|
Türkiye'den emekli olmak için ödeyeceğim para ne
kadardır? Alacağım emekli aylığının miktarı da
belli midir? Türkiye'de hiç sigortam ve
çalışmışlığım yok. NI.
Sosyal Güvenlik Reformu da denilen 5510
sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu'nda önemli değişiklikler yapan
5754 sayılı kanun, 17 Nisan 2008 günü TBMM'de
kabul görmüş ve 88 Mayıs 2008 günlü 26870 sayılı
Resmî Gazete'de yayımlanmıştır. Bu kanun ile
'3201 sayılı Yurtdışında Bulunan Türk
Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin
Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi
Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikler hemen
yürürlüğe girdi.
BORÇLANMAK İÇİN KESİN DÖNÜŞ ŞARTI
KALDIRILDI
Daha önceki uygulamada yurtdışında
bulunanların ülkemize kesin dönüş yapmaları ve
bu tarihten itibaren en geç 2 yıl içinde
borçlanmak için başvurmaları gerekiyordu. Ama
Anayasa Mahkemesi bu düzenlemeyi iptal edince
5754 sayılı kanunda yapılan düzenleme ile artık
kesin dönüş şartı olmadığı gibi kesin dönüşten
sonra belli bir süre içinde borçlanma yapma
zorunluluğu da kaldırılmıştır. Siz de Almanya'da
iken borçlanma yapabilirsiniz ama borçlanmak
ayrı şey, emekli olmak ayrı şeydir.
BORÇLANMA TUTARLARI ARTIRILDI
3201 sayılı kanunun 4. maddesi değiştirilmiş
ve daha önce günlüğü 3,5 dolar olan borçlanma
bedeli bundan böyle (8.5.2008) başvuranlar için,
müracaat tarihinde geçerli olan asgari ücret
(666 TL) ile asgari ücretin 6,5 katı (4,329 TL)
arasındaki bir rakamın yüzde 32'si olacaktır.
Rakamı borçlanacak kişi kendisi belirleyecektir.
Eskiden 3,5 dolar olan bedel aylık 105 dolara,
bugünkü kura göre de yaklaşık 160 TL'ye tekabül
etmekteyken, yeni durumda en az (666X0,32)
213,12 lira ve en çok (4,392 X 0,32) 1.385,28
lira oldu.
ÖDEME SÜRESİ GETİRİLDİ
Eskiden geçerli olan 3201 sayılı kanun
gereğince borçlanılan bedelin bir ödeme süresi
yoktu. Borçlanma belgesini aldıktan sonra kişi
dilediği zaman ödeme hakkına sahip iken, yeni
durumda artık bir ödeme süresi getirilmiştir.
Kanuna göre, "...Tahakkuk ettirilen borç tutarı,
tebliğ edildiği tarihten itibaren 3 ay
içerisinde ödenir. Ödeme yapılan gün sayısı prim
ödeme gün sayısına ve prime esas kazanca dahil
edilir. Tahakkuk ettirilen prim borcunu tebligat
tarihinden itibaren 3 ay içerisinde ödemeyenler
için yeniden başvuru şartı aranır...".
Ödemelerin cinsi de bulunduğunuz yere göre
değişmektedir. Yurtdışında iken borçlanma
isteğinde bulunacak sigortalı veya hak
sahipleri, Türk Lirası olarak bildirilecek
tutarın karşılığını döviz cinsinden, Türkiye'de
ise lira olarak ödeyecektir.
EMEKLİLİK TALEBİ İÇİN KESİN DÖNÜŞ ŞARTI
VAR
Yukarıda saydığımız bütün iş ve işlemler için
yurda kesin dönüş şartı yok iken yurtdışı
borçlanması yaptıktan sonra emeklilik talebinde
bulunmak için kesin dönüş şartı vardır. Yeni
durumda da aynen devam etmektedir. 3201 sayılı
kanunun eski ve yeni halinde de borçlanılan
sürelerle emekli olunabilmesi için yurda kesin
dönüş yapılması şartı aynen devam etmektedir.
