|
Sel felaketinden
zarar gören şirketlerin yapması gerekenler
Geçen hafta yoğun yağan yağmur nedeniyle özellikle
İstanbul'da sel felaketi meydana geldi. Sel felaketinde
hayatını kaybedenler oldu. Hayatını kaybedenlere
Allah'tan rahmet yakınlarına başsağlığı diliyoruz.
Sel bölgesinde birçok şirket üretim faaliyetinde
bulunuyor ve sel felaketi nedeniyle maddi zararla karşı
karşıyalar. Zira birçok işletmenin stoklarında yahut
nakliye aşamasında bulunan birçok emtiası (ticari mal)
selden zarar gördü. İşletmelerin sel felaketi nedeniyle
yaşadıkları mal kayıpları konusunda vergi kanunlarına
göre yapması gereken bazı işlemler var. Bu işlemleri
kısaca hatırlatmakta fayda var.
Takdir Komisyonu'na başvuru
Vergi kanunlarına göre yangın, deprem ve su basması gibi
afetler yüzünden iktisadi kıymetlerinde önemli bir
azalış vaki olan emtia emsal bedeli ile değerleniyor (VUK
Md. 278) Yani doğal afet neticesinde zarar görüp zayi
olan malların değeri, zarar sonrası durumuna göre
yeniden belirleniyor. Bu belirlemeyi Takdir Komisyonu
yapıyor.
Dolayısıyla sel felaketi sebebiyle malları zarar
görenlerin Takdir Komisyonu'na başvurarak zarar gören
mallarının emsal bedelinin yeniden tespitini istemeleri
gerekiyor. Zayi olan mallar için de ilgili birimlerden
alınacak Ekspertiz Raporu, İtfaiye Raporu, tespit
tutanağı, olay yeri inceleme raporu veya muhtarlıktan
alınacak yazı ve/veya raporlar bu durumları tevsik
edebilirler. Zira işletmeler mallarının zayi olduğunu
kendileri ispat etmek zorundalar.
Takdir Komisyonu'na başvurunun yıl sonuna kadar
yapılması şart. Dolayısıyla selden zarar gören
işletmeler, 2009 yılı sonuna kadar Takdir Komisyonu'na
başvurmalı.
Zayi belgesi alma
Eğer sel sırasında mükelleflerin defter ve belgeleri de
zarar gördüyse, mahkemeden "Zayi belgesi" alınmasında
büyük fayda var. Zira olası vergi incelemelerinde defter
ve belgeler inceleme elemanınca istendiği durumlarda
zayi belgesi olan mükellefler defter belge ibraz etmek
zorunda kalmıyor. Böylece defter belge ibraz etmeme
dolaysıyla kesilen kaçakçılık ve diğer vergi cezalarına
da muhatap olmaktan kurtuluyorlar.
Zararları giderleştirme
Takdir Komisyonu malların hiçbir değerinin kalmadığına,
yani değerinin tamamen yok olduğuna karar verebilir.
Yahut malların değerinin bir kısmında azalma olduğuna
(kısmi zayiat) hükmedebilir. Örneğin 100.000 TL
civarında değeri olan ticari mal selde zarar gördüyse ve
Takdir Komisyonu malın değerinin kalmadığını, yani 0
olduğunu kararlaştırırsa, 100.000 TL'lik ticari malın
öncelikle stoklardan çıkartılması gerekli. Daha sonra da
değer düşüklüğü için karşılık ayrılmalı. Öylece ticari
malın değerindeki 100.000 TL'lik azalma
giderleştirilebilecek. Yani sel sonucu meydana gelen
zarar, Takdir Komisyonu Kararı'na göre karşılık ayırmak
suretiyle gider kaydedilebiliyor.
KDV indirimi
Normal koşullarda, zayi olan malların alış vesikalarında
gösterilen Katma Değer Vergisi indirim konusu
yapılamıyor. Ancak bu kuralın istisnası deprem ve sel
durumu. Zira Katma Değer Vergisi'nin 30/c maddesi
gereğince, deprem veya sel felaketi sonucu zayi olan
mallar için yüklenilen KDV, mükelleflerin vergiye tabi
işlemleri üzerinden hesapladığı KDV'den indirim konusu
yapılabiliyor. Dolayısıyla sel felaketinde zayi olan
mallar için daha önceden yüklenilip indirim konusu
yapılmış KDV için herhangi bir düzeltme yapılmayacak.
www.muhasebenet.net
Özetle; sel felaketinde zayi olan mallar için;
1- Takdir Komisyonu'na başvurulması,
2- Mahkemeden zayi belgesi alınması,
3- Komisyon kararına göre zarar gören emtianın
stoklardan çıkarılması ve zarar tutarının
giderleştirilmesi,
4- Zarar gören malların alımında yüklenilen KDV için
herhangi bir düzeltme yapılmaması gerekiyor.
İsmail KÖKBULUT
ikokbulut@bugun.com.tr
14.09.2009 |
