|
Bağ-Kur'da primler düştü, ya maaşlar?
Yeni yasayla birlikte
Bağ-Kur'luların primleri düştü. Peki bu maaşlara nasıl
yansıyacak?
Soru: Sadettin Bey, ben
Bağ-Kur'a 12'nci basamaktan Kasım ayında 300 TL ödeme
yapıyordum.
Aralık ayında 280 TL, Ocak ayında ise 230 TL aldılar.
Neden Bağ-Kur primim düşüyor? Ben herhangi bir dilekçe
vermedim düşmesi için. Böyle düşük alınırsa emeklilikte
alacağım para miktarı düşük olur mu? Emekliliğime 3 sene
kaldı, yüksek ödeme yapmak istiyorum, 300-350 TL gibi.
Ne yapmam gerek? Yüksek ödeme halinde emekli aylığım
yükselebilir mi? E.M.
Cevap: Değerli okurum, sizin gibi 1 Ekim 2008 tarihinden
önce Bağ-Kur'a 1479 sayılı Kanun kapsamında prim ödeyen
sigortalıların durumu, 5510 sayılı Kanunun Geçici 15.
maddesinde düzenlendi. Bu konuda çok sayıda okurumuzda
kafa karışıklığı mevcut. Biz de sizin sorunuz üzerinden
herkes için bir açıklama yapmış olalım.
5510 sayıl kanunun anılan maddesindeki düzenlemede,
"...bu kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olarak
kaydı ve tescili yapılmış olanların bu kanunun 80'inci
maddesine göre belirlenen prime esas kazançlarını
kurumca belirlenecek sürede beyan etmemeleri halinde,
ödeyecekleri aylık primler beyanda bulununcaya kadar
daha önce ödemiş oldukları gelir basamaklarına karşılık
gelen tutarlar üzerinden alınır. Ancak, bu tutarlar
82'nci maddede belirtilen asgari günlük kazanç alt
sınırına göre hesaplanan aylık prime esas kazanç
tutarından az olamaz" hükmüne yer verildi.
Böylece eski Bağ-Kur'lulara prim matrahı açısından iki
seçenek sunuldu. Ya SGK tarafından belirlenen sürede
başvuruda bulunup, ben alt ve üst sınırlar arasında şu
tutarda prim ödemek istiyorum diyecekler ya da SGK
mevcut ödemekte oldukları prim tutarı üzerinden devam
etmek istediklerini varsayacaktı.
31 Aralık 2008 son tarihti!
SGK, kanunda belirtilen son başvuru tarihini 31 Aralık
2008 olarak belirledi. Bu tarihe kadar başvuruda
bulunanlar, 223 TL ila 1690 TL arasında seçtikleri
rakamı ödemeye devam ediyorlar. Ancak bu tarihe kadar
herhangi bir başvuruda bulunmayanların prim tutarı
asgari tutar olan 223 TL'ye çekildi. Bize soru gönderen
Erol Bey de bu başvurmayanlar arasında olduğu için onun
prim tutarı da düşürülmüş. Fakat bize göre burada,
SGK'nın ilgili biriminin kanun hükmünü yanlış
yorumlaması söz konusu. Kanunda, beyanda
bulunmayanların, beyanda bulundukları tarihe kadar eski
prim tutarlarını ödemeye devam edecekleri hükmü yer
alıyor. Örneğin Erol Bey'in, SGK'ya herhangi bir beyanda
bulununcaya kadar (aksini belirtinceye kadar) yine 300
TL civarında prim ödemesi gerekiyordu. Oysa SGK tam
tersini yaparak, beyanda bulunmayanların primlerini
otomatik olarak asgari düzeye çekti. Bu da Kurum için
ciddi bir prim kaybı anlamına geliyor.
Primdeki düşüş, aylıklara nasıl yansıyacak?
Gelelim Erol Bey örneğinde olduğu gibi primleri
düşürülenlerin emekli aylığı hesabına. Sosyal güvenlik
sistemimizde, emekli aylığı hesaplamasında 3 ayrı milat
ve 3 ayrı sistem söz konusu. Bu anlamda Erol Bey gibi
20-22 yıldır çalışan bir kimsenin 2000 yılına kadarki
primleri ayrı, 2000-2008 arası primleri ayrı, 1 Ekim
2008 sonrasındaki primleri ayrı hesaplanır. Bunlardan en
belirleyici olansa 2000 yılından önceki primleri ve
yükseldiği basamağıdır. Yani eskiden olduğu gibi,
emekliliğe 3-5 sene kala yüksekten prim ödeyip de çok
yüksek aylık alma şansı artık bulunmuyor. Teknik
ayrıntıya girmeksizin kabaca söylersek, bundan sonraki 3
yıl boyunda Erol Bey'in 300 TL yerine 230 TL prim
ödemesi, emekli aylığında en fazla 4-5 TL'lik bir düşüşe
sebep olacaktır.
Dilediğiniz zaman artırabilirsiniz!
Öte yandan, 31 Aralık 2008 tarihine kadar SGK'ya
başvurmadığı için prim matrahı düşürülen sigortalıların
telaşlanmasına da gerek yok. Zira Erol Bey gibi bu
durumda olan 4/b'li sigortalılar diledikleri tarihte
SGK'ya müracaat ederek, daha yüksekten prim ödemek
istediklerini beyan edebilirler. Bu beyanlarını
verdikleri tarihi takip eden ay itibariyle, 223 TL ila
1690 TL arasında beyan ettikleri rakam üzerinden prim
ödeyebilirler. Buna mevzuatta herhangi bir engel hüküm
bulunmuyor.
Prim düşüşü, esnafa kriz jesti gibi olduBu arada şunu da
belirtelim ki, daha önce Bağ-Kur'a 300-400 TL prim
ödeyen esnafın prim tutarının 230 TL civarına çekilmesi,
şu kriz ortamında çok kişinin de işine gelmiş oldu. Bu
durum SGK için prim kaybına sebep olsa da, kriz
ortamında ayakta kalmaya çalışan esnaf için can simidi
oldu.
Sadettin Orhan
Bugün/.19.02.2009 |
