|
Emekli olunca kıdemi almak lazım, sonraki çalışmalar
farklı değerlendirilir
Şu an kamuya iş yapan taşeron
bir firmada çalışıyorum, emekliliğim doldu. Emeklilik
dilekçemi verip aynı işyerinde çalışmaya devam edeceğim,
kıdem tazminatımı ve izin haklarımı şu an talep etmesem
ileride bu haklarımı kaybedebilir miyim?
Bu haklarımın kaybolmaması için ne yapmam gerekiyor?
İşyeri sorumlusu kıdem tazminatını erteleme yönünde
istemde bulunuyor. M.Y.-Salihli
Eski 506 veya yeni 5510 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunları gereğince, emekli olabilmek için işten
ayrılmak ve SGK'ya emeklilik dilekçesi vermek gerekir.
Buna paralel olarak 1475 sayılı İş Kanunu'nun
yürürlükteki tek geçerli maddesi olan 14'üncü maddesine
göre, emekli olmak için işlerinden ayrılanlara kıdem
tazminatı ödenmek zorundadır.
Öte yandan emeklilik sıfatını emeklilik için SGK'ya
dilekçe verdiğiniz ayı takip eden ay başından itibaren
kazanırsınız, mesela ağustos ayının kaçında işten
ayrılıp emeklilik dilekçesi verirseniz verin 1 Eylül
gününden itibaren emekli sayılırsınız.
Emekli sıfatı kazandıktan sonra da aynı veya farklı
işyerlerinde SGDP (Sosyal Güvenlik Destek Primi)
ödeyerek çalışma hakkınız var ama her ikisi farklı
çalışma dönemleridir.
Buna göre, emekli olmak amacıyla işyerinden ayrıldığınız
anda kıdem tazminatı alma hakkınız var ve işveren de
tazminat rakamını size nakden ve defa'ten ödemek
zorundadır. Yani para olarak bir defada ödemelidir.
Fakat işveren hem sizi yeniden SGDP ile işe almak
istiyor ve kıdeminizi de şimdi ödemeyeyim sonra ödeyeyim
diyorsa buna uyup uymamak size kalmış bir durumdur ve
siz ister kabul edersiniz isterseniz de etmezsiniz ama
şunu bilin, emeklilik dilekçesi verdiğiniz gün hak
ettiğiniz kıdem tazminatı sonuna kadar sizin hakkınızdır
ve 10 yıl içinde dava edilebilir bir durumdur. Velhasıl
emekli oluncaya kadar geçen çalışma ayrı, sonrasında
SGDP ile işe gireceğiniz dönem ayrı değerlendirilir.
Mesela konuyla ilgili olarak benzer bir konuda işçi
emekli olduktan sonra da çalışmaya devam etmiş ama
sonrasında ne tür bir hata ettiyse işçinin işine işveren
haklı sebeple feshetmiştir. Konu mahkemeye intikal
etmiştir. Yargıtay 9'uncu Hukuk Dairesi'nin E:
2003/6133, K: 2003/18807, T: 6.11.2003 tarihli kararına
göre de;
YARGITAY KARARI
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın
dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacının
aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları
yerinde değildir.
2- Davacı işçinin 16.11.2000 tarihinde emekli olmak
üzere Sosyal Sigortalar Kurumu'na başvurduğu yaşlılık
aylığı bağlandığı ve 14.2.2001 tarihinde hizmet akdinin
işverence haklı sebeple feshedildiği uyuşmazlık konusu
değildir. Bu durumda emeklilik öncesi ile emekli
olduktan sonraki çalışması ayrı bir hizmet akdi kabul
edilmelidir. Emekli olmak için başvurduğu süreye kadar
olan kıdem tazminatı isteğinin hesaplanarak hüküm altına
alınması gerekirken bu isteğin de reddine karar
verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten
BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde
ilgiliye iadesine, 6.11.2003 gününde oybirliği ile karar
verildi.
