|
Sigorta primi desteğinde son durum
17 Haziran 2009
tarihinde yayınlanan "Sigorta primi desteğinde dikkat
çeken konular" başlıklı makalede, yeni teşvik
unsurlarından biri olan sigorta primi desteğiyle ilgili
ayrıntılı bilgiler vermiştim. Makalenin yayın tarihi
itibariyle konuyla ilgili henüz hiçbir yasal düzenleme
yapılmamıştı. Makaledeki bilgi ve açıklamalar tamamen
Başbakan'ın konuyla ilgili olarak yaptığı basın
toplantısına dayanıyordu.
Bugün itibariyle sigorta desteğiyle ilgili yasal mevzuat
tamamen şekillenmiş durumda. Yapılan düzenlemeler
incelendiğinde, Başbakan'ın açıkladığı hususların
çoğunda değişiklik olduğu görülmektedir.
Bu çerçevede aşağıda mevcut düzenlemeler çerçevesinde
konu yeniden incelenecek ve son durum özetlenecektir.
Konuyla ilgili yasal düzenlemeler nelerdir?
Sigorta primi desteğiyle ilgili düzenleme ve
açıklamalar;
- 18 Ağustos 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan
5921 sayılı kanunla Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu'na eklenen ek 2. madde,
- 16 Temmuz 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar (Karar)
ve,
- 28 Temmuz 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın
Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (Tebliğ) ile yapılmıştır.
Bu köşede 17 Haziran 2009 tarihinde yayınlanan
makalemde, yatırımlarda devlet yardımları kapsamında
sigorta primi desteği verilmesi konusunda Bakanlar
Kurulu'nun yetkisi olmadığından bahsetmiş ve mutlaka bir
kanun çıkarmaya ihtiyaç olduğunu belirtmiştim. Öyle de
oldu ve hazırlanan tasarı 26.06.2009 tarih ve 5920
sayılı kanunla yasalaşarak Bakanlar Kurulu'na yetki
verildi. Ancak bu kanun başka bir düzenlemesi nedeniyle
Cumhurbaşkanı'nca onaylanmadı ve TBMM'ye geri
gönderildi.
Kanun TBMM'de yeniden görüşüldü ve 11.08.2009 tarih ve
5921 sayılı kanun olarak yeniden yasalaştı ve dünkü
Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Böylece
sigorta primi desteğiyle ilgili mevzuat tamamlanmış
oldu.
Kanunla Bakanlar Kurulu'na yetki verildi, ancak
yukarıdaki tarihlerden de fark edeceğiniz gibi, önce
yetki kullanıldı, sonra yetki veren yasal düzenleme
yapılmış oldu. Hukukçular bu işe nasıl yaklaşırlar
bilmiyorum ama bu olması gerekenin aksine, kanunun
kararnamesi değil, kararnamenin kanunu (!) oldu.
Desteğin niteliği nedir?
Diğerlerinden farklı olarak sigorta primi desteği bir
yatırım dönemi desteği değil işletme dönemi desteğidir.
Destekten kimler yararlanabilir?
Sigorta primi desteği, Bakanlar Kurulu'nca belirlenen
sektörlere ve büyük proje yatırımı olarak tanımlanan
yatırımlara özel bir teşvik unsurudur.
Dolayısıyla bu teşvikten;
- Teşvik belgesine bağlı,
- Bakanlar Kurulu kararının ekinde yer alan "Bölge
bazında desteklenecek sektörler" veya "Büyük ölçekli
yatırımlar" listesinde yer alan yatırımlar için
yararlanılabilecektir.
Destekten yararlanmaya ne zaman başlanabilir?
Yukarıda da belirtildiği gibi, sigorta primi desteği bir
işletme dönemi desteğidir.
Sigorta primi işveren hissesi desteğine, teşvik
belgesinin tamamlama vizesinin yapılmasından sonra
başlanabilir.
Sağlanan destek nedir?
Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama
kapsamında desteklenen yatırımlardan;
- Komple yeni yatırımlarda, işletmeye geçiş tarihinden
itibaren sağlanan,
- Diğer yatırımlarda, yatırıma başlama tarihinden önceki
son altı aylık dönemde verilen aylık prim ve hizmet
belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına ilave
edilen istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi
işveren hissesinin asgarî ücrete tekabül eden kısmı
aşağıda belirtilen sürelerde Hazine'ce karşılanır.
