|
|
|
| |
Anne-babaya ölüm aylığı
bağlanabilir mi?
C. U. - 1994 yılında erkek kardeşimi 25 yaşında
kaybettik. Geride eşi ve bir kızı var. Eşi ve kızı
kardeşimden ölüm aylığı alıyorlar. O zamanlar annem
“Oğlumun acısına dayandım parasını ne edeyim, gelinimle
kızı alsın” dedi. Saygı duyduk bir şey yapmadık. Annem
aylık talep ederse gelinle kızın alacağı para bölünür
sanıyorduk. Bir yazınızda okuyunca yanlış anlamadıysam
eğer; kardeşimden gelinimiz yüzde 50 kızı yüzde 25
alıyor diye anladım ve durumda artan bir yüzde 25 kısım
var gibi anladım. Üstelik gelinimiz de 5 seneden beri
SSK’lı olarak çalışıyor. Annem hiçbir yerden geliri
olmayan bir bayan 70 yaşında (ama babam emekli). Böyle
bir durumda annem gelinimizi ve yeğenimizi hiç zarara
uğratmadan arttığını sandığım yüzde 25’lik kısım için
ölüm aylığı bağlanma talebinde bulunabilir mi?
Cevap: S5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu’na göre; sigortalının ölümü halinde hak
sahibi sadece eş ise yüzde 75, hak sahibi eş ve bir
çocuk ise eşe yüzde 50, çocuğa yüzde 25, hak sahibi eş
ve iki çocuk ise eşe yüzde 50, çocuklara yüzde 25’şer
oranında aylık bağlanmaktadır.
Daha önce yürürlükte bulunan 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu’na göre, ölen sigortalının eşi ve en
az iki çocuğuna aylık bağlanması halinde anne-babaya
aylık bağlanmamaktaydı. Reform Yasasıyla birlikte bu
konuda değişiklik oldu ve artan hisse bulunmasa bile 65
yaşın üzerindeki anne-babaya aylık bağlanması mümkün
hale geldi.
5510 sayılı Kanunun yeni düzenlemesi doğrultusunda
hazırlanan “Sigortalının Ölümünde Hak Sahibi Olan Ana ve
Babaya Aylık Bağlanmasının Tespitine İlişkin Tebliğ”
hükümlerine göre;
Ana ve babaya, hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse
bulunması veya hak sahibi eş ve çocukların bulunmaması
veya ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise
artan hisseye bakılmaksızın Kanunun 34’üncü maddesindeki
oranlara göre gelir veya aylık bağlanmaktadır.
Anne-babaya aylık bağlanabilmesi için, talep dilekçesi,
her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin
asgari ücretin net tutarından az olduğunu belirten
imzalı taahhütname ile birlikte Kuruma başvurması
gerekir.
Burada bir konuyu hatırlatmak istiyorum. SGK anne ya da
babadan birisinin aylık alması halinde aylık almayan
kişiye de ölen çocuğundan dolayı aylık bağlamamaktadır.
Örneğin; baba aylık alıyor ise anne ölen sigortalı
çocuğundan dolayı talepte bulunsa dahi babanın aylık
alması nedeniyle anneye aylık bağlanmamaktadır. Şayet
sigortalının annesi ile babası boşanırsa bu durumda
anneye aylık bağlanabilecektir.
Kaldı ki; ne 5510 sayılı Kanunda ne de Tebliğde bu yönlü
bir hüküm bulunmamaktadır. Yargıtay konu hakkında geçmiş
yıllarda aylık almayan anne-babaya biri aylık alsa dahi
aylık bağlanması yönünde kararlar vermiştir. (21. Hukuk
Dairesi, 2003/7962 Esas, 2003/1331 Karar)
Eski SSK hizmetlerinizi ihya
edebilirsiniz
F.Y.-Annemin, kafamızı karıştıran ve içinden
çıkamadığımız bir sorununu size danışmak istedim. Umarım
doğru bir çıkış yolu bulabiliriz. Açıkçası bu konuda
söylenenler yüzünden kafamız çok karışık. Şöyle ki: 1950
doğumlu olan annem 1969 yılında bir firmada sigortalı
olarak işe başlamış. 7 yıl sonra evlenme sebebiyle işten
ayrılmış ve akabinde ödediği 7 yıllık SSK primini
çekmiş. Uzun süre çalışmayan annem dükkan açmaya karar
verdi ve 4 Ekim 2000 tarihinde Bağ-Kur’dan prim ödemeye
başladık. Şu an 9 yıllık Bağ-Kur hizmeti var. Birazcık
da Bağ-Kur’a borcumuz var. Annemi emekli yapmak
istiyoruz, bunun için SGK’ya başvurduk primin geri
ödemesinin yapılması için, annemin SSK’lı olarak bir
işte çalışması gerekliymiş. Bunun için de dükkanın devri
söz konusu. SSK’dan emekli olabilmesi içinse yaklaşık
1.5 yıl SSK’ya prim ödememiz şartmış. Acaba annemi nasıl
emekli edebiliriz? Artık boşa prim ödemek istemiyoruz,
durumlar malum. Hangi yolla emekli olabilir? SSK’dan mı
Bağ-Kur’dan mı? Hangisi avantajlı?
Cevap: 5510 sayılı kanun öncesinde SSK hizmetlerini
toptan ödeme şeklinde alanların hizmetlerini ihya ederek
canlandırabilmesi için SSK’lı olarak çalışma zorunluluğu
bulunmaktaydı. Reform Yasası ile birlikte üç sosyal
güvenlik kurumumuz SGK çatısı altında birleşti ve
sigortalılar 5510 sayılı Kanuna tabi oldu. Bunun
sonucunda da SSK sigortalısı olma şartı kalkmış oldu.
Kanun hükmünde;
“Bu Kanuna göre toptan ödeme yapılarak hizmetleri
tasfiye edilmiş bulunanlardan, yeniden bu Kanuna tabi
olarak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi
bildirilmiş olanlar, yazılı olarak müracaat etmeleri
halinde, aldıkları toptan ödemenin ödeme tarihi ile
yazılı istek tarihi arasında geçen yıllar için her yılın
gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek
bulunan tutarın ilgiliye tebliğ tarihini takip eden ayın
sonuna kadar ödemeleri halinde, bu hizmetler ihya
edilerek bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınır”
ibaresine yer verilmiştir.
Bu hüküm çerçevesinde anneniz 4/a sigortalısı olmayıp
4/b sigortalısı olması nedeniyle hizmetlerini ihya edip
canlandırabilir. Yedi yıla ait güncellenmiş prim
tutarının ve 4/b sigortalılığına dayalı prim borcunun
ödenmesi halinde anneniz hemen emekli aylığı almaya hak
kazanır.
ŞERİFAKÇAN
Türkiye/08.11.2009 |
|
|
|
|
