|
Yeni yatırım ve
istihdam teşvik paketi ne getiriyor!
Başbakan yatırımların ve istihdamın desteklenmesi
amacıyla yeni bir teşvik paketi açıkladı. Bu pakette yer
alan destek ve teşviklerden sadece yeni yatırımlar ve bu
yatırımlarla ilgili sağlanan istihdam için
yararlanılabilecektir. Bu genel kuralın iki istisnası, 1
ve 2'nci bölgelerde kurulu tekstil, hazır giyim, deri,
konfeksiyon tesislerinin 2010 yılı sonuna kadar 3 ve
4'üncü bölgelere dahil illere nakledilmesi ve mevcut
işletmelere Nisan 2009 ayında mevcut işçilere ilave
olarak 2009 yılı sonuna kadar yeni işçi alınması
halidir.
Pakette yer alan teşvik unsurlarına ilişkin hukuki
düzenlemelerin (Kanun, Bakanlar Kurulu Kararı, Tebliğ
vb.) önümüzdeki günlerde Resmi Gazete'de yayımlanması
bekleniyor. Umarız açıklanan pakete ilişkin düzenlemeler
en kısa sürede hayata geçirilir. Başbakan tarafından
yapılan açıklamalar sonucunda Yeni Yatırım ve İstihdam
Paketi'nin içeriğine kısaca değinelim.
1. Yeni teşvik uygulamasında amaç
Yeni teşvik paketi ile amaç, bölgesel gelişmişlik
farklılıklarını azaltmak, rekabet gücünü artıracak,
teknoloji ve ar-ge içeriği yüksek büyük ölçekli
yatırımlara destek olmak. Bu amaçlara uygun olarak da,
yatırımlara sağlanan destek ve teşvikler de bölgeler
itibarıyla farklılıklar göstermekte.
2. Yeni teşvik uygulamasının niteliği
Bu paket kapsamında bazı iller, sadece indirimli
kurumlar vergisi oranından faydalanırken, bazı iller hem
indirimli vergi oranlarından hem KDV istisnası
uygulamasından hem de bedelsiz yatırım yeri tahsisinden
faydalanabilecekler.
3. Teşvik kapsamında bulunan büyük proje yatırımları
hangileri?
Yeni teşvik uygulamasında, aşağıdaki yatırımlar "büyük
proje yatırımı" olarak kabul edilecek, destek ve
teşviklerden yararlandırılacak.
a) Ana Kimyasal Maddelerin İmalatı için asgari 1 milyar
lira tutarındaki, diğer Kimyasal Ürünlerin İmalatı için
asgari 300 milyon lira tutarındaki kimyasal madde ve
ürünlerin imalatı yatırımları,
b) Asgari 1 milyar lira tutarındaki rafine edilmiş
petrol ürünleri imalatı yatırımları,
c) Transit boru hattıyla taşımacılık hizmetleri,
d) Asgari 250 milyon lira tutarındaki otomotiv imalatı
yatırımları,
e) Asgari 50 milyon lira tutarındaki demiryolu ve
tramvay lokomotifleri ve/veya vagon imalatı yatırımları,
f) Asgari 250 milyon lira tutarındaki liman ve liman
hizmetleri yatırımları,
g) Asgari 1 milyar lira tutarındaki LCD/plazma üretimine
yönelik elektronik sanayi yatırımları, asgari 150 milyon
lira tutarındaki modül panel üretimi yatırımları, lazer
TV, üç boyutlu TV'ler ve OLED TV ile benzeri TV
üretimine yönelik yatırımlar, asgari 50 milyon lira
tutarındaki diğer elektronik sektörü (bilgi ve iletişim
cihazları dahil) yatırımları,
h) Asgari 50 milyon lira tutarındaki tıbbi aletler,
hassas ve optik aletler imalatı yatırımları,
ı) Asgari 100 milyon lira ve üzeri ilaç üretimi
yatırımları,
i) Komple yeni veya asgari 50 milyon lira tutarındaki
tevsi ve/veya ürün çeşitlendirmeye yönelik hava ve uzay
taşıtları imalatı yatırımları,
j) 50 milyon lira ve üzeri makine imalatı yatırımları,
k) Maden Kanunu'nda belirtilen IV/c grubu metalik
madenlerle ilgili nihai metal üretimine yönelik izabe
(cevher işleme) tesisleri ile entegre maden üretimi
tesislerine yönelik (istihraç işleme) yatırımları (Demir
ve manganez gibi AKÇT kapsamı ürünler hariç.)