Unutulmaması ve karıştırılmaması gereken nokta,
'borçlanmak için yurda dönülmesi' şart değildir,
borçlanıp parayı ödedikten sonra emekli olmak
için yurda kesin dönüş yapılması şarttır.
Yurda kesin dönüşün anlamı oradaki evini
kaldır, Türkiye'ye getir demek değildir. Türkiye
dışındaki bir ülkede, çalışmamak, ikamete dayalı
sosyal yardım ve işsizlik parası almamak olarak
algılanmaktadır.
ÖDEDİĞİNİZ PARANIN İADESİ DE SÖZ KONUSU
3201 sayılı kanun gereğince, "...Borçlanmadan
sonradan vazgeçenler ile yapılan borçlanma
sonrasında aylık bağlanması için gerekli
şartları yerine getiremeyenlere ve bunların hak
sahiplerine talepleri üzerine yaptıkları
ödemeler, faizsiz olarak iade edilir."
denilerek, istenirse ödenen rakamların geri
alınabilmesi hakkı verilmiştir.
TÜRKİYE'DE ÇALIŞMADAN BORÇLANIRSANIZ
BAĞ-KUR'LU SAYILACAKSINIZ
Yurtdışı borçlanması yapılan süreler artık
eski adıyla Bağ-Kur'a, yeni adıyla 4/b'ye
sayılacaktır ki; bu SSK'lı gibi emekli olmak
isteyenler için zorluklar yaşatacaktır. Kanuna
göre; "Yurtdışı hizmet borçlanmasına ait süreler
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu'na göre hangi sigortalılık
haline göre geçmiş sayılacağının
belirlenmesinde; Türkiye'de sigortalılıkları
varsa borçlanma talep tarihindeki en son
sigortalılık haline göre, sigortalılıkları yoksa
aynı kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının
(b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi
olarak kabul edilir." denmiştir. İşte bu sebeple
eski adıyla SSK'lı gibi değerlendirilip emekli
olmak istiyorsanız Türkiye'ye gelin, birkaç gün
SSK'lı işçi olarak çalışın ve çalıştıktan sonra
yurtdışı borçlanması yapın. Türkiye'de hiçbir
çalışmanız olmadan borçlanırsanız, Bağ-Kur'lu
(4/b'li) gibi sayılıp 9.000 günle emekli
olacaksınız, en az bir gün bir işyerinde
çalıştıktan sonra yurtdışı borçlanması
yaparsanız bu kere SSK'lı (4/a'lı) gibi emekli
olabileceksiniz.
YURTDIŞI BORÇLANMASI YAPANLARA ÇALIŞMAK
YASAK
Yeni 3201 sayılı kanun gereğince, yurtdışı
borçlanması yaparak emekli olanlardan, tekrar
yurtdışında yabancı ülke mevzuatına tabi
çalışanlar, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya
da sosyal yardım ödeneği alanlar ile Türkiye'de
sigortalı çalışmaya başlayanların aylıkları,
tekrar çalışmaya başladıkları veya ikamete
dayalı bir ödenek almaya başladıkları tarihten
itibaren kesilecektir. Yurtdışı borçlanması ile
emekli olanların ülkemizdeki diğer emekliler
gibi 'sosyal güvenlik destek primi' ödeyerek
çalışma hakları yoktur. Dünyanın neresinde
olursa olsun işe girerlerse emekli aylıklarını
kaybederler.
ALMANYA AYLIĞINIZDA İŞSİZLİK PARASI VAR
MI?
Halen Almanya'dan aldığınız sürekli iş
göremezlik geliriniz veya maluliyet aylığınızdan
işsizlik sigortası parası varsa yurtdışı
borçlanması ile Türkiye'de emekli olamazsınız
veya Almanya'dan aldığınız işsizlik geliriniz
kesileceğinden Almanya'dan aldığınız parada
düşme olur. Tersi durumda yani Almanya'dan
aldığınız parada işsizlik sigortası parası yoksa
bir şey olmaz. Sağlık yardımını da Almanya'dan
almaya devam edebilirsiniz.
Ziya Perver
20.06.2009 |
