|
Katma Değer Vergisi'nde hizmet ihracı
Türkiye'den yurtdışına verilen
danışmanlık hizmetlerinin Katma Değer Vergisi'ne (KDV)
tabi tutulup tutulmayacağı hususu uygulamada farklı
yorumlara neden olabilmektedir. Bu konuda yapılan bazı
değerlendirmeler nedeniyle zaman zaman yurtdışına
danışmanlık hizmeti verenleri gereksiz yere zor durumda
bırakabilmektedir.
Bilindiği üzere KDV Yasası'nın 1/1'inci maddesi uyarınca
Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest
meslek faaliyetleri çerçevesinde yapılan teslim ve
hizmetler vergiye tabi tutulmuştur. Aynı yasanın 4'üncü
maddesinde ise yapılan tanımlamaya göre "Hizmet, teslim
ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan
işlemlerdir." Bu işlemler ise "bir şeyi yapmak, işlemek,
meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek,
muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak,
bir şeyi yapmayı taahhüt etmek gibi"
gerçekleştirilmektedir.
KDV Yasası'nın 6'ncı maddesinde "işlemlerin Türkiye'de
yapılması"nı tanımlayan düzenleme yer almaktadır. Buna
göre işlemlerin Türkiye'de yapılması;
* Malların teslim anında Türkiye'de bulunması,
* Hizmetin Türkiye'de veya hizmetten Türkiye'de
faydalanılmasını ifade etmektedir.
Sözü edilen yasanın 11/a maddesiyle ihracat teslimleri
ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, yurtdışındaki
müşteriler için yapılan fason hizmetler ve karşılıklı
olmak koşuluyla uluslararası roaming anlaşmaları
çerçevesinde yurtdışındaki müşteriler için Türkiye'de
verilen roaming hizmetleri vergiden istisna edilmiştir.
KDV uygulaması açısından hizmet ihracına yönelik olarak
17, 26 ve 30 seri numaralı genel tebliğler yayımlanmış
bulunmaktadır.
Hizmet ihracında KDV istisnasının uygulanabilmesi için
26 seri numaralı genel tebliğin (K) bölümünde yer alan
aşağıdaki dört koşulun birlikte gerçekleşmiş olması
gerekmektedir.
1- Hizmet, Türkiye'de yurtdışındaki bir müşteri için
yapılmış olmalıdır.
2- Fatura veya benzeri nitelikteki belge yurtdışındaki
müşteri adına düzenlenmelidir.
3- Hizmet bedeli, döviz olarak Türkiye'ye
getirilmelidir.
4- Hizmetten yurtdışında yararlanılmalıdır.
Diğer yandan 30 seri numaralı KDV genel tebliğinin
"Hizmet İhracı" başlıklı (A) bölümünde "yurtdışındaki
firmaların Türkiye'den ithal edecekleri mal ve
hizmetlerle ilgili olarak bu firmalara aracılık hizmeti
verenlerin, söz konusu hizmetler karşılığında aldıkları
komisyonlar, ihraç edilen mal ve hizmetler yurtdışında
tüketildiğinde, hizmet ihracı kapsamında mütalaa
edilmektedir.
Bu istisnanın uygulanmasında 26 seri numaralı KDV genel
tebliğinin (K) bölümünde yer alan diğer koşullar
geçerlidir.
Mevcut düzenlemeler çerçevesinde Türkiye'de verilen
hizmetin, hizmet ihracı olarak değerlendirilebilmesi
için 26 seri numaralı KDV ile belirlenen koşulların
tümünün birlikte oluşması gerekmektedir.
Bu koşullardan birisi ve en önemlisi de "hizmetten
yurtdışında yararlanılması", bir başka anlatımla
yurtdışındaki müşteri için verilen hizmetin bu
müşterilerin Türkiye'deki faaliyetleri ile herhangi bir
ilişkisinin bulunmamasıdır.
Müşterinin Türkiye'de faaliyetleri ile ilişkisinin
bulunmaması ifadesi ise uygulamada ayrı bir tartışma
konusudur. Ancak yine uygulamada yurtdışındaki firmaya
verilen hizmetin, bu firmanın Türkiye'de KDV
mükellefiyetini gerektiren bir faaliyetiyle ilgili
olmaması şeklindedir.
Dolayısıyla yurtdışındaki bir müşteri için verilecek
hizmet ile ilgili olarak düzenlenecek bir fatura
üzerinde KDV hesaplamasının yapılması için KDV
uygulaması ile ilgili 26 seri numaralı genel tebliğde
belirtilmiş olan koşulların aynen varlığı zorunlu
olmaktadır.
Tebliğde yer alan koşulların herhangi birinin
gerçekleşmemiş olması halinde hizmet yurtdışındaki bir
müşteri için verilmiş olsa dahi yapılan iş KDV'ye tabi
olacaktır.
Konuyu bir başka örnekle açıklayacak olursak,
"yurtdışında mukim fon yönetim şirketlerine verilen
yatırım danışmanlığı hizmeti, söz konusu hizmetten
yurtdışında yararlanılması ve 26 seri numaralı KDV genel
tebliğin (K) bölümünde sayılan diğer koşulların da
gerçekleşmesi halinde hizmet ihracının varlığı kabul
edilecek ve yapılan bu hizmet bedeli KDV'den istisna
olacaktır.
Veysi Seviğ
04.08.2009 |
