|
Kurumlar vergisi indirimi
Bir süre önce indirimli
kurumlar vergisi oranı teşvikiyle ilgili "Kurumlar
vergisi indirimi teşvikinde dikkat çeken konular"
başlıklı bir makalemi okumuştunuz. Söz konusu makale
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar (Karar) ve
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar'ın
uygulanmasına İlişkin Tebliğ (Tebliğ) yayımlanmadan önce
yazılmıştı. Bu makalede, Karar ve Tebliğ çerçevesinde
konu daha teknik içerikli olarak ele alınmıştır.
Teşvikten kimler yararlanabilir?
Kurumlar vergisi indirimi teşviki, Bakanlar Kurulu'nca
belirlenen sektörlere ve büyük proje yatırımı olarak
tanımlanan yatırımlara özel bir teşvik unsurudur.
Dolayısıyla bu teşvikten;
- Teşvik belgesine bağlı,
- Bakanlar Kurulu kararının ekinde yer alan "Bölge
bazında desteklenecek sektörler" veya "Büyük ölçekli
yatırımlar" listesinde yer alan yatırımlar için
yararlanılabilecektir.
Listeler değişebilir mi?
"Bölge bazında desteklenecek sektörler" ve "Büyük
ölçekli yatırımlar" listesini belirlemeye çeşitli
sınırlar çerçevesinde Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu
çerçevede, yetki sınırları dahilinde ileride bu
listelerde değişiklik olabilir. Ancak aşağıdaki
kurum/sektör/faaliyetlerin Bakanlar Kurulu'nca teşvik
kapsamına alınması mümkün değildir.
- Finans ve sigortacılık
- İş ortaklıkları
- Taahhüt işleri
- Yap-İşlet ve Yap-İşlet-Devret modeli çerçevesinde
yapılan yatırımlar
- Rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan
yatırımlar
Teşvik belgesi alma koşulları nelerdir?
Teşvik belgesi alabilmek için, asgari sabit yatırım
tutarının;
- Birinci ve ikinci bölgelerde yapılacak yatırımlarda 1
milyon lira, üçüncü ve dördüncü bölgelerde yapılacak
yatırımlarda ise 500 bin lira,
- Finansal kiralama şirketleri aracılığıyla yapılacak
yatırımlarda, finansal kiralamaya konu makine ve
teçhizatlara ait toplam tutarın her bir finansal
kiralama şirketi için asgari 200 bin lira olması
gerekir.
Büyük ölçekli yatırımlar, bölgesel yatırımlar ve genel
teşvik sisteminden yararlanacak yatırımlar için
öngörülmüş bir asgari sabit yatırım tutarı ve/veya
asgari kapasite şartı varsa, bu şartın ayrıca yerine
getirilmesi gerekir.
Sabit yatırım tutarı nasıl hesaplanır?
Bir önceki bölümde yer aldığı üzere, yatırımın teşvik
belgesine bağlanabilmesi için, asgari sabit yatırım
tutarının belirli bir büyüklüğe ulaşması gerekmektedir.
Bu çerçevede toplam sabit yatırım tutarının
hesaplanması, bu tutarın da asgari sabit yatırım
tutarının üzerinde olup olmadığına bakılması
gerekmektedir.
Toplam sabit yatırım tutarı, yatırım Bilgi Formunda
belirtilen arazi-arsa, bina-inşaat, makine ve teçhizat
ile diğer yatırım harcamaları kalemlerinin toplamını
ifade etmektedir.
Tebliğin ekinde yer alan Yatırım Bilgi Formu'nda toplam
sabit yatırım tablosu yer almakta olup, bu tablo
kullanılarak, toplam sabit yatırım tutarı kolaylıkla
hesaplanabilir.
Teşvik belgesi için kimler başvurabilir?
Teşvik belgesi için; gerçek kişiler, adi ortaklıklar,
sermaye şirketleri, kooperatifler, iş ortaklıkları, kamu
kurum ve kuruluşları, kamu kuruluşu niteliğindeki meslek
kuruluşları, dernekler ve vakıflar ile yurt dışındaki
yabancı şirketlerin Türkiye'deki şubeleri başvurabilir.
Kurulacak şirketler teşvik belgesi için başvuramazlar.
Teşvik belgesi alma prosedürü nedir?
Teşvik belgesi için kural olarak Tebliğ'in 7. maddesinde
sayılan belgelerle Hazine Müsteşarlığı'na başvurulur.
Başvuru yeri müsteşarlığın; yabancı sermayeli şirket ve
şubelerce gerçekleştirilecek yatırımlar için Yabancı
Sermaye Genel Müdürlüğü, diğer bütün yatırımlar için
Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü'dür.
Yabancı sermayeli yatırımlar, büyük ölçekli yatırımlar,
bölgesel uygulamalar kapsamındaki yatırımlar ile Ar-Ge
ve çevre yatırımları hariç olmak üzere sabit yatırım
tutarı 8 Milyon lirayı aşmayan bazı imalat sanayi
yatırımları için yatırımcının tercihine bağlı olarak
yatırımın yapılacağı yerdeki sanayi odalarına da başvuru
yapılabilir.
Teşvik oranı/tutarı nedir?
