|
İş
ortaklarının ticaret siciline tescili
Kurumlar Vergisi Yasası'nın
2'nci maddesinin 7'nci fıkrasında yer alan tanımlamadan
anlaşılacağı üzere sermaye şirketleri, kooperatifler,
iktisadi kamu kuruluşları, dernek ve vakıflara ait
iktisadi işletmelerin kendi aralarında veya şahıs
ortaklıkları ya da gerçek kişilerle, belli bir işin
birlikte yapılmasını ortaklaşa yüklenmek ve kazancını
paylaşmak amacıyla kurdukları ortaklıklar iş ortaklığı
olarak kabul edilmiştir.
Yasal düzenleme uyarınca bu tür ortaklıklar isteğe bağlı
olarak Kurumlar Vergisi mükellefiyeti tesis
ettirebilmektedirler.
Kurumlar Vergisi uygulaması ile ilgili olarak yayımlanan
(1) sayılı Genel Tebliğ'de yer alan açıklamalar
çerçevesinde iş ortaklıklarının Kurumlar Vergisi
mükellefi olabilmesi için;
* Ortaklarından en az birisinin Kurumlar Vergisi
mükellefi olması,
* Ortaklığın belli bir işi sonuçlandırmak üzere yazılı
bir sözleşmeyle kurulması,
* İş ortaklığı konusunun belli bir iş olması,
* Birlikte yapılacak olan işin belli bir süre içinde
gerçekleştirilmesinin öngörülmesi,
* İş ortaklığı ile işveren arasında bir yüklenim
sözleşmesinin olması,
* Tarafların müştereken yüklenilen işin belli bir veya
birden fazla bölümlerinden değil, tamamından işverene
karşı sorumlu olması,
* İşin bitiminde kazancın paylaşılması,
* Birlikte yapılması öngörülen ve müştereken yüklenilen
işin bitimi ve Vergi Usul Yasası'nda belirtilen
mükellefiyetle ilgili ödevlerin tamamının yerine
getirilmesiyle mükellefiyetin sona ermesi,
gerekmektedir.
Konuya ilişkin olarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
tarafından yayımlanan "Ticaret şirketlerinin
tüzelkişiliği bulunmayan bir ortaklık yapımı ile
işlettikleri ticari işletmelerin ticaret sicillerine
tescili hakkındaki" iç ticaret 2009/2 sayılı tebliğ
uyarınca;
* Bu işletmelerin istemeleri halinde ticaret siciline
tescili yapılabilecektir.
* Bu şekilde ticaret siciline tescili istenilen
tüzelkişiliği olmayan ortaklıklar aracılığıyla işletilen
ticari işletmelerin, ticaret siciline tescillerinin
istenebilmesi için söz konusu ortaklığa ilişkin
sözleşmenin yazılı olarak hazırlanması ve notere
onaylattırılması zorunludur.
* Bu amaçla düzenlenen sözleşmelerde;
- Ortaklığa ilişkin tarafların ticaret unvanları, merkez
adresi, temsil ve imzalama yetkileri,
- Ortaklığın açık olarak bir ticari işletme işletmek
üzere oluşturulduğu ve bu hususa konu ticari işletmenin
unvanı, adresi, amaç ve konusu herhangi bir süre ile
kurulmakta ise bu süre,
- Ortaklığa konu ticari işletmenin kimler tarafından
temsil edileceği, pilot veya lider ortağın kimler
olduğu,
hususları belirtilmek kaydıyla gerekli görülecek diğer
hususlara da yer verilecektir.
Diğer yandan, sosyal güvenlik, vergi ve kamu ihale
mevzuatı gereği aranılan diğer koşullara da sözleşme
içinde yer verilecektir.
Tebliğ ile yapılan düzenleme gereği olarak tüzelkişiliği
bulunmayan ortaklıklar aracılığıyla işletilen ticari
işletmelerin tescili sözleşmede belirtilen adresin
bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve Türkiye Ticaret
Sicili Gazetesi'nde ilan edilecektir. Bu durum, ticaret
sicili memurluğunca ortaklığı oluşturan tüzelkişilerin
kayıtlı oldukları ticaret sicili memurluklarına aynı gün
bildirilecektir. (01 Nisan 2009 gün ve 27187 sayılı
Resmi Gazete)
Buna göre iş ortaklıklarının ticaret siciline tescili
ile birlikte bu ortaklığı oluşturan kuruluşların da
sicil kayıtlarına bu ortaklığın varlığı işlenmiş
olacaktır.
İş ortaklıklarının tüzelkişiliği olmamasına karşın
hukuki açıdan Borçlar Kanunu'nun "Adi Şirket"lerle
ilgili hükümlerine tabidir. (Borçlar Kanunu Madde:
520-541)
Belli bir iş için kurulan iş ortaklıkları işin bitim
tarihi yüklendikleri işle ilgili olarak yaptıkları
sözleşme hükümlerine göre belirlenmektedir. Ancak işin
bitimi iş ortaklığının sona erdiğini göstermez. Bu işle
ilgili yükümlülüklerin tamamının yerine getirilmesi ile
birlikte işin bittiğini kabul etmek gerekmektedir. Bu
bağlamda da ticaret siciline tescil edilmiş olan iş
ortaklıklarının ticaret sicilindeki kayıtları tüm
ortakların imzaları noterce tasdik edilmiş bir dilekçe
ile yapacakları talep üzerine silinecektir.
İş ortaklıklarının ticaret siciline tescilinden sonra
herhangi bir nedenle mevcut sözleşmenin feshedilmesi
halinde, bu durumun belgelendirilmesi kaydıyla ilgilinin
talebi üzerine ticari işletmeye ait sicil kaydı
silinebilecektir.
İş ortaklıklarının tasfiyesi Borçlar Kanunu'nun 540'ıncı
maddesine konu teşkil eden "tasfiyenin nasıl yapılacağı"
hükmü çerçevesinde yapılabilmektedir.
Veysi Seviğ
Referans/14.04.2009 |
