Okurlarımızdan
gelen iletilerin bir kısmı vergi
uygulamaları ile ilgili. Bunları
olanaklar ölçüsünde yanıtlamaya
çalışıyoruz. Bu iletilerde sözü
edilen konu ve olaylardan bazıları
inanılır gibi değil. Sözünü
ettiğimiz garipliklerden birisi
fatura ile ilgili.
HER TAHSİLATA
AYRI FATURA
Olay Bursa'da
geçiyor. Adı bizde saklı olan bir
mükellef, müşterilerinden gelen mal
siparişlerini göndermeden önce
'irsaliyeli faturayı' düzenliyor ve
müşterilerine malları teslim ediyor.
Malum, kriz ortamında peşin satış
neredeyse yok gibi. Satışların büyük
çoğunluğu vadeli.
Mükellefimiz tahsilat için
müşterilerine gidiyor. Bazen de
müşteri mükellefin işyerine geliyor.
Müşteri ödemeyi kredi kartıyla
yapmak istiyor. POS makinesinden
ödenmek istenen miktar çekiliyor.
Ödemeyi yapana bir 'tahsilat
makbuzu' veriliyor. Makbuzda
ödemenin ilgili olduğu irsaliyeli
faturanın numarası ve ödemenin kredi
kartıyla yapıldığına ilişkin
ayrıntılı bilgiler yer alıyor.
Buraya kadar bir sorun yok; sorun
bundan sonra başlıyor. Defter ve
belgeleri kontrol eden maliyeciler,
her kredi kartı slibi için fatura
düzenlenmesi gerektiğini
söylüyorlar. Mükellefimiz konuyu
bütün açıklığıyla anlatmaya
çalışıyor ama nafile. 'Kanun böyle,
yoksa ceza keseriz' şeklinde
'aydınlatıcı bilgi' verip daha sonra
tekrar gelmek üzere gidiyorlar.
MÜKELLEF
ŞAŞKIN
Mükellef
şaşkınlıktan küçük dilini yutuyor ve
başlıyor hesap yapmaya. Mükelleften
istenen, bir satış için iki kez
fatura düzenlenmesi. Bunun doğal
sonucu olarak da yaptığı vadeli
satış için ikinci kez fatura
düzenleyecek, elde etmediği kazanç
için vergi ödenecek. Halbuki nasıldı
reklamlar? 'Bir alışveriş, bir fiş'.
Yaptığı hesap sonucu geldiği noktayı
şu sözlerle ifade ediyor: 'Ben
batarım, böyle bir kanun varsa
herkes batar.'
KANUN BÖYLE
Mİ?
Hemen
belirtelim, böyle bir kanun yok. Mal
alışverişi en başından itibaren
belgeye bağlanmış durumda. Kredi
kartından yapılan ödemenin belgeye
bağlanmış işlem için olduğu 'kabak
gibi' ortada. Olayın açıklığı
karşısında ister istemez 'geçim
sıkıntısı bazı maliyecilerin
kafasını mı karıştırdı' sorusu akla
geliyor.
Anlaşılan o ki, maliyeciler kredi
kartı ile yapılan tahsilatların ayrı
bir satış olduğunu düşünüyorlar.
Kredi kartı slipleri ile düzenlenen
belgeleri eşleştiriyorlar. Eksik
çıktığında da bunun tamamlanmasını
istiyorlar. Oysa sözünü ettiğimiz
olaydaki durum tamamen farklı.
Burada daha önce yapılan ve faturası
düzenlenen satışa ilişkin tahsilat
yapılıyor. Hemen belirtelim,
esnaflar arasında bu tür işlemler
oldukça yaygın.
SUÇA
AZMETTİRME
Sözünü
ettiğimiz konunun ceza ile ilgili
yönü daha da önemli. Olmayan bir
işlem için fatura düzenlenmesi,
düzenlenen faturayı 'sahte fatura'
kapsamına sokar. Bu da, Vergi Usul
Kanunu'nun 359. maddesinde 'suç'
olarak tanımlanmış. Bu suçun cezası
üç yıldan beş yıla kadar hapis.
