|
Elektronik beyanname veremeyen mükellefe ceza,
mahkemeden döndü
Günümüz teknolojisinin ulaştığı nokta hem
idareler hem de vatandaşlar için büyük yenilikler ve
kolaylıklar getirdi. Ancak bütün bu yenilikler,
vatandaşla idare arasında kendine has yeni
uyuşmazlıkların çıkmasına da sebep oluyor.
Bu uyuşmazlıklardan biri de, elektronik beyanname verme
mecburiyeti getirilen mükelleflerin teknik arıza,
mecburiyetin bilinmemesi, şifrenin kaybolması, hastalık,
muhasebecinin unutkanlığı gibi muhtelif sebeplerle
elektronik beyanname vermemesi halinde muhatap
tutulacakları ceza ve bunun hakkaniyeti konusu. Nitekim
bir okuyucum aşağıdaki soruyu sormuş gönderdiği
elektronik postada:
"Geçtiğimiz dönemlerde muhasebecimle ihtilafa düştüm.
Fatura ve evraklarımı zamanında göndermeme rağmen
muhasebecim birkaç döneme ait beyannamelerimi vergi
dairesine vermemiş. Bunlarla ilgili vergi dairesinden
bana tebligatlar geldi. Her dönem için ayrı ayrı ceza
matrahları (953 TL) ve beyanname verilmediğinden her
biri için ayrı ayrı bin 490 lira olmak üzere toplam 11
bin lira ceza kesilmiş. Araştırmalarım sonucu net ve tam
bir bilgi alamadım. Bunların iptali mümkün mü? Bunda
izlenmesi gereken yollar nelerdir? İzlemem gereken
yolları bana kısaca anlatmanız mümkün mü?"
www.muhasebenet.net
Bilindiği gibi Maliye 2004 yılında, isteyen
mükelleflerin beyannamelerini internet üzerinden
verebileceklerine ilişkin düzenleme yapmıştı. Ertesi yıl
ise aktif ve ciro toplamları belli sınırları aşan
ticarî, ziraî ve meslekî faaliyetlerinden dolayı gerçek
usulde vergilendirilen bir kısım Gelir ve Kurumlar
Vergisi mükelleflerine, beyannamelerini elektronik
ortamdan verme mecburiyeti getirdi. Ayrıca elektronik
ortamda gönderilme mecburiyeti getirilen beyannamelerin,
elden veya posta ile gönderilmesi halinde 1.490 lira
özel usulsüzlük cezası uygulanacağı hükme bağlanmıştı.
Diğer yandan; bu ve buna benzer problemlerle çoğu vergi
ödeyicisinin karşılaştığını ifade edeyim. Kimi
mükellefler olayın ciddiyetini tam bilmediği için defter
ve faturalarını muhasebecilerine geç verdiği, kimisi
kendisi vermeyi düşünüp bunu başaramadığı, kimisi de
teknik arızalar sebebiyle e-beyanda bulunamadığı için
oldukça ciddi cezalara muhatap oluyor. Okurum da bu
mağdurlardan birisi. Anladığım kadarıyla verilmeyen
beyannamelere takdir komisyonu vasıtasıyla matrah
belirlenmiş ve her bir dönem için standart vergi tarh
edilmiş. Ayrıca beyannameler internet ortamında
verilmediği için Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 355.
maddesi gereği özel usulsüzlük cezaları kesilmiş.
Öncelikle bu dönemlerin hâsılatı fatura ve fişlerde
belli olduğu için takdir komisyonunun belirlediği
matrahlara itiraz edilebilir. Bahsettiğim faturalar
deftere kaydedilmişse kazanma ihtimali oldukça
yüksektir. Öte yandan verilmeyen her bir beyanname için
kesilen bin 490 liralık özel usulsüzlük cezalarının
mahkemeler tarafından iptal edildiğini önceki yıllarda
ifade etmiştim. Ankara ve İzmir vergi mahkemelerince
verilen kararlarda vergi uygulamalarında teknolojinin
getirdiği yenilikleri kullanmanın avantaj ve gerekliliği
kabul edilmekle beraber, çeşitli zamanlarda, teknik
sebepler yüzünden elektronik beyanname veremeyen
mükelleflerin, internet yoluyla beyanname vermediği
gerekçesiyle cezalandırılması hukuka aykırı bulunmuştu.
Kararda ayrıca, mükellef ile meslek mensubu arasında
doğabilecek sorunların çözümüne katkı sağlaması
bakımından internet ortamında verilen beyannamelerde
sorumluluk konusu mükellef ile aracı olarak beyanname
veren meslek mensuplarının sorumluluklarının daha açık
bir biçimde ortaya konulması gerektiği de işaret
edilmişti.
Bilgi,
mükelleften yazılı istenmeli
Elektronik beyanname vermede karşılaşılan problemler
zaman geçtikçe arttı ve çeşitlendi. Bu konuda yaşanan
birçok mağduriyet mahkemeye intikal etti. Açılan
davalarda mükellefler lehine verilen kararlar vergi
dairelerince temyiz edildi. Son olarak Zonguldak Bölge
İdare Mahkemesi'nin verdiği E. 2008/730, K. 2008/728
No'lu karar bu konuda mükelleflerin elini biraz daha
güçlendirdi. Beyannamelerini kanunî süresinde elektronik
ortamda e-beyanname olarak vermemesi sebebiyle mükellef
adına Vergi Usul Kanunu mükerrer 355. madde uyarınca
kesilen özel usulsüzlük cezasının iptali için açılan
davada ilk mahkeme mükellef lehine karar vermiş. Kararda
mezkûr maddeye göre bilgi vermemekten dolayı özel
usulsüzlük cezası uygulanabilmesi için bazı şartların
yerine getirilmesi gerektiğinin altı çizilmiş. Bilgi
vermemekten dolayı ceza kesilebilmesi için öncelikle
talep edilen bilginin yetkili makamlarca yazılı olarak
istenilmesi ve cevap için uygun bir süre tanınması
gerektiği ifade edilen kararda zamanında cevap
verilmemesi, eksik veya yanlış bilgi verilmesi halinde
ceza kesileceğinin bildirilmesinin gerekli olduğu
hatırlatılmış. İdarece bu şartlara uyulmadığından,
kanunda belirtilen ve ceza kesilmesi için gerekli olan
unsurlar bulunmadan beyannamelerin zamanında verilmemesi
gerekçesiyle kesilen özel usulsüzlük cezalarında kanuni
isabet görülmediği de ifade edilen kararla, dava
mükellefin lehine sonuçlanmış. Vergi dairesi temyiz
dilekçesinde kanunen yapılan düzenleme sebebiyle
yükümlülüklerini yerine getirmeyen mükelleflere ayrıca
yazı tebliğ edilmesine gerek olmadığını ileri sürmüş.
Ayrıca, vergi dairesi yayımlanan tebliğlerde bildirimin
verilme zamanının açıklandığı ve bilgi vermeyenlere
verilecek cezalar açıkça belirtildiği için kanunî
süresinde elektronik ortamda verilmeyen beyannameler
sebebiyle kesilen özel usulsüzlük cezalarının yerinde
olduğunu bildirmiş. Ancak vergi idaresinin savunması
mahkemece kabul görmedi. Bölge idare mahkemesi de ilk
derece mahkeme ile aynı görüşte olduğunu ifade ederek
kesilen özel usulsüzlük cezalarının iptal edilmesi
gerektiğine karar verdi.
Ahmet YAVUZ 02.02.2009 |
