|
Gazetecilerin emekliliği nasıl hesaplanır?
Soru: Sadettin Bey, ben
12.01.1967 doğumluyum. 01.02.1994 tarihinden beri
aralıksız olarak basın mesleğinde (212 kapsamında)
sigortam yatırıldı. Bildiğim kadarıyla geçtiğimiz yıl
biz gazetecilerin yıpranma payı kaldırıldı. Benim daha
önce yıpranma payı kazanarak çalıştığım süreleri dikkate
alırsak, emeklilik tarihim tam olarak nedir? V.C.
Cevap: askerlik yaptınız mı, yaptıysanız borçlandınız mı
veya kaç ay yaptınız, bu bilgileri yazmamışsınız. Fakat
askerliği yok sayarak hesaplama yapalım. Sizin de
belirttiğiniz gibi 1 Ekim 2008 itibariyle basın
mesleğinde çalışanlar için itibari hizmet süresi
(yıpranma payı) uygulamasına son verildi. Ancak bu
tarihe kadar kazanmış olduğunuz itibari hizmet süreleri
sigortalılık sürenize ekleneceği gibi, tabi olduğunuz
yaş haddinden de indirilecek. Bu anlamda sizin,
kazandığınız itibari hizmet süresiyle birlikte sigorta
başlangıcınız 01.06.1990 tarihine gider. Buna göre 5225
prim gününü tamamladıktan sonra 48 yaş 4 aylıkken yani
12.05.2015 tarihinde emekli olacaksınız.
Annem çift aylık alabilir mi?
Soru: Sadettin Bey, bir konu hakkında bilgi verirseniz
teşekkür ederim. Benim annem 1960 doğumlu. 1995 yılında
SSK'lı olarak 5-6 ay bir şirkette çalışmış ve ayrılmış.
1999 yılından itibaren de yaklaşık 5 sene isteğe bağlı
sigorta primleri ödenmiş ve sonra bırakmış. Şuan
rahmetli babamdan kalan emekli maaşını alıyor. Sorularım
şunlar;
1- Annemin primlerini ödemeye devam edersem hem kendi
emekli maaşını hem de babamın aylığını alabilir mi?
2- Eğer alabilirse kaç ay yada kaç yaşını doldurması
gerekir?
3- Eğer alamıyorsa yatırılan isteğe bağlı sigorta
primleri faiziyle birlikte geri alınır mı? Ferhat Şeker
Cevap: Değerli okurum, verdiğiniz bilgilerden annenizin
yaklaşık olarak 2000 prim günü olduğu anlaşılıyor.
Anneniz için bundan sonra da SSK (4/a) kapsamında prim
öder ve 3600 günü tamamlarsanız, 58 yaşını doldurduğu
2018 yılında emekli olabilir. Bundan daha erken emekli
olma şansı yok. Anneniz 2018 yılında emekli olur ve
aylık almaya başlarsa, hem kendi aylığını hem de
babanızdan dul aylığını alabilir. Anneniz için ödenen
primleri şu an geri alma şansınız yok. Bunun için
annenizin 58 yaşını doldurması gerekiyor ki zaten bu
yaşı doldurduğunda 3600 prim günü ile emekliliği hak
etmiş oluyor. Size tavsiyem anneniz adına bir işyerinden
4/a'lı olarak prim ödeyin ve 3600 günü tamamlayın.
Dayım malulen emekli olabilir mi?
Soru: İyi günler Sadettin Bey. Benim size bir sorum
olacak. Benim dayım 22.09.1965 doğumlu ve 1993'te
sigorta başlangıcı, 1997'de bitişi var. 2005'te Tarım
Bağ-Kur başlangıcı var ve halen devam etmekte. Bu arada
kendisi by-pass kalp ameliyatı geçirdi ve bacaktan damar
ameliyatı var. Kasıklardan ve göbek altından suni damar
takıldı ve yüzde 70-80 civarında işitme kaybı var. Bu
şartlarda dayım malulen emekli olabilir mi?
Başvurduğunda kurula girdi ve kendisine "2/3 iş kaybı
yoktur" raporu verdiler ve biz tekrardan başvurduk. Eğer
bu raporda da malulen emekli olabilir raporu alamazsak
kanuni yollardan hakkımızı savunduğumuzda elimize ne
geçer? Yada kendisi bu durumda malulen emekli olabilir
mi? Ayrıca normal emekli olmak için dayım ne kadar
hizmet yapmış olması gerekir? İsimsiz
Cevap: Değerli okurum, bir kimsenin hangi sağlık
sorunlarıyla ne ölçüde malul sayılacağı benim değil,
ilgili sağlık kurullarının vereceği bir karardır.
Dolayısıyla bu konuda benim yorum yapmam veya illa dava
yoluna başvurun demem doğru olmaz. Ancak bir kimsenin
malulen emekli olması için gerekli şartlar bellidir. En
az %60 oranında iş gücü veya meslekte kazanma gücü kaybı
olması, en az 10 yıllık sigortalılık süresi ve 1800 gün
prim ödemesi bulunması (başkasının bakımına muhtaç
olanlar için 10 yıllık süre aranmaz) gerekir. Dayınızın
%60 oranındaki kurul raporu dışındaki şartları tutuyor.
En son başvurunuzdan %60 çıkar mı çıkmaz mı bilemiyorum.
Ancak çıkmazsa tabii ki itiraz ve dava yoluna gitme
hakkınız var.
Öte yandan dayınız normal emekli olmak isterse, bundan
sonra da Bağ-Kur (4/b) kapsamında devam etmesi durumunda
9000 günle 57 yaşında emekli olabilir. Eğer bundan sonra
SSK (4/a) kapsamında prim öderse bu kez 5675 prim gününü
tamamladıktan sonra 54 yaşında emekli olur.
Sadettin ORHAN
Bugün/08.04.2009 |