Üstelik bu olayda mükellef suç
işlemeye zorlanıyor. Görevlilerin bu
davranışları da 'suça azmettirme'
kapsamına giriyor.
OLMASI GEREKEN
Nakit
sıkışıklığı nedeniyle kredi kartıyla
borç ödemeleri giderek
yaygınlaşıyor. Bu durumun bir sonucu
olarak sözünü ettiğimiz
uyuşmazlıklar da artacak. Bu tür
uyuşmazlıkların yargıya taşınması
halinde zaman, emek ve para kaybı
ortaya çıkacak. Sonuçta maliye
kaybedecek.
Konunun sorunsuz çözümü için kredi
kartı ile fatura (veya perakende
satış fişi) eşleştirmesi yapılırken
geçmiş dönem satışlarının da dikkate
alınması gerekiyor. Bu tür olayların
'münferit' olduğunu düşünmek
istiyoruz. Yetkililerin dürüst
mükelleflerin psikolojisini bozan bu
tür olayların hukuka uygun çözümü
noktasında gerekli ilgiyi
göstermesini bekliyoruz.
BİLGİ
KUTUSU
Paramızı nerelere harcıyoruz?
TÜİK
verilerine göre harcamalarımızın en
büyük bölümünü (%28,4) kira
oluşturuyor. Bunu gıda (%24,4),
ulaştırma (%11) ve giyim (%6)
izliyor.
Emeklilik için aranan yaşı doldurmak
gerekiyor
SSK sigorta başlangıç tarihim
02.10.1989. 3161 prim günü çalışma
karşılığı, 480 günü Mart 2003
tarihinde tamamlanmış isteğe bağlı
olmak üzere toplam 3641 prim günüm
mevcut. Bu şartlarda tabandan
emeklilik için ne zaman müracaat
edebilirim? Bir de yaş şartının
yerine getirilmesinde doğru olanı
'yaştan gün almak' mı yoksa 'yaşı
tamamlamak' mı?
l Remziye Öztürk
Emeklilik yaş şartını yerine
getirmiş olmak için, aranan yaştan
gün almış olmak değil, aranan yaşı
doldurmuş olmak gerekiyor. 54
yaşınızı doldurduğunuzda emeklilik
için başvurabilirsiniz.
Hizmet birleştirmesi halinde son
yedi yılın önemi
29.01.1968 doğumluyum. SSK sigorta
başlangıcım 01.11.1980, prim günüm
1145 gün. Sonra 5098 gün Bağ-Kur
hizmetim var. SSK'ya 300 gün
askerlik borçlanması yaptım.
01.12.2007-31.08.2008 tarihleri
arasında 270 gün isteğe bağlı prim
ödedim. 20.09.2008 tarihinde tekrar
sigortalı çalışmaya başladım.
SSK'dan ne zaman emekli olabilirim?
l Ahmet Haşim
İki ayrı Sosyal Güvenlik Kanunu'na
tabi hizmeti olanların
birleştirilmiş hizmet süreleri
toplamı üzerinden emekli aylığı, son
yedi yıllık fiili hizmet süresi
içinde fiili hizmet süresi fazla
olan Sosyal Güvenlik Kanunu'na göre,
hizmet sürelerinin eşit olması
halinde ise eşit hizmet sürelerinden
sonuncusunun tabi olunduğu Sosyal
Güvenlik Kanunu hükümlerine göre
bağlanıyor.
SSK'dan (devredilen) emekli
olabilmeniz için Bağ-Kur'dan sonra
4/a (SSK) kapsamında en az 1260 gün
prim ödemeniz gerekiyor.
01.12.2007-31.08.2008 tarihleri
arasındaki isteğe bağlı SSK prim
ödemeleriniz de dahil olmak üzere en
az 1260 gün prim ödeyip, 45 yaşınızı
doldurduğunuzda SSK'dan emekli
olursunuz.
Nasıl emekli olabilirim?
