konuyu biraz daha açacak olursak;
Evlenme nedeniyle iş sözleşmesini yasal evlenme
tarihinden itibaren bir yıl içerisinde fesheden kadın
işçi, yasal olarak haklı fesih yapmaktadır ve bu fesih,
kendisine diğer kıdem tazminatını hak ediş şartlarını
taşıyorsa, kıdem tazminatını talep hakkını vermektedir.
Mülga İş Kanunu'nun sözkonusu 14'üncü maddesinde hükme
bağlanan kadın işçinin evlenme nedeniyle haklı fesih
hakkı, işçinin haklı nedenle fesih hakkını hükme
bağlayan 4857 sayılı İş Kanunu'nun 24'üncü (1475 sayılı
Mülga İş Kanunu'nun 16'ncı) maddesi dışında ve kıdem
tazminatı hakediş bakımından istisnaen bildirim
sürelerine gerek göstermeyen özel bir düzenlemedir. Bu
nedenle iş sözleşmesinin belirli veya belirsiz süreli
olması, kadın işçinin haklı fesih hakkını kullanmasında
farklılık oluşturmamaktadır. Her iki halde de kadın
işçi, bildirim süresi beklemeksizin iş sözleşmesini
feshederek kıdem tazminatını işverenden alacaktır.
Yargıtay kararlarında da bu husus istikrar kazanmıştır.
İş hayatında “kadın işçinin evlenme nedeniyle haklı
fesih hakkı” hükmüne ilişkin önemli uygulama sorunları
bulunmaktadır. Bunlar aşağıda açıklanmıştır.
3.Erkek İşçinin ve İşverenin Evlenme Nedeniyle Fesih
Hakkı Yok
Kadın işçiler, belirtilen hüküm uyarınca, evlendikten
sonra bir yıl içinde hizmet akdini feshetmeleri halinde
kıdem tazminatına hak kazanmaktadırlar. Bu hak, sadece
kadın işçiye verilmiştir. Erkek işçinin, evlendikten
sonra bir yıl içinde bu madde hükmüne istinaden hizmet
akdini feshetme yetkisi olmadığı gibi, işverenin de bu
maddeye dayanarak kadın işçinin iş akdini feshetmesi
yetkisi bulunmamaktadır. Bu sonuçta, aşağıdaki Anayasa
Mahkemesi Kararı'nda da görüldüğü üzere, Anayasa'ya
aykırılık bulunmamaktadır. (Devam edecek)
Tahsin Sınav
tsinav@yenisafak.com.tr
Y.Şafak/21.09.2009 |