Eğer emekli olduktan sonra aynı işyerinde SGDP ödeyerek
çalışırken kıdem alamayacak şekilde istifa ederseniz
bilin ki emekli olmadan önceki sürenin kıdemi sizindir.
Tersini düşünürsek sizi işveren kıdemi ödemek şartıyla
çıkarırsa hizmetler birleştirilebilir. Buna benzer bir
olayda da, yine aynı 9'uncu Daire'nin, E: 1997/17232, K:
1997/21719 ve 17.12.1997 tarihli kararına göre de;
"İşyerinde çalışırken yaşlılık aylığı almak amacıyla
işten ayrılan ve yeni bir hizmet akdi ile bir süre daha
çalıştıktan sonra istifa ederek hizmet akdini kendisi
fesheden işçinin, istifa ile sona eren hizmet akdine
göre geçirdiği hizmet süresi kıdem tazminatının
hesabında dikkate alınmaz. Kıdem tazminatı yaşlılık
aylığı dolayısıyla feshettiği hizmet akdini geçirdiği
süre için ve o tarihteki ücreti üzerinden ödenir.(1475
s. İş K. m. 13, 14)
YARGITAY KARARI
...Davacı, davalının Libya işyerinde çalışırken
25/7/1994 tarihinde emekli olmak suretiyle işyerinden
ayrıldığı, emekli olduktan sonra yeni bir hizmet akdi
ile bir süre daha çalıştıktan sonra 5/10/1994 tarihinde
istifa ederek hizmet akdini feshettiği anlaşılmaktadır.
Bu hale göre davacının hizmet akdinin emeklilik
nedeniyle sona erdiği 25/7/1994 tarihinden önceki
çalışma süresi ve bu tarihte aldığı ücret ve sosyal
haklar nazara alınarak kıdem tazminatı alacağı
belirlenmeli ve buna göre hüküm kurulmalıdır. Mahkemece
yanlış değerlendirme ile emeklilik tarihinden sonraki
süresinde kıdem tazminatı hesabında nazara alınması
hatalı olup karar bu nedenle bozulmalıdır..."
Örnek başka bir Yargıtay kararına konu olayda ise
işveren kıdemi ödemiş ve işçi aynı işyerinde SGDP
ödeyerek çalışmaya devam etmiş ve işveren işçiyi kıdem
ödemek suretiyle işten çıkarmıştır. İşçi tüm çalışma
süresine göre son ücretine göre kıdem tazminatı
hesaplanıp daha önce ödenen tutarın bundan düşülmesini
talep etmiştir. Konu Yargıtay'a intikal ettiğinde de,
9'uncu Hukuk Dairesi'nin, E: 1990/11218, K: 1991/2414,
18.2.1991 tarihli kararına göre;
ÖZET: İkinci kez alınacak kıdem tazminatının hesabında,
ancak emekli olduktan sonraki çalışma süresi için kıdem
tazminatı istenebilir. Kıdem tazminatı ödenen
emeklilikten önceki çalışma süresi, kıdem tazminatı
hesabına katılarak yeniden hesap yapılamaz.
"... Davacı, bağlı bulunduğu SSK'dan yaşlılık aylığı
almak amacı ile hizmet akdini feshetmiş ve SSK'ca
yaşlılık aylığı bağlanmış, işveren tarafından da
emekliliğe kadarki kıdem tazminatı ödenmiştir. Emekli
olduktan sonra aynı işyerinde, işçi olarak çalışmasını
sürdürmüş ve 1988 yılına kadar çalıştıktan sonra akdi
feshedilmiştir. Bu durumda davacı, ancak emekli olduktan
sonraki çalışma süresi için kıdem tazminatı isteyebilir.
Kıdem tazminatı ödenen emeklilikten önceki çalışma
süresi kıdem tazminatı hesabına dahil edilerek yeniden
hesap yapılamaz. Davacının sadece emekli olduktan
sonraki çalışma süresi için kıdem tazminatı hesap
edilerek bu süre için bulunan miktara karar vermek
gerekir."
Ziya Perver
Zaman/01.08.2009 |
