Gerçek kişiler
tarafından yapılan gayrimenkul (ev,
işyeri, arsa, arazi) satışından elde
edilen kazançlar, vergilendirme
açısından iki şekilde
değerlendiriliyor. Duruma göre ya
ticari kazanç ya da değer artış
kazancı kabul ediliyor.
Gayrimenkul satışının devamlılık arz
etmesi ve ticari bir organizasyon
içinde sürdürülmesi halinde elde
edilen kazanç, ticari kazanç olarak
vergilendiriliyor. Gayrimenkulün
devamlılık arz etmemek ve ticari bir
organizasyon dahilinde yapılmamak
koşuluyla satılmasından elde edilen
kazanç ise değer artış kazancı
sayılıyor.
VERGİLENDİRİLMEYECEK GAYRİMENKUL
SATIŞ KAZANCI
1 Ocak 2007'den sonra edinilen
gayrimenkullerin beş yıl, bu
tarihten önce edinilenlerin ise dört
yıl geçtikten sonra satılması
halinde, tutarı ne olursa olsun elde
edilen kazanç değer artış kazancı
sayılmıyor. Dolayısıyla elde edilen
kazanç için beyanname verilmesi ve
vergi ödenmesi söz konusu olmuyor.
Yine, ivazsız (bedelsiz) olarak
(bağış, veraset vb.) edinilen
gayrimenkullerin satılmasından
sağlanan kazançlar, değer artış
kazancı olarak vergilendirilmiyor.
İvazsız edinilen gayrimenkullerde
elde bulundurma süresi de aranmıyor.
Gayrimenkul 1 yıl, 2 yıl, 5 yıl, ne
kadar süre ile elde tutulmuş olursa
olsun, elde edilen kazanç
vergilendirilmiyor.
ELDE TUTMA SÜRESİ NASIL
HESAPLANACAK?
1.1.2007 tarihinden önce edinilen
gayrimenkullerde 4 yıllık, bu
tarihten itibaren edinilen
gayrimenkullerde 5 yıllık sürenin
hesaplanmasında edinme ve satış
tarihleri gün ve ay olarak dikkate
alınacak.
Örneğin, 25 Nisan 2004 tarihinde
satın alınan konutun, 25 Nisan 2008
tarihinden sonra satılması halinde,
söz konusu konut 4 yıldan fazla
süreyle elde tutulmuş sayılacak.
Elde edilen satış kazancının tutarı
ne olursa olsun değer artış kazancı
olarak vergilendirilmeyecek.
GAYRİMENKULÜN EDİNME TARİHİ
Dört ve beş yıllık sürelerin
hesabında iktisap (edinme) tarihi
olarak;
l Satın almada tapuya tescil tarihi,
l İnşa edilen gayrimenkullerde yapı
kullanma izin belgesinin (iskanın)
alındığı tarih,
l Kooperatif ortaklarına tahsis
edilen gayrimenkullerde tahsis
tarihi,
l Arsa karşılığında alınan konut ve
işyerinde yapı kullanma izin
belgesinin alındığı tarih, dikkate
alınıyor.
Cebri (zorla) icra ve şuyun
izalesiyle (ortaklığın
kaldırılmasında) edinme halinde
tapuya tescilden önce resmi
işlemlerin tamamlanmasıyla iktisap
gerçekleşiyor.
Gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi
ile teslim alınarak kullanılmaya
başlanan gayrimenkulün iktisap
tarihi ise taşınmazın tasarruf
hakkının mükellefe bırakıldığı tarih
oluyor.
GAYRİMENKUL SATIŞ KAZANCI NASIL
HESAPLANACAK?
2008 yılında satılan gayrimenkulün
değer artış kazancı hesaplanırken:
l Önce iktisap (edinme) bedeli,
satışın yapıldığı ay hariç olmak
üzere Üretici Fiyat Endeksindeki (ÜFE)
artış oranında artırılacak. Ancak
endekslemenin yapılabilmesi için
artış oranının yüzde 10 veya
üzerinde olması gerekiyor.
l Endekslenmiş edinme bedeli ile
satış dolayısıyla yapılan masraflar,
satış bedelinden çıkarılacak.
l Ortaya çıkan kazançtan 2008 yılı
için belirlenen 6.800 TL istisna
düşülecek.
l Kalan kısım değer artış kazancı
olarak yüzde 15'den başlayan gelir
vergisi tarifesine göre
vergilendirilecek. Satış kazancı,
1-25 Mart 2009 tarihleri arasında
beyan edilip, hesaplanan vergi Mart
ve Temmuz 2009 aylarında iki taksit
halinde ödenecek.
ÖRNEK1:
2004 yılının ekim ayında bir gerçek
kişi tarafından 100 bin TL'ye alınan
gayrimenkul, 2008 yılının Şubat
ayında 200 bin TL'ye satılmıştır.
Bu durumda, elden çıkarma dört yıl
içinde gerçekleştiği için elde
edilen kazanç, değer artış kazancı
sayılacak. Ancak, elde edilen
kazancın vergilendirilip
vergilendirilmeyeceğini belirlemek
için aşağıdaki hesaplamaların
yapılması gerekecektir.
Endeksleme, gayrimenkulün maliyet
(edinme) bedeli olan 100 bin TL
üzerinden yapılacak.
Endeksleme oranının hesaplanmasında
esas alınacak ÜFE endeks değerleri
Eylül 2004 için 117,53; Ocak 2008
için 145,18'dir.
Buna göre endeksleme de esas
alınacak oran;
(145,18-117,53) / 117,53 = 0,235
Buna göre değer artış kazancının
safi tutarının hesaplanmasında esas
alınacak olan endekslenmiş bedel
(iktisap bedeli);
(1 + 0,235)
x 100.000 = 123.500 TL
Safi kazanç ise;
200.000 - 123.500 = 76.500 TL
olacaktır.
Vergi ise şöyle hesaplanacak:
2008 yılı değer artış
kazancı : 76.500 TL
İstisna tutarı - 6.800 TL
Safi irat (vergi matrahı) : 69.700
TL
Ödenecek gelir vergisi : 19.043 TL