İndirimli kurumlar vergisi oranı teşviki, teşvik
belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen
kazançların, yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar,
indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi
tutulması şeklinde belirlenmiştir.
Yatırıma katkı tutarı; indirimli kurumlar vergisi
uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi
yoluyla yatırımların devletçe karşılanacak tutarını, bu
tutarın yapılan toplam yatırıma bölünmesi suretiyle
bulunacak oran ise yatırıma katkı oranını ifade etmekte
ve Bakanlar Kurulu tarafından belirlenmektedir.
Buna göre teşvik tutarı, yatırıma katkı oranına ve
dolayısıyla yatırıma katkı tutarına bağlı olarak
değişmektedir.
Aşağıdaki tabloda, 31.12.2010 tarihine kadar başlanan
yatırımlar için geçerli yatırıma katkı oranları ve
yatırımlardan elde edilecek kazançlara uygulanacak
indirimli kurumlar vergisi oranları yer almaktadır.
Bölgesel ve Sektörel Büyük Proje Yatırımları
Bölgeler Yatırıma Katkı Oranı Uygulanacak KV Oranı
Yatırıma Katkı Oranı Uygulanacak KV Oranı
1 20 10 30 10
2 30 8 40 8
3 40 4 50 4
4 60 2 70 2
Bu tabloya göre örneğin; 1. bölgede yapılacak 200 milyon
lira tutarındaki bir yatırımda, bu yatırım tutarının %
20'si, yani 40 milyon liralık kısmı devletçe
karşılanacaktır. Devlet bu tutarı yatırımcıya nakit
olarak ödeyerek karşılamayacak, bunun yerine bu
yatırımdan elde edilecek kazançları düşük oranda (% 20
yerine % 10) vergileyerek gerçekleştirecektir. Buna
göre, yapılan yatırımdan elde edilen kazanç 400 milyon
liraya ulaşıncaya kadar indirimli oran uygulanacak, bu
yolla devlet yatırımcıya 40 milyon liralık vergi
tasarrufu sağlamış olacaktır. Vazgeçilen vergi tutarı
devlet katkı payına ulaştığında, standart kurumlar
vergisi uygulanmaya başlayacaktır.
Yatırım tutarı nedir?
Yukarıda belirtildiği üzere, indirimli kurumlar vergisi
oranı teşvikinde yatırımcıya sağlanan avantaj, yatırımın
devletçe karşılanacak tutarına bağlıdır. Bu çerçevede
yatırım tutarının belirlenmesi gerekmektedir.
Kanunla veya kararla yatırım tutarı tanımı yapılmamış,
ancak kararda arazi, arsa, royalti, yedek parça ve
amortismana tabi olmayan diğer harcamaların indirimli
vergi uygulamasından yararlanamayacağı hükme
bağlanmıştır.
Teşvikten yararlanmaya ne zaman başlanabilir?
Teşvikten, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine
başlandığı hesap döneminden itibaren yararlanılabilir.
İndirimli oranının uygulanacağı kazanç nedir?
İndirimli kurumlar vergisi oranı sadece, yapılan
yatırımdan elde edilen kazançlara uygulanabilir. Bu
çerçevede yeni yapılan yatırım dışındaki faaliyetlerden
elde edilen kazançlara indirimli oran değil standart
oran uygulanır.
Mevcut teşvik belgelerinin durumu nedir?
Daha önceki Bakanlar Kurulu kararlarına göre teşvik
belgesine bağlanan yatırımlarla ilgili uygulamalara,
teşvik belgesinin dayandığı kararda yer alan
düzenlemeler çerçevesinde devam edilir.
Devam eden yatırımlar için indirimli kurumlar vergisi
teşvikinden yararlanılabilir mi?
Yukarıda da belirtildiği gibi, indirimli kurumlar
vergisi teşvikinden yararlanabilmek için, yeni kararname
çerçevesinde, bu teşviki de içeren teşvik belgesi
alınması gerekmektedir.
Daha önceki kararlara istinaden düzenlenen teşvik
belgeleri kapsamında devam etmekte olan yatırımların,
yeni kararda öngörülen koşulları sağlaması hâlinde,
yatırımların kalan kısımları için yeni karara istinaden
yeni teşvik belgesi düzenlenmesi mümkündür.
Yatırımcının talebi üzerine devam eden yatırım için yeni
teşvik belgesi düzenlenmesi halinde, mevcut teşvik
belgesi kapsamında gerçekleştirilen yatırımlar için
tamamlama vizesi yapılabilir veya düzenlenecek yeni
teşvik belgesi kapsamında devir işlemi yapılabilir.
Yapılması beklenen düzenleme var mıdır?
İndirimli kurumlar vergisi teşvikiyle ilgili yasal
düzenleme 5838 sayılı Kanun'la yapılmış, ancak bu
düzenlemenin uygulamasıyla ilgili olarak Maliye
Bakanlığı'nca bugüne kadar bir açıklama yapılmamıştır.
Önümüzdeki dönemde bu düzenlemenin uygulamasıyla ilgili
bir Genel Tebliğ veya Sirküler yayımlanması
beklenebilir.
Recep BIYIK
Dünya/14.08.2009
recep.biyik@tr.pwc.com
14.08.2009 |