22.03.1948 Bulgaristan doğumluyum.
Sigorta başlangıcım 16.09.1991. 2100
prim günüm var. Ev hanımıyım,
çalışmıyorum. Nasıl ve ne zaman,
hangi şartlarda ve borçla emekli
olabilirim? l Ramiye Mutlu
Bundan sonra da çalışmanız söz
konusu olmayacaksa sigortalılığınızı
isteğe bağlı olarak devam
ettirebilirisiniz. Prim gününüzü
5400 güne tamamladığınızda
Bağ-Kur'dan (devredilen) emekli
olabilirsiniz. İsteğe bağlı
sigortaya, asgari ücret ile asgari
ücretin 6,5 katı arasında kalmak
kaydıyla kendinizce belirlenecek
prime esas kazancın yüzde 32'si
kadar prim ödersiniz. Ödeyeceğiniz
aylık prim tutarı, şu anda geçerli
olan asgari ücrete ve
belirleyeceğiniz prime esas kazanç
tutarına göre aylık 213 TL ile 1.385
TL arasında olur.
Bulgaristan'da çalışmanız varsa, bu
süreleri borçlanabilirsiniz.
Borçlanacağınız her 30 gün için de
isteğe bağlı sigorta primi tutarında
prim ödersiniz.
15
yıl prim ödeyip 60 yaşında emekli
olabilirsiniz
28.03.2001 tarihinden bu yana isteğe
bağlı Bağ-Kur sigortalısıyım. Toplam
7 yıl 8 ay 2 gün prim ödemem var.
Doğum tarihim 01.01.1965. Bu durumda
ne zaman emekli olabilirim? Konuyla
ilgili Bağ-Kur'dan sağlıklı bilgi
alamadım.
l Gülgün Parmaksızoğlu
Bağ-Kur'dan (devredilen) emeklilik
için iki seçeneğiniz var. Biri 25
tam yıl prim ödeyip emekli olmak.
Diğeri ise 15 yıl prim ödeyip, 60
yaşınızın dolmasını beklemek. Ara
vermeksizin prim ödemeye devam
etmeniz halinde 25 tam yıl 2026 Mart
ayında, 60 yaşınız ise 01.01.2025
tarihinde doluyor. Karar vermek için
henüz erken. Primlerinizi ödemeye
devam edin. 15 tam yıl prim ödeme
süresini tamamladığınızda, prim
ödemeye devam edip etmeme kararını
verebilirsiniz.
Avukatlara af geliyor
AvukatlarIn 1136 sayılı Avukatlık
Kanunu gereğince baroya ödemek
zorunda olduğu yıllık kesenek için
aylık yüzde 5 oranında gecikme zammı
uygulanıyor. Günümüz koşullarına
göre oldukça 'fahiş' olan bu oran
aşağıya çekiliyor. Kamuoyunda 'torba
yasa' olarak bilinen 'İşsizlik
Sigortası ile Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı'nda, yıllık keseneklere
uygulanacak gecikme zammının Merkez
Bankası tarafından 'reeskont
işlemlerine uygulanacak faize'
endekslenmesi öngörülüyor. Reeskont
faiz oranı şu anda yüzde 25. Buna
göre gecikme zammı oranı, yüzde
60'dan yüzde 25'e inmiş olacak.
Ayrıca, düzenlemenin yürürlüğe
gireceği tarih öncesine ait yıllık
kesenek borçları için hesaplanan
gecikme zammının önemli bir bölümü
silinecek. Bu olanaktan yararlanmak
için yasanın yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren 60 gün içinde
anapara borçları ile gecikme
zammının yüzde 20'sinin ödenmesi
gerekecek.
Bu şartlara uyulduğu takdirde
gecikme zammının yüzde 80'i
silinecek. Yıllık kesenek borçları
nedeniyle barodan kaydı silinmiş
olanlar, belirtilen süre ve biçimde
ödeme yapmaları halinde, talepte
bulunarak baro kayıtlarını
yenileyebilecekler.
GÜNÜN SÖZÜ
'Borç alan
buyruk alır'IV: Murat
