|
Emekli çalışanların yıllık izin hakkı
Emekli olduktan sonra çalışmaya
devam eden birisinin yıllık izni kaç gün olur?
Soru: Sadettin Bey merhaba, bir
devlet kurumundan (Emekli Sandığı) 24 yılımı tamamlayıp
emekli oldum ve özel bir şirkette çalışmaya başladım.
İşe başlarken yıllık ücretli izin süremin 30 gün olduğu
(emekli olup çalıştığım için) şifahen söylenmişti. Ancak
şimdi yeni işe başlayan herhangi birinden farklı
olmadığım, izin süremin bir yılı doldurduktan sonra 14
iş günü olduğu söylendi. Bu konuda mevzuat hükmü nedir?
Beni bu konuda aydınlatırsanız ve haklarımı bilmek adına
hangi yasa maddesine bakmam gerektiği konusunda
yönlendirirseniz müteşekkir kalırım.
Cevap: Emel Hanım, çalışanların yıllık izin süreleri
4857 Sayılı İş Kanunu'nda düzenlenmiştir. Adı geçen
kanunda, memur emeklilerinin emeklilik sonrası
çalışmalarında farklı bir izin uygulamasına tabi
olduklarına dair herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
Dolayısıyla işyerinden size söylenen 14 iş günü doğrudur
ve hakkınızda bu süre uygulanacaktır. Yani sizin, işe
yeni başlayan diğer herhangi bir çalışandan bu anlamda
bir farkınız bulunmuyor. Fakat yaşınız 50 ve daha yukarı
ise size verilecek yıllık ücretli izin 20 günden az
olmayacaktır. Dilerseniz bu konuda 4857 Sayılı Kanun'un
53. ve devamı maddelerine bakabilirsiniz.
Almanya'dayken, Türkiye'den ne zaman emekli oluruz?
Soru: Sadettin Bey, doğum tarihim 01.03.1972 ve 1980'den
itibaren Almanya'dayım.
Eylül 1988'den bu yana Almanya'da çalışıyorum. Eşim ise
01.02.1975 doğumlu ve Eylül 1993'ten itibaren Almanya'da
bulunuyor. O da 12.2002'den itibaren çalışıyor.
Türkiye'de hiç çalışmadı. Ben ve eşim ne zaman
Türkiye'den emekli olabiliriz ve ne kadar para
yatırmamız gerekiyor? Emekli olursak elimize ne kadar
aylık geçer?
Cevap: Değerli okurum, siz Almanya'da çalıştığınız
süreleri ve 1 yıla kadar işsiz geçen süreyi
borçlanabilirsiniz. Eşiniz ise çalıştığı sürelere
ilaveten ev hanımı olarak bulunduğu zamanı da
borçlanabilir. Emeklilikte yaş itibariyle siz 51, eşiniz
ise 50 yaş şartına tabi bulunuyorsunuz. Borçlanma
sonucunda aylık bağlanabilmesi için Türkiye'ye kesin
dönüş yapmanız gerekiyor. Size tavsiyem, yaş
şartlarınızı tamamlamaya yakın bir tarihte Türkiye'ye
gelin ve bir işyerinden sigortalı olun. Böylece sizin
5450 gün borçlanıp ödeyerek emekli olma şansınız olur.
Eşiniz de 7000 gün borçlanarak emekliliğe hak kazanır.
Bağlanacak aylığın tutarına gelince, bu tutar sizin
borçlanacağınız gün sayısına ve ne kadar yüksek düzeyden
prim ödeyeceğinize göre değişecektir. Ayrıca 50'li
yaşlarda emekliliğe hak kazanacağınız için o tarihlerde
bağlanacak aylığı şimdiden ifade etmemiz yanıltıcı olur.
Erken yaşlanma raporuyla ne zaman emekli olurum?
Soru: Merhaba Sadettin Bey, ben 1955 doğumluyum ve
1979'da SSK girişim bulunmakta. Bu yeni yasaya göre
erken yaşlanmadan emekli olabilmem için 58 yaşını
doldurmam gerektiği söylendi bana. Ama eski yasaya göre
55 yaşında olmam gerektiğini biliyordum. Kaç yaşında
emekli olabileceğim hakkında bana yardımcı olursanız çok
severim. Şimdiden teşekkür ederim.
Cevap: Mehmet Bey, SSK başlangıcınızı esas alırsak erken
yaşlanma raporuyla emekli olabilmeniz için 50 yaş ve
5000 prim günü şartlarına tabisiniz. Yani sizin tabi
olduğunuz erken yaşlanma yaşı ne 58 ne de 55. Yeni yasa
da bu anlamda sizi etkilemiyor.
Sigortasız çalıştığım süreleri nasıl kazanabilirim?
Soru: 2001-2004 yılları arsında bir unlu gıda firmasında
teknik sorumlu müdürlük yaptım (noterden sözleşme ile.)
Bu zaman zarfında hiçbir şekilde sigorta girişim
yapılmadı. Mühendisler Odası'nın SSK'ya dilekçe
yazmasına rağmen bir gelişme olmadı ve bu durum yeni
çıkan kanuna göre geç emekli olmama sebep teşkil etti.
Tekrar SSK'ya sözleşmeler eşliğinde şikâyette bulunursam
SSK primlerim ödenir mi? Bu durumda 2001 girişli olarak
erken emeklilikten faydalanabilir miyim?
Cevap: Değerli okurum, sigortasız çalıştırıldığınız
süreler için her zaman şikâyet hakkınız mahfuz. Ayrıca
iş mahkemesinde dava açma hakkınız da var. Ancak dava
açmak için işten ayrıldığınız yılın sonundan itibaren 5
yıl içinde mahkemeye başvurma şartı var. 2004 yılında
işten ayrıldığınıza göre dava açma süreniz 2009 yılı
sonunda doluyor. Bu arada şikâyetiniz veya davanız
lehinize sonuçlanıp sigorta başlangıcınız 2001 yılına
giderse, emeklilik yaşınız değişmez, sadece sigortalılık
süreniz ve prim gün sayınız artmış olur. Zira her
halükarda 58 yaş şartına tabisiniz.
Sadettin ORHAN
Bugün/21.09.2009 |
