|
Tüzel kişilerde
vergi borcundan sorumlu olanların tespiti
Türk Ticaret Kanunu'nun 317'nci maddesi uyarınca
anonim şirket idare meclisi (yönetim kurulu) tarafından
idare ve temsil olunmaktadır.
Yasal düzenleme gereği yönetim kurulu her yıl üyeleri
arasından bir başkan ve bulunmadığı zaman ona vekâlet
etmek üzere bir başkanvekili seçer.
Aynı kanunun 319'uncu maddesi uyarınca ana sözleşmede
yönetim ve temsil işlerinin yönetim kurulu üyeleri
arasında dağıtılıp dağıtılmayacağı ve eğer görev
dağılımı yapılacaksa bunun nasıl yapılacağı belirlenir.
Bu bağlamda yönetim kurulunun en az bir üyesine temsil
yetkisi verilir.
Ana sözleşme ile temsil selahiyetinin ve yönetim
işlerinin hepsini veya bazılarını yöntim kurulu üyesi
olan murahhaslara veya pay sahibi olmaları zaruri
bulunmayan müdürlere bırakabilmek için genel kurula veya
yönetim kuruluna yetki verilebilir. Bu gibi özelliklerin
bulunması halinde yönetim kurulu şirketi bütün halinde
temsile yetkili sayılmaktadır.
Temsile selahiyetli (yetkili) olanlar şirketin maksat ve
konusuna dahil olan her türlü işleri ve hukuki işlemleri
şirket adına yapmak ve şirket unvanını kullanmak
yetkisine sahiptirler.
Anonim şirket adına düzenlenen belgelerin geçerli
olabilmesi için ana sözleşmede aksi bir hüküm olmadıkça
temsile yetkili olanlardan ikisinin imzası yeterli
olmaktadır.
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Yasa'nın
mükerrer 35'inci maddesi uyarınca uygulamada kanuni
temsilci, şirket ana sözleşmesi ile temsile
yetkilendirilmiş veya kaynağını ana sözleşmeden alan
yetkiyle yönetim kurulu tarafından temsil yetkisi
verilmiş kişi veya kişiler olacaktır.
Diğer yandan Türk Ticaret Kanunu'nun 323'üncü maddesi
hükmü gereği olarak; yönetim kurulu şirketi temsile
yetkili olanları tescil edilmek üzere ticaret siciline
bildirmekle yükümlüdürler.
Şirket namına imza selahiyeti olanlar şirketin unvanını
ilave etmeye mecburdurlar. Bu bağlamda da her tacir
kullanacağı ticaret unvanını ve bunun altına atacağı
imzayı notere tasdik ettirdikten sonra ticaret sicili
memuruna tevdi etmek (vermek-bildirmek) zorundadır.
(Türk Ticaret Kanunu Madde: 42/2)
Bu bilgiler ışığında anonim şirketlerde:
* Temsil yetkisine ilişkin noter tasikli yönetim kurulu
veya genel kurul kararı,
* Şirketi temsil yetkisi verilen kişilerin kimler olduğu
hususlarının ticaret siciline tescil ve ilan edilmesi
gerekmektedir. Aynı kanunun 38'inci maddesi uyarınca da
bu tescil ilan tarihinden itibaren hüküm ifade
etmektedir.
Türk Ticaret Kanunu'nun 38'inci maddesinde hükme
bağlandığı üzere "Ticaret sicili kayıtları, nerede
bulunursa bulunsunlar, üçüncü şahıslar hakkında, kaydın
gazete ile ilan edildiği, ilanın tamamı aynı nüshada
yayımlanmamış ise son kısmının yayımlandığı günü takip
eden işgününden itibaren geçerli" olmaktadır. Bu günler
yasal düzenleme gereği, kaydın ilanı tarihinden itibaren
işlemeye başlayacak olan müddetlere de başlangıç
olmaktadır.
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun
uygulamasına yönelik olarak yayımlanan (1) sıra numaralı
Tahsilat Genel Tebliği'nin "VII Kanuni Temsilcilerinin
Sorumluluğu" başlıklı bölümünün 4. maddesinde yer alan
açıklamalar uyarınca bir anonim şirketin kanuni
temsilcileri;
* Öncelikle şirket ana sözleşmesinde, yönetim kurulu
üyelerinden birinin veya birden fazlasının şirketi
temsile yetkili kılınıp kılınmadığı,
* Şirketi temsile yetkili üye ana sözleşmede
belirlenmemiş ise sözleşmede yönetim kurulu veya genel
kurula, yönetim kurulu üyesi olması koşuluyla murahhas
üyeleri veya şirkette pay sahibi olmayan sorumlu
müdürleri temsilci olarak belirleme konusunda yetki
verilip verilmediği,
* Ana sözleşmede temsilci belirleme konusunda yetkisi
bulunan organ tarafından bu yetki çerçevesinde temsil
selahiyetinin, yönetim kurulu üyelerinden biri veya
birkaçına ya da yönetim kurulu üyelerinden en az biri
ile birlikte şirketin sorumlu müdürü veya müdürlerine
devredilip devredilemediği hususlarına göre
belirlenmektedir.
Bu hususların varlığı ticaret sicili kayıtlarına ve
ilanın yapıldığı Türkiye Ticaret Sicili gazetesine
bakarak belirlenmektedir. Dolayısıyla kanuni
temsilcilerin şirket tüzelkişiliğinden tahsil edilemeyen
vergi borçlarından sorumlu oldukları dönemlerin
tespitinde mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde
Ticaret Sicili gazetesinde yer alan ilan daha doğrusu
bilgiler esas alınarak şirketi temsile yetkili olanlar
belirlenmektedir.
Yapılacak tespit sonucunda; şirketi temsil selahiyetinin
murahhas üye veya üyeler ile şirkette pay sahibi olmayan
müdürlere bırakıldığının anlaşılması halinde amme
alacağının bunlardan takip ve tahsiline gidilmesi, bu
durumda diğer yönetim kurulu üyeleri hakkında işlem
yapılmaması gerekmektedir.
Konuya ilişkin olarak İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
tarafından verilen bir özelgede de "Kanuni temsilcilerin
şirket tüzelkişiliğinden tahsil edilemeyen vergi
borcundan sorumlu oldukları dönemlerin tespitinde
Ticaret Sicili gazetesi bilgilerinin esas alınacağı"
bildirilmiştir.
Veysi Seviğ
02.10.2009 |
