|
Tek
vergiye 2 kere ceza
Gelir üzerinden alınan vergiler esas olarak yıllık
vergilerdir. Bir yıl içinde elde edilen gelir üzerinden
alınırlar. Örneğin; 2008 yılının gelir vergisi, 2008
yılında elde edilen gelirden alınır. Gelirin ne kadar
olduğu da ancak yıl kapanınca belli olur. Kurumlar
vergisi de yine şirketlerin kazançları üzerinden alınan
gelir vergisidir. Bu nedenle kurumlar vergisi de yıllık
gelir üzerinden alınır. Değişik nedenlerle bazı gelirler
kesinti yoluyla vergilenir. Örneğin; ücretlerin vergisi
esas olarak kesinti yoluyla alınır. Ücreti ödeyen
işveren vergiyi keser ve devlete öder. Ücretlilerin
beyanname vermeleri ve vergi ödemeleri kendileri
açısından biraz külfetlidir. Sayıları da çok olduğu için
devlet açısından biraz zordu.
Artık beyannameler internetten veriliyor, vergiler
bankadan ödeniyor. Devlet açısından zorluk yok. Ama
devlet açısından başka bir neden var: Vergi gelirlerini
erken toplamak. Peşin alınan vergi olan geçici verginin
alınma nedeni de devletin paraya olan ihtiyacı.
Ön ödeme niteliğinde
Gelirin ne kadar olduğu, yılın sonunda belli olur.
Geçici vergi ise yıl kapanmadan alınır. Tutarı daha
sonra belli olacak gelir üzerinden alınmaktadır. Yani
geçici vergi bir ön ödeme niteliğindedir. Yıl sonunda,
hesaplanan gelire göre vergi yeniden hesaplanır. Gelir
üzerinden alınan vergi tektir. Geçici vergi gelir
vergisinin ön ödemesidir, ayrı bir vergi değildir.
Örneğin; bin TL gelir varsa, vergi 150 TL'dir. Bu vergi
de geçici vergi olarak ödendi ise bir de ayrıca gelir
vergisi ödenmez. Beyan dışı bırakılan matrah bin lira
ise alınacak vergi de bin liradır. Ayrıca geçici vergi
alınmaz ama zamanında ödenmediği için faiz alınır. Ama
ceza hem gelir vergisine hem geçici vergiye uygulanıyor.
Vergi hukukçusu Bekir Baykara, hem gelir vergisi hem de
geçici vergi üzerinden ceza ödenmesi hakkındaki
düşüncemi sordu. Kendisiyle konu üzerinde görüş
alışverişinde bulunduk. Düşüncelerimi herkesle paylaşmak
istedim. Ortada bir tane eylem var: Geliri beyan dışı
bırakmak. Gelir üzerinden alınan vergi de 2 tane değil,
tek. Biri diğerinin ön ödemesi. Geçici vergi için ceza
uygulandıktan sonra, gelir vergisi için ikinci defa ceza
uygulamak aynı suçun 2 defa cezalandırılması oluyor.
Ceza verginin 3 katı olduğu zamanlarda ceza 6 kata
çıkıyor. Yani 1 lira vergi için 6 lira ceza. Bence bunun
adı mükerrer cezadır.
KAZIM YILMAZ
Takvim/07.04.2009 |