4. Açıklanan pakette genel olarak hangi teşvik araçları
yer alıyor?
Yatırımlarda Devlet Yardımları, Aktif İşgücü
Programlarının Güçlendirilmesi ve Kredi Garanti
Desteğini içeren yeni teşvik paketinde genel olarak,
a) Kurumlar vergisi oranlarında indirim,
b) Sosyal güvenlik primi işveren hissesinde Hazine
desteği,
c) Kredi faizlerinin bir bölümünün Hazine tarafından
karşılanması ve garanti edilmesi,
d) Makine ve teçhizat alımlarında KDV istisnası ve
gümrük vergisi muafiyeti,
e) Bedelsiz yatırım yeri tahsisi,
f) Lise ve üniversite mezunu işsizlere bedelli staj
olanağı sağlanması,
g) İşsizlere bazı kamu hizmetlerinde geçici süreli iş
olanağı sağlanması
gibi teşvik araçları bulunmaktadır.
5. Bölgelerin kapsamında bulunan iller, bu illerde
teşvik edilen sektörler ve sağlanan destek ve teşvikler
Teşvik uygulamasında, ülke, sosyoekonomik gelişmişlik
düzeyi dikkate alınarak dört bölgeye ayrılmış.
Bu bölgelerde yapılacak yeni yatırımlardan (büyük proje
yatırımları dahil) elde edilecek kazançlara uygulanacak
kurumlar vergisi oranları ile yeni yatırımlarda
çalışacak işçilerin ücretleri üzerinden hesaplanacak
sosyal güvenlik primi işveren hissesinin tamamının kaç
yıl ile Hazine tarafından karşılanacağına ilişkin tablo
aşağıdaki gibidir;
İller ve İlçeler Kurumlar Vergisi Oranı Sosyal güvenlik
primi işveren hissesinin Hazine tarafından karşılanacağı
süre
I. BÖLGE; İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Eskişehir,
Bilecik, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova,
Tekirdağ, Edirne, Kırklareli % 10 2 yıl
II. BÖLGE; Adana, Mersin, Aydın, Denizli, Muğla,
Antalya, Isparta, Burdur, Balıkesir, Çanakkale
(Bozcaada, Gökçeada hariç) % 8 3 yıl
III. BÖLGE; Zonguldak, Karabük, Bartın, Manisa,
Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak, Konya, Karaman,
Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Hatay, Kahramanmaraş,
Osmaniye, Kayseri, Sivas, Yozgat, Kırıkkale, Aksaray,
Niğde, Nevşehir, Kırşehir, Samsun, Tokat, Çorum, Amasya
% 4 5 yıl
IV. BÖLGE; Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin,
Gümüşhane, Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli, Kastamonu,
Çankırı, Sinop, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Şanlıurfa,
Diyarbakır, Mardin, Batman, Şırnak, Siirt, Ağrı, Kars,
Iğdır, Ardahan, Van, Muş, Bitlis, Hakkari, Çanakkale'nin
Bozcada ve Gökçeada ilçeleri % 2 7 yıl
6. Bazı bölgelerde yapılacak yatırımlara (büyük proje
yatırımları hariç) kredi faizi desteğinin usul ve
esasları nelerdir?
Pakette yer alan bir diğer teşvik unsuru da 3 ve 4 üncü
bölgelerde yapılacak yatırımlarda (büyük proje
yatırımları hariç) kullanılacak TL cinsinden kredi
faizlerinin 3'üncü bölgedeki yatırımlarda 3 puanlık
kısmı, 4'üncü bölgedeki yatırımlarda 5 puanlık kısmı;
döviz cinsinden kredi faizlerinin 3'üncü bölgedeki
yatırımlarda 1 puanlık kısmı, 4'üncü bölgedeki
yatırımlarda 2 puanlık kısmı Hazine tarafından
karşılanacak.