Bölgeler 31.12.2010 tarihine kadar başlanılan Yatırımlar
31.12.2010 tarihinden sonra başlanılan Yatırımlar
1 2 yıl -
2 3 yıl -
3 5 yıl 3 yıl
4 7 yıl 5 yıl
Bugünkü asgari ücret tutarı çerçevesinde sigorta primi
desteği işletmelere, istihdam edilen her bir işçi için,
aylık yaklaşık 135 liralık bir sigorta primi tasarrufu
sağlamaktadır.
Yatırıma başlama tarihi nedir?
Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi, 31.12.2010 tarihine
kadar başlanılan yatırımlar için öngörülen destek
süresi, daha sonra başlanılacaklara göre daha uzundur.
Bu farklılık yatırıma başlama tarihini önemli hale
getirmektedir.
Tebliğe göre, teşvik belgesinde öngörülen yatırıma
başlama tarihi, belge için Hazine Müsteşarlığı'na veya
ilgili sanayi odasına başvuru tarihidir. Yatırıma
başlanıldığının kabul edilmesi için, yatırım yeri alımı,
altyapının hazırlanması ve makine teçhizat alımı gibi
yatırımın önemli unsurlarından bir veya birkaçının
gerçekleşmesi şartı aranmaktadır. Ayrıca harcama
tutarının; bölgesel yatırımlar için sabit yatırımın %
10'u, büyük yatırımlar için ise en az beş milyon lira
olması halinde yatırıma başlanılmış kabul edilmektedir.
Destek koşulları nelerdir?
Destekten yararlanabilmek için;
- Aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresinde
verilmesi,
- Hazine'ce karşılanmayan primlerin tamamının ödenmiş
olması gerekir.
Destek diğer istihdam destekleriyle birlikte
uygulanabilir mi?
İstihdamı teşvik eden veya istihdam üzerindeki yükleri
azaltmayı amaçlayan çok sayıda yasal düzenleme vardır.
Bu düzenlemeler 17 Haziran 2009 tarihli makalemizde
listelenmiş olup burada tekrarlanmayacaktır.
Sigorta primi desteklerinin mükerrer olarak uygulanması
olanaklı değildir. Bu çerçevede örneğin, yeni yatırım
dolayısıyla istihdam edilen özürlü bir personel için
yeni kararname çerçevesinde sigorta primi desteğinden
yararlanılması halinde, özürlülere özgü olarak var olan
sigorta primi desteğinden yararlanmak mümkün
olmayacaktır. Ancak hangi destekten yararlanılacağı
tercihinin, personel bazında yapılması bizce
olanaklıdır.
5084 sayılı kanun kapsamındaki desteklerden
yararlanmakta olan işletmeler için de mükerrer prim
desteği uygulanması mümkün değildir. Ancak bu
işletmelerde, yeni karara istinaden düzenlenecek teşvik
belgeleri kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlar
nedeniyle oluşacak ek istihdam için prim desteği
uygulanabilir.
Devam eden yatırımlar sonucu istihdam edilen personel
için destekten yararlanılabilir mi?
Sigorta primi desteğinden yararlanabilmek için, yeni
kararname çerçevesinde, bu teşviki de içeren teşvik
belgesi alınması gerekmektedir.
Bu çerçevede, daha önceki kararlara istinaden düzenlenen
teşvik belgeleri kapsamında devam etmekte olan
yatırımlar sonucu istihdam edilen personel nedeniyle
destekten yararlanabilmek, yatırımın kalan kısmı için
yeni karara istinaden yeni teşvik belgesi alınmasıyla
mümkün olacaktır.
Yapılması beklenen düzenleme var mıdır?
Sigorta primi desteğinin uygulamasıyla ilgili olarak
önümüzdeki dönemde, Sosyal Güvenlik Kurumu
genelgesi/genelgeleri yayımlanması beklenebilir.
Recep BIYIK
recep.biyik@tr.pwc.com
19.08.2009 |
