|
Engellilerin emekliliği de kademelidir
Özürlü (engelli) olmayanların,
yani yüzde 0 ile yüzde 39 arasında işgöremezlik raporu
olanların emekli olabilmek için işe giriş tarihine göre
3 şartı taşıması gerekiyor.
Belli bir yaşı tamamlamak.
Belli bir prim ödeme gününü tamamlamak.
Belli bir sigortalılık süresini tamamlamak.
Ancak çalışan engelli, yüzde 40 ve daha fazla oranda bir
rapora sahipse bu şartlardan ilki olan yaş şartı ortadan
kalkar, diğer iki şart ise biraz daha basitleştirilir.
Mesela; 5510 sayılı kanunun geçici 10. maddesine göre
eski adıyla SSK'lı yeni adıyla 4/A'lı emekli olacak
olanlardan; Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya
başladığı tarihten önce 506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun mülga 53. maddesine göre malûl sayılmayı
gerektirecek derecede (2/3 oranında) hastalık veya özrü
bulunan ve bu sebeple malûllük aylığından yararlanamayan
sigortalılar, yaşları ne olursa olsun en az onbeş yıldan
beri sigortalı bulunmak ve en az 3.600 gün malûllük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak şartıyla
yaşlılık aylığından yararlanır.
Sakatlığı sonucu vergi indiriminden yararlanmaya hak
kazanmış durumda olan sigortalılar hakkında ise 506
sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun mülga 60. maddesinin
(C) bendinin (b) alt bendi ve geçici 87. maddesine
(tablo 1) göre emeklilik zamanı belli
edilmektedir.Yukarıdaki madde metninden de görüldüğü
üzere engelliler için yaş şartı yoktur, prim ödeme gün
sayıları ile sigortalılık süreleri de eskiye göre biraz
daha kolaylaştırılmış ve kademesi genişletilmiştir.
Mesela, üçüncü derece (yüzde 40-59) engelli raporu ile
vergi indirim belgesi olan birisi, 10.10.1997 günü işe
girmişse 18 yıllık sigortalılık süresi (10.10.2015 günü
tamamlanır) ve en az 4.080 gün ile emekli olabilir.
YENİ KANUNLA GELEN ENGELLİ AYLIĞI
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanunu'nun 28. maddesi 1 Ekim 2008 gününde yürürlüğe
girdi. SSK ve Bağ-Kurlular ile reformdan sonra ilk defa
işe girecek olan memurlar için geçerli olan bu maddeye
göre engellilerin emeklilik şartları değiştirilmiştir.
Yeni düzenlemeye göre sigortalılık başlangıcına göre ne
zaman emekli olunacağı da aşağıdaki tabloya göre
(bakınız tablo 2) belli edilecektir. Söz konusu tablodan
da görüldüğü üzere oranlar da değişmiş, şartlar da
ağırlaştırılmıştır.
ENGELLİ EMEKLİLER De
ÖZÜRLÜ KADROSUNDA SAYILIR
4857 sayılı İş Kanunu'nun 'Özürlü ve eski hükümlü
çalıştırma zorunluluğu' başlıklı 30. maddesine göre;
"İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları
özel sektör işyerlerinde yüzde üç özürlü, kamu
işyerlerinde ise yüzde dört özürlü ve yüzde iki eski
hükümlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun
işlerde çalıştırmakla yükümlüdür. Aynı il sınırları
içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda
çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi
sayısına göre hesaplanır..."
İşveren, 50 ve daha fazla sayıda işçi çalıştırması
halinde 50 sayısına ilave olarak yüzde 3 oranında da
özürlü işçi işe almak zorundadır. İşverenlerin belli
sayıda istihdam etmek zorunda olduğu
engellilerin-özürlülerin, emekli olup olmadıkları
işverenleri ilgilendiren bir husus da değildir. Bu
sebeple emekli de olsa özürlü çalıştırabilir ve engelli
kadrosunu tamamlayabilirler.
ZİYA PERVER
Zaman/19.09.2009 |