Açıklamada, faiz desteği uygulaması için bir üst sınır
belirlenmiş. Buna göre, faiz desteğinin üst sınırı, Ar-Ge
ve çevre yatırımlarında 300.000 TL'yi, diğer
yatırımlarda 500.000 TL'yi aşamayacak ve bu destek azami
5 yıl uygulanabilecek. Ayrıca, faiz desteği uygulanacak
kredinin, sabit yatırımın % 70'ini de aşmaması şart.
7. Tekstil, konfeksiyon, hazır giyim ve deri
sektörlerinde yatırımın belirli bölgelere taşınmasına
sağlanan destek ve teşvikler
Tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri
mamulleri sektörlerinde faaliyette bulunan ve asgari 50
kişilik istihdam sağlayan tesislere, 31 Aralık 2010
tarihine kadar 1. ve 2. bölgelerden 3. ve 4. bölgelere
taşınmaları halinde, (5) yıl süreyle kurumlar vergisi
oranı % 20 yerine % 5 oranında uygulanacak, yine (5) yıl
süreyle mevcut istihdam da dahil olmak üzere bu
tesislere taşındıkları bölgede uygulanan sosyal güvenlik
primi işveren hissesi desteği sağlanacak. Bu
yatırımcıların 3. ve 4. bölgelere taşınma (nakliye)
giderleri de Hazine tarafından karşılanacak.
8. Mevcut işletmelerde 2009 yılı sonuna kadar yeni işe
alınacak işçilerin sosyal güvenlik primleri ile ilgili
belirli süreli Hazine desteğinin usul ve esasları
Mevcut işyerlerinde, Nisan 2009'daki mevcut istihdama
ilave olarak 2009 yılı sonuna kadar işe alınacak
işçilerin sosyal güvenlik primleri altı ay süreyle
Hazine tarafından karşılanacaktır. Gerek başvuru
süresini ve gerekse uygulamadan yararlanma süresini altı
ay uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkili kılınacak.
5763 sayılı kanunla Temmuz 2008'den itibaren gençlerin
ve kadınların istihdamına ve Ekim 2008'den itibaren de
tüm sigortalılara sağlanan sigorta primi işveren hissesi
destekleri dikkate alındığında yeni düzenlemenin
pratikte fazla bir yarar sağlayacağını söylemek güç.
9. Halen 5084 sayılı kanundan yararlanmakta olanların
durumu
Yatırımların ve istihdamın teşviki amacıyla 2004 yılında
yürürlüğe konulan 5084 sayılı Kanun hükümlerinden
yararlanmakta olan mükelleflere, 5084 sayılı Kanun ya da
yeni teşvik paketinden yararlanabilme konusunda tercih
hakkı verilmektedir. Daha açık ifade ile bu durumda olan
mükellefler,
dilerlerse 5084 sayılı Kanundan yararlanmaya devam
edecekler dilerlerse de yeni paketle sağlanan destek ve
teşviklerden yararlanmaya başlayacaklar.
10. Toplum yararına işler için oluşturulan çalışma
programları ile işsizlere geçici süreli iş olanakları
sağlanacak
Program kapsamında 120 bin işsize, okul, hastane ve
benzeri sağlık kurumlarındaki bakım ve onarım işleri,
ağaçlandırma ve erozyon kontrolü, çevre düzenlemesi,
arazi ıslahı, park, bahçe düzenlemesi konularında kısa
süreli geçici istihdam olanağı sağlanacak.
11. İşbaşı eğitimi çerçevesinde stajlar desteklenecek
Meslek lisesi, dengi ve üstü eğitim kurumu mezunlarından
iş tecrübesi olmayan 100.000 gence iş deneyimi
kazandırılması ve iş bulma olanaklarının artırılması
amacıyla, İşkur tarafından günlük 15 TL ödemenin
yapılacağı staj olanakları sunulacak.
12. Kredi garanti desteği uygulamasının amaçları ve bu
uygulamadan yararlanabilecek olanlar
Kredi garanti desteği uygulamasından, yıllık cirosu 25
milyon liranın altında, en fazla 250 çalışanı olan ve 30
Haziran 2008 tarihinden önceki iki yıl içinde takibe
düşmüş borcu olmayan ve kamuya vadesi geçmiş borcu
bulunmayan işletmeler yararlanabilecekler.
İsmail KÖKBULUT
ikokbulut@bugun.com.tr
Bugün/08.06.2009 |
