|
Çalışan emekliye iyi haber yok
SOSYAL güvenlikte yeni dönemin
başlamasıyla sistemde köklü değişiklikler oldu. En
dikkat çekici uygulamalardan biri ise tekrar çalışmaya
başlayan emeklilerin durumu.Uygulama Ekim 2008 sonrası
ilk defa sigortalı olanlarla eski sigortalılar açısından
tamamen farklı.Emekli aylığı almaktayken bağımsız
çalışanlar açısından ise SGDP ödemeleri elden
yapılmayacak SGK tarafından aylıklardan kesilecek.
Eski sigortalılar
EKİM 2008’den önce sigortalı olup da emekliye
ayrılanlardan ücretli veya kendi işyerinde çalışmaya
başlayanların iki seçeneği var. Ya emekli aylıklarını
kestirerek aktif sigortalı olacak ya da aylıklarını
kestirmeden destek primi ödeyerek çalışacaklar. Kamu
kurumlarına emekli iken tekrar atanma zaten 5335 sayılı
Kanunla istisnalar dışında tamamen imkânsız hale geldi.
Artık SSK veya Bağ-Kur emeklisiyken kamuda çalışanların
aylıkları da kesiliyor.
Emekliyken Bağ-Kur (5510 sayılı 4/b) kapsamında tekrar
çalışmaya başlayanlardan 2009 yılında emekli
aylıklarından yüzde 13, takip eden her yıl Ocak ayında
bir puan artırılarak yüzde 15 oranını geçmeyecek şekilde
destek primi kesilecek. Bu tutar Bağ-Kur emeklilerine
ödenen en yüksek aylığın aynı oranından yüksek
olamayacak. 2009/Ocak ayında 4/b sigortalısına ödenen en
yüksek yaşlılık aylığı 1.949,47 TL olup, kesilecek
destek primi 253.43 TL’den fazla olmayacak.
Emekli kişi bir işyerinde işverene bağlı çalışmaya
tekrar başlar ve emekli aylığını kestirmeksizin
çalışmayı tercih ederse destek primi emekli aylığından
değil işyerinden alacağı ücretinden kesilecek. Bu tutar
yüzde 31-36.5 arasında olacak ve sadece yüzde 7.5’luk
kısım işçiden kesilecek.
Memur emeklisi,
noter ve avukatlar
AVUKAT ve noterler eski düzenlemede topluluk
sigortasından SSK ya tabi çalışıyorlardı. Artık zorunlu
olarak 5510 sayılı Kanunun 4/b(eski Bağ-Kur) maddesi
kapsamında sigortalı sayılacaklar.Uygulama eski-yeni
bütün sigortalıları kapsayacak. Daha önce SSK ya tabi
çalışanlar re’sen kapsama alınacak.
Ekim 2008 öncesinde Emekli Sandığı’na göre emekli aylığı
alırken 2008 yılı Ekim ayı başından önce serbest
avukatlık ile noterlik mesleğini yapanlardan destek
primi kesilmeyecek.
Yeni sigortalılar
İLK defa 2008 yılı Ekim ayı başından sonra 5510 sayılı
Kanunun 4/a(eski SSK), 4/b(eski Bağ-Kur) ve 4/c(eski
Emekli Sandığı) maddeleri kapsamında sigortalı olup,
emekliye ayrılanlardan sadece 4/b kapsamında çalışmaya
başlayanlar, yaşlılık aylıklarından yüzde 15 destek
primi kesilerek çalışabilecekler. Diğer şekilde
sigortalı çalışmaya başlamaları halinde ise isteklerine
bakılmaksızın emekli aylıkları kesilecek ve aktif
sigortalı olarak çalışmalarını sürdürecekler.
Emeklilerden yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında
çalışmaya başlayanların da aylıkları kesilecek. Malullük
aylığı bağlanmış olanların da tekrar çalışmaları halinde
aylıkları kesilecek, bunlar da SGDP’ye tabi
çalışamayacaklar. Ekim 2008 öncesinde malullük ve
yaşlılık aylığı almakta olanlardan anonim şirketin
kurucu ortağı olup yönetim kurulu üyeliği
bulunmayanlardan 01/10/2008 tarihinden sonra SGDP
kesilmeyecek. SGDP ödenmiş veya bildirilmiş süreler
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim ödeme gün
sayısına ilave edilmeyecek.
Destek primi neyin karşılığı?
DAHA önce de bu konudan çok bahsettim. Bu SGDP
uygulamasının hiçbir mantığı yok. Bu şekilde geçen
süreler fiili çalışma süresi sayılmıyor. Emekli
aylıklarını yükseltmiyor. Emeklinin eş ve çocuklarına
sağlık, yardım vb. şekilde bir katkısı yok. Ama
emeklilerden zorunlu olarak alınıyor. Ülkemizde
emeklinin yaşam süresi çok kısa. İnsan kendi kendine
sormadan da duramıyor. Bu destek primi neyin nesi?
ARİF ŞİMŞEK
Tercuman/16.05.2009 |